Doanh nghiệp trên sàn chứng khoán lãi hàng trăm tỷ mỗi năm nhờ liên doanh với Cô gái Hà Lan, Toyota, Yamaha, Honda...

Nắm giữ những tài sản sinh lời lớn, chi trả cổ tức đều trong nhiều năm là niềm mơ ước của số đông nhà đầu tư. Một khoản đầu tư tốt có thể khiến cả đời không phải làm việc. Đó là với nhà đầu tư cá nhân, còn với các doanh nghiệp, khoản đầu tư "đúng chỗ, đúng thời điểm" sẽ khiến họ thu được cổ tức "khủng" lên tới hàng nghìn tỷ hàng năm dù hoạt động kinh doanh chính mờ nhạt.

Tổng công ty Máy Động lực và máy nông nghiệp Việt Nam (mã VEA- UpCoM) vừa công bố báo cáo tài chính doanh nghiệp quý 3/2021. Theo đó, dù dịch bệnh nặng nề trong quý 3 do lệnh phong toả tại nhiều địa phương, VEAM doanh thu thuần về bán hàng vẫn đạt 793 tỷ đồng, lợi nhuận sau thuế 750 tỷ đồng. Luỹ kế 9 tháng năm 2021, doanh thu của VEAM đạt 2.840 tỷ đồng, vẫn tăng 6,4% so với cùng kỳ. Phần lãi trong công ty liên kết đạt 3.468 tỷ, tăng 4,8% so với cùng kỳ. Do đó, lợi nhuận sau thuế của VEAM vẫn tăng nhẹ hơn 50 tỷ lên mức 3.905 tỷ đồng.

Đóng góp vào phần lợi nhuận của VEAM lớn nhất đó là khoản lãi trong công ty liên kết lên tới 3.468 tỷ đồng.

VEAM là tổng công ty máy trực thuộc Bộ Công thương với cổ phần chi phối chiếm 88,47%. Hoạt động kinh doanh chính của VEAM khá mờ nhạt, giá trị của VEAM là ở những khoản đầu tư vào công ty liên doanh, liên kết.

Hiện VEAM đang sở hữu 30% vốn của các liên doanh Honda Vietnam với giá gốc lúc đầu tư là 359 tỷ đồng, 20% vốn của Toyota Vietnam giá gốc đầu tư 287 tỷ, 25% Ford Vietnam giá gốc 374 tỷ đồng,… Đây là khoản đầu tư góp vốn kể từ khi các liên doanh này thành lập. Cũng từ đó, cùng với sự phát triển mạnh của liên doanh trong thời kỳ bùng nổ xe máy và ô tô tại Việt Nam, ba khoản đầu tư chính đem lại hàng nhìn tỷ lợi nhuận cho VEAM trong những năm qua.

Năm 2015, lãi trong công ty liên kết của VEAM đạt 4.590 tỷ đồng, năm 2015 đạt 4.575 tỷ, sau đó tăng dần lên qua các năm. Năm 2017, VEAM thu lợi từ khoản đầu tư lên tới 5.169 tỷ đồng thông qua phần lợi nhuận được chia, năm 2018 tăng lên 6.851 tỷ, năm 2019 đạt kỷ lục với 7.126 tỷ đồng. Từ năm 2020 do ảnh hưởng với dịch bệnh, các liên doanh xe Honda, Toyota, Ford bị ảnh hưởng khiến phần lãi từ công ty liên kết của VEAM giảm xuống 5.123 tỷ đồng vào năm 2020.

Lợi nhuận từ đầu tư vào công ty liên kết thường xuyên vượt cả lợi nhuận sau thuế của doanh nghiệp. Chẳng hạn năm 2019, lợi nhuận từ công ty liên kết của VEAM đạt 7.515 tỷ trong khi lợi nhuận của doanh nghiệp chỉ đạt 7.319 tỷ. Năm 2020 tỷ lệ này cũng chênh lệnh 250 tỷ đồng.

Hoạt động kinh doanh chính của VEAM ngày càng sa sút, khi doanh thu giảm dần, năm 2018 doanh thu đạt 7.080 tỷ, năm 2019 giảm còn 4.487 tỷ, và 2020 xuống còn 3.666 tỷ đồng.

Vừa nhận cổ tức nghìn tỷ mỗi năm, khoản đầu tư của VEAM tại các công ty liên kết cũng tăng mạnh do quá trình tăng vốn của doanh nghiệp. Cụ thể, theo VEAM, giá trị các khoản đầu tư theo phương pháp vốn chủ sở hữu tại Honda Vietnam đạt 2.264 tỷ đồng, Toyota Vietnam đạt 605 tỷ đồng, Ford Vietnam là 529 tỷ đồng.

Tổng công ty Lâm nghiệp Việt Nam (Vinafor, mã VIF), luỹ kế 9 tháng năm 2021 đạt doanh thu 1.544 tỷ đồng, lợi nhuận sau thuế đạt 211 tỷ đồng. Đóng góp lớn nhất trong lợi nhuận của Vinafor đến từ phần lợi nhuận từ khoản đầu tư vào công ty liên kết với 117 tỷ đồng, tăng mạnh so với mức 77 tỷ cùng kỳ.

Vinafor có kết quả kinh doanh ngày càng giảm, song lợi nhuận từ công ty liên kết vẫn đóng vai trò chủ đạo tạo ra lợi nhuận cho doanh nghiệp. Năm 2017, phần lợi nhuận được chia từ công ty liên kết đạt 1.012 tỷ đồng, năm 2018 đạt 761 tỷ, năm 2019 đạt 595 tỷ đồng. Năm 2020 với sự ảnh hưởng của dịch bệnh, phần lợi nhuận được chia giảm xuống 337 tỷ đồng. Lợi nhuận từ công ty liên kết của Vinafor thường xuyên cao hơn cả lợi nhuận sau thuế của doanh nghiệp.

Dù là doanh nghiệp hoạt động trong lĩnh vực khai thác và chế biến gỗ, song Vinafor lại có khoản đầu tư đặc biệt vào Công ty Yamaha Việt Nam. Cụ thể, Vinafor đang nắm giữ 30% vốn của Yamaha Việt Nam.

Tổng công ty Sản xuất - Xuất nhập khẩu Bình Dương (mã: PRT, UpCoM) luỹ kế 9 tháng năm 2021 doanh thu đạt 915 tỷ đồng, lợi nhuận sau thuế đạt 106 tỷ đồng. Trong đó, phần đóng góp lớn nhất là khoản đầu tư vào các công ty liên doanh, liên kết với 103 tỷ đồng.

Công ty có nhiều khoản đầu tư vào các công ty liên kết ở tỉnh Bình Dương như: Công ty phát triển Phú Mỹ (35% vốn), Công ty Phát triển FrieslandCampina Việt Nam (224 tỷ, 30% vốn), Công ty cổ phần Hưng Vượng, Công ty TNHH YCH Protrade, Công ty cổ phần Đầu tư và Phát triển Tân Thành, Công ty May mặc Bình Dương…

Tổng khoản đầu tư vào công ty liên kết của FRT đạt 758 tỷ đồng, giá trị theo vốn chủ sở hữu khoảng 897 tỷ đồng. Đáng chú ý, trong khoản đầu tư của PRT là khoản đầu tư 224 tỷ vào FrieslandCampina, hiện khoản đầu tư đã gia tăng lên 351 tỷ, ngoài số lợi tức thu về hàng năm.

FrieslandCampina Việt Nam là công ty đang sở hữu loạt thương hiệu sữa nổi danh trên thị trường hiện nay như: Ovaltine, Frishti, sữa tươi cô gái Hà Lan dutch lady, Friso, Frisomum…

Trước đó, năm 2019, lợi nhuận từ khoản đầu tư vào doanh nghiệp liên kết cũng mang về 216 tỷ đồng, năm 2020 đạt 278 tỷ đồng bất chấp dịch bệnh.