Dở khóc dở cười chuyện mua bán nhà chung giấy

Thời gian qua, tại khu vực vùng ven TP.HCM , nơi quỹ đất còn nhiều như quận 12, quận 9, huyện Hóc Môn, Nhà Bè… nở rộ tình trạng xây dựng, mua bán nhà chung giấy. Đáng nói là không phải 2-3 người mà có khu lên đến 10 người cùng đứng tên chung một giấy đỏ.

Giá không rẻ vẫn có người mua

Trong vai người đi tìm mua nhà, chúng tôi được nhân viên môi giới bất động sản (BĐS) tên T. dẫn tới một dự án giấy chung có quy mô khá lớn. Khu nhà này ở gần đường Tô Ngọc Vân, phường Thạnh Xuân, quận 12, TP.HCM.

Theo quan sát, các căn nhà ở đây được thiết kế diện tích nhỏ khoảng 20-30 m²/căn, kết cấu một trệt, hai lầu nằm san sát nhau với lối đi chung rộng khoảng 3-4 m.

Theo T., dự án này là của một công ty, các căn nhà cũng đã bán gần hết. T. báo giá căn nhà có diện tích 3,6 x 8 m là 1,6 tỉ đồng, nếu có nội thất thì 1,8 tỉ đồng/căn.

“Có 11 người đứng tên trên giấy hồng. Nếu anh mua thì công ty sẽ công chứng sang tên cho anh đứng trên giấy luôn. Yên tâm mỗi người được cấp một giấy” - T. thuyết phục.

Khi chúng tôi hỏi nếu mua rồi bán lại thì sao, T. cho biết dạng nhà này hiện có hai hình thức bán. Một là ra công chứng sang tên nhưng… phải gọi 10 người đứng tên chung cùng ký đồng ý bán. Hai là bán giấy tay có công chứng lập vi bằng thì không cần 10 người còn lại ký, có thêm bộ giấy tờ tay.

Để chúng tôi yên tâm, T. cho biết cứ ủy quyền cho công ty mua bán bởi theo hợp đồng quy định thì 10 người đứng chung giấy đều phải có trách nhiệm ký tên khi có một người muốn bán nhà.

Cách đó không xa là một khu nhà chung giấy khác đang rao bán. Khu này thì 5-6 người chung giấy, mỗi căn nhà diện tích khoảng 16-20 m² và có giá 1,2-1,4 tỉ đồng.

Ông Nguyễn Minh, giám đốc một công ty BĐS, cho hay những căn nhà chung giấy thường được xây hoàn thiện, người mua có thể dọn vào ở ngay. “Nhiều người nghĩ mua nhà giấy riêng thì không đủ tiền, dù giấy chung nhưng cầm giấy họ vẫn an tâm hơn. Tuy nhiên, tính ra nhà dạng này không rẻ vì một mét vuông có giá 50-70 triệu đồng” - ông Minh nhận định.

Dãy nhà có tới 10-11 người chung một giấy đỏ. Ảnh: Q.HUY

Nhiều hệ lụy về sau

Theo luật sư Huỳnh Đức Hữu, Đoàn Luật sư TP.HCM, dạng nhà chung giấy là lách quy định của pháp luật nhưng không thể từ chối cấp phép. Luật cho phép đồng sở hữu, không giới hạn bao nhiêu người được cùng đứng tên trên giấy đỏ. Đồng thời, Luật Xây dựng và các văn bản liên quan cũng không giới hạn một căn nhà được phép xây bao nhiêu phòng, diện tích bao nhiêu nên không có cơ sở để không cấp phép xây dựng. Tuy nhiên, nếu quản lý chặt thanh tra xây dựng hậu hoàn công thì vẫn có thể không công nhận hoàn công cho những loại nhà này.

Ông Hữu chỉ ra hệ lụy của nhà chung giấy là tài sản chung nên phải được tất cả người đứng chung giấy đồng ý thì một người mới bán được phần của mình. Nếu một trong 10 người có tên trên giấy không ký giấy thì không thể bán được.

“Cuối cùng, người ta có thể buộc phải bán giấy tay trên một tài sản hợp pháp, giao dịch này là trái luật. Nhà có chủ quyền rồi phải ra công chứng sang tên, nếu bán giấy tay là trái luật. Như thế, người mua sau là người bị thiệt hại. Một hệ lụy lớn nữa là khi một người chung giấy gặp rủi ro pháp lý, nợ nần. Ví dụ, người này bị chủ nợ kiện ra tòa, mất khả năng trả nợ, thi hành án chặn lại. Lúc đó các chủ nhà còn lại cũng vạ lây vì muốn bán nhà cũng khó” - luật sư Hữu phân tích.

Trong khi đó, theo ông Lê Hoàng Châu, Chủ tịch Hiệp hội BĐS TP.HCM (HoREA), nhà chung giấy mọc lên ở các quận, huyện ngoại thành có hai cái chung quan trọng là chung giấy đỏ và chung giấy phép xây dựng. Theo Quyết định 60/2017 của UBND TP.HCM, với diện tích nhỏ như vậy thì không đủ điều kiện tách thửa.

“Mua nhà chung giấy thì người mua bị hạn chế các quyền chủ sở hữu. Muốn thế chấp, giải chấp gì cũng khó. Mua để ở đã phiền mà mua để kinh doanh thì cứ 1-2 tháng lại giao dịch sẽ không dễ gì những người đứng chung giấy chịu ký văn bản chấp thuận” - ông Châu nhắc nhở.

Cạnh đó, ông Châu chỉ ra là với nhà chung giấy thì dạng gây phiền hơn cả là có chung giấy nhưng lại xây trái phép, mua bán giấy tay. Khi đó người mua không có gì trong tay sẽ gánh chịu mọi thiệt thòi nếu xảy ra sự cố.