Doanh nghiệp dệt may "kiệt sức"

Mọi nỗ lực giữ nhịp sản xuất công nghiệp đang trở nên khó khăn khi sáng kiến “3 tại chỗ” hoặc “1 cung đường, 2 điểm đến”, vốn đã rất thành công tại Bắc Giang và Bắc Ninh nhưng lại chưa đủ sức tạo ra những “vùng xanh” trong tâm dịch Covid-19 ở các tỉnh phía Nam.

Chuỗi cung ứng dệt may đang đối mặt với nguy cơ đứt gãy do thiếu nhân lực, vận chuyển gián đoạn và sự điều hành thống nhất của các địa phương trong sản xuất và lưu thông hàng hóa, nguyên liệu.

Khó khăn chồng chất

Ông Lê Tiến Trường, Chủ tịch Hội đồng Quản trị Tập đoàn Dệt may Việt Nam cho rằng, sản xuất theo mô hình “3 tại chỗ” chỉ có thể duy trì trong ngắn hạn. Hiện nay, mô hình “3 tại chỗ” chỉ có thể áp dụng với doanh nghiệp ngành dệt, sợi với khu nhà xưởng rộng, ít công nhân, còn với ngành may thì không. Ông Lê Tiến Trường đề xuất, các địa phương cần linh hoạt trong điều hành để doanh nghiệp có thể hoạt động sản xuất kinh doanh an toàn dựa trên những tiêu chuẩn thống nhất.

“Rõ ràng, chúng ta cũng không thể kéo dài "3 tại chỗ" hoặc "1 cung đường, 2 điểm đến". Dự báo trong khoảng 1 tháng nữa, các doanh nghiệp như dệt may, da giày cũng sẽ không chịu đựng được nữa”, ông Trường nhấn mạnh.

Không riêng với Tập đoàn Dệt may Việt Nam, ông Vũ Đức Giang, Chủ tịch Hiệp hội Dệt may Việt Nam (Vitas) cho biết, chuỗi cung ứng dệt may đang đối mặt với nguy cơ đứt gãy do thiếu nhân lực, vận chuyển gián đoạn và sự điều hành thống nhất của các địa phương trong sản xuất và lưu thông hàng hóa, nguyên liệu.

Cụ thể, về sản xuất, quy mô của doanh nghiệp may rất lớn nên khó đáp ứng được yêu cầu sản xuất “3 tại chỗ”. Rất ít doanh nghiệp có đủ khả năng lo chỗ ăn, ở, ngủ cho cả nghìn người lao động nên chỉ có thể vận hành “ba sản xuất” cho các bộ phận cần thiết để không mất đơn hàng cho mùa vụ tới.

Việc thực hiện "1 cung đường, 2 điểm đến" cũng gặp nhiều khó khăn vì 19 tỉnh phía nam đang thực hiện cấp độ phòng, chống dịch cao hơn Chỉ thị 16 của Thủ tướng Chính phủ. Mỗi điểm đến đều phải đi qua các trạm kiểm soát dịch Covid-19 trong khi không có hướng dẫn rõ ràng, thống nhất của các địa phương về yêu cầu đối với người lao động qua chốt.

Thực tế này khiến từ tốc độ phục hồi mạnh mẽ trong quý II với lượng đơn hàng đã ký đến hết năm và quý I/2022, doanh nghiệp dệt may lâm vào tình cảnh không thể sản xuất được. Toàn ngành dệt may hiện chỉ vận hành được 10 đến 15% công suất.

Doanh nghiệp phía Nam phải xoay sở gửi đơn hàng cho doanh nghiệp phía bắc sản xuất hộ nhưng lại không vận chuyển được nguyên, phụ liệu và cán bộ kỹ thuật ra vì khó “thông chốt” qua nhiều địa phương.

Hơn nữa, chi phí vận tải tăng rất cao. Các doanh nghiệp cho biết, chi phí vận tải đã tăng khoảng 4 lần kể từ khi các địa phương nâng cấp độ phòng, chống dịch. Đã có những doanh nghiệp nhỏ và vừa phải đóng cửa. Đã có những đơn hàng dịch chuyển sang nước thứ ba.

Đề xuất cắt giảm chi phí

Do đó, tại văn bản số 147/2021/VITAS-CS gửi góp ý về Dự thảo Nghị quyết về hỗ trợ doanh nghiệp trong bối cảnh đại dịch COVID-19 của Chính phủ, hiệp hội này cho rằng, cần cắt giảm các chi phí để tạo thuận lợi cho sản xuất kinh doanh của doanh nghiệp.

Theo đó, VITAS đề nghị giảm 30% giá điện cho đến hết năm 2021. VITAS cho rằng tại Dự thảo Nghị quyết quy định không đầy đủ và rõ ràng tại điểm c “Bộ Công Thương: Nghiên cứu, báo cáo Thủ tướng Chính phủ trong tháng 8 năm 2021 về việc giảm giá điện cho các kho chứa hàng hóa của các doanh nghiệp logistics, chế biến nông, lâm, thủy sản và một số ngành hàng có kim ngạch xuất khẩu năm 2020 trên 1 tỷ đô la Mỹ…”.

VITAS đề nghị giảm 30% giá điện cho đến hết năm 2021.

VITAS tiếp tục kiến nghị thành phố Hải Phòng dừng thu phí cảng biển đến 31/12/2021 và nghiên cứu giảm 50% cho năm 2022. Thành phố Hồ Chí Minh hoãn áp dụng thu phí cảng biển cho đến 30/6/2022.

Lý do được đưa ra là hiện tại, các doanh nghiệp đang gặp rất nhiều khó khăn, trong khi Hải Phòng đã thu từ 1/1/2017 đến nay với số tiền rất lớn, mà Luật Phí và lệ phí quy định chỉ thu để “cơ bản bù đắp chi phí đã đầu tư”. Còn Thành phố Hồ Chí Minh là trung tâm vận chuyển hàng hóa xuất nhập khẩu của các tỉnh phía Nam nhưng hầu hết đang thực hiện giãn cách theo Chỉ thị 16 của Thủ tướng Chính phủ do dịch bệnh bùng phát.

Cùng với đó, VITAS kiến nghị Ngân hàng Nhà nước chỉ đạo hệ thống ngân hàng không hạ hạn mức tín dụng đối với với những doanh nghiệp gặp khó khăn do COVID-19, tiếp tục giảm lãi suất cho vay từ 0,5% - 1%/năm và giãn thời gian trả nợ gốc và lãi của năm 2021 và 2022. Các địa phương không điều chỉnh giá thuê đất trong điều kiện các doanh nghiệp phải gồng mình chống dịch và nghiên cứu giảm tiền thuê đất 50% cho doanh nghiệp ở các địa phương áp dụng Chỉ thị 16.

Theo VITAS số liệu được công bố, 6 tháng đầu năm, rất nhiều ngân hàng có lợi nhuận tăng cao so với cùng kỳ năm 2020, trong khi các doanh nghiệp đang rất khó khăn,.

Với các khoản chi phí khác, Hiệp hội Dệt may Việt Nam kiến nghị dừng các khoản thu không phải chi ngay mà để kết dư. Cụ thể, Bộ Lao động Thương binh và Xã hội nghiên cứu đề xuất dừng đóng vào quỹ hưu trí và tử tuất như quy định tại Nghị quyết 68/NQ-CP nhưng không phải chỉ trong 6 tháng từ khi nộp hồ sơ mà 1 năm từ khi nộp hồ sơ. Đối với các doanh nghiệp nằm trong địa phương áp dụng Chỉ thị 16/CT-TTg được giảm 50% số tiền phải nộp.

Hiện tại số tiền kết dư của hai quỹ Bảo hiểm xã hội và Bảo hiểm thất nghiệp đang còn quá lớn. Theo công bố đến nay là 935.100 tỷ đồng, trong khi doanh nghiệp rất khó khăn, cần phải dừng và giảm nộp 1 năm để “cứu” doanh nghiệp trong lúc này.

Đối với Tổng Liên đoàn lao động Việt Nam, VITAS đề nghị dừng thu kinh phí công đoàn và đoàn phí công đoàn trước mắt đến 30 tháng 6 năm 2022; miễn đóng đến 31/12/2021 cho doanh nghiệp nằm trong các địa phương thực hiện Chỉ thị 16; cho phép doanh nghiệp phối hợp với công đoàn cơ sở được sử dụng quỹ công đoàn đang kết dư tại doanh nghiệp trả chi phí test nhanh, chi phí xét nghiệm cho người lao động, hỗ trợ người lao động gặp khó khăn...