Lao đao vì truy thu ưu đãi thuế TNDN

Nhưng thưa ông, khi doanh nghiệp cổ phần hóa được cấp giấy chứng nhận đăng ký kinh doanh thì mới chính thức trở thành công ty cổ phần, nghĩa là từ thời điểm đó mới được hưởng ưu đãi thuế. Lúc đó chính sách ưu đãi không còn nữa thì doanh nghiệp cũng không được hưởng, vì thế yêu cầu hoàn thuế xem ra cũng có lý ?

-Nếu làm như thế thì phải điều chỉnh phương án cổ phần hóa. Vì thực hiện xong phương án cổ phần hóa rồi lại không cho hưởng ưu đãi nữa, điều đó đồng nghĩa với việc làm thay đổi nội dung phương án cổ phần hóa đã được phê duyệt.

Cụ thể trường hợp Công ty THIKECO là thế nào, thưa ông?

-Phương án cổ phần hóa Công ty THIKECO (doanh nghiệp nhà nước) được Bộ trưởng Bộ Công nghiệp phê duyệt tại Quyết định số 1897/QĐ-TCCB ngày 30/5/2005.

Lúc đó, chủ trương khuyến khích doanh nghiệp cổ phần hóa, mà cụ thể là cho được hưởng ưu đãi về thuế thu nhập doanh nghiệp, đã tạo sức hút đối với các nhà đầu tư và giúp cho phiên đấu giá cổ phần lần đầu cũng như tiến trình cổ phần hóa của Công ty THIKECO thành công.

Phiên đấu giá cổ phần lần đầu của Công ty THIKECO được tổ chức ngày 2/8/2005, kết quả giá đấu giá bình quân là 11.100 đồng/cổ phần (cao hơn giá khởi điểm 10%).

Ngày 7 và 8/9/2006, phiên họp Đại hội đồng cổ đông thành lập Công ty cổ phần Tư vấn đầu tư phát triển và xây dựng THIKECO đã thông qua phương án sản xuất kinh doanh 3 năm sau cổ phần hoá, với điều kiện ưu đãi là: "Khi chuyển thành công ty cổ phần, công ty được miễn 100% số thuế thu nhập doanh nghiệp phải nộp trong 2 năm đầu sau cổ phần hoá và được giảm 50% trong 2 năm tiếp theo".

Lúc đó các văn bản điều chỉnh trực tiếp việc ưu đãi về thuế thu nhập doanh nghiệp đối với doanh nghiệp cổ phần hóa chưa được ban hành (Nghị định của Chính phủ số 108/2006/NĐ-CP ngày 22/9/2006 "Quy định chi tiết và hướng dẫn thi hành một số điều của Luật Đầu tư" và Nghị định của Chính phủ số 24/2007/NĐ-CP ngày 14/2/2007 (Quy định chi tiết thi hành luật thuế thu nhập doanh nghiệp").

Nhưng khi Công ty THIKECO được cấp giấy chứng nhận đăng ký kinh doanh thì Nghị định của Chính phủ số 108/2006/NĐ-CP đã có hiệu lực thi hành, vậy theo ông phải vận dụng thế nào?

-Oái oăm là chỗ đó. Nếu lấy thời điểm nhận giấy chứng nhận đăng ký kinh doanh để yêu cầu thực hiện theo Nghị định vừa nói đến thì có khác gì trường hợp chủ dự án chung cư ký hợp đồng góp vốn đầu tư xây dựng với điều kiện ưu đãi miễn phí dịch vụ trong hai năm đầu tiên đến ở, nhưng khi nhà đầu tư đến ở thì lại thông báo những ai đến ở sau ngày này..., ngày này... thì không được miễn phí dịch vụ nữa!

Thời điểm phương án cổ phần hóa được phê duyệt mới là quan trọng. Nhà đầu tư thực hiện đầu tư theo phương án đã được phê duyệt.

Các cổ đông Công ty THIKECO thấy rằng, thời điểm xét cho hưởng ưu đãi thuế thu nhập doanh nghiệp là thời điểm phê duyệt phương án cổ phần hóa (tương tự thời điểm phê duyệt dự án đầu tư); còn thời điểm nhận giấy chứng nhận đăng ký kinh doanh là thời điểm công ty cổ phần đi vào hoạt động, cũng là thời điểm bắt đầu được hưởng những gì được phê duyệt trước đó.

Sự thiếu nhất quán của các văn bản hướng dẫn hưởng ưu đãi thuế khiến doanh nghiệp thêm khó khăn, nhưng cũng phải thấy là nếu thất thu thuế thì cơ quan quản lý nhà nước về thuế cũng sẽ gặp khó khăn không kém?

-Cái khó khăn đối với doanh nghiệp nằm ở chỗ: thực chất thì khoản tiền truy thu số tiền ưu đãi (tạm gọi như vậy) ta đang bàn đến đây không phải là thu từ kết quả hoạt động sản xuất kinh doanh của năm nay, mà là khoản thu phát sinh. Việc hàng năm nộp thuế thu nhập doanh nghiệp đều đặn và đầy đủ đã vất vả, nay thêm khoản truy thu nữa thì quả là hết sức gay go. Trong bối cảnh chung hiện nay, nếu không bị truy thu thì may ra còn có lợi nhuận, còn đóng góp được thuế thu nhập doanh nghiệp cho Nhà nước; nếu bị truy thu thì không khéo "sập tiệm", Nhà nước truy thu được lần này, sau đó còn đâu doanh nghiệp để có nguồn thu thuế những năm sau?

Chẳng lẽ công ty lại rơi vào hoàn cảnh bi đát thế sao?THIKECO là đơn vị tư vấn mạnh cơ mà?

- Là công ty tư vấn kỹ thuật hoạt động trong lĩnh vực liên quan trực tiếp đến công cuộc “công nghiệp hóa, hiện đại hóa”, Công ty THIKECO luôn cố gắng duy trì và phát triển đội ngũ kỹ sư, kỹ thuật viên... đồng thời cố gắng sản xuất có hiệu quả để đảm bảo lợi ích của cổ đông.

Trong lúc công ty đang gặp rất nhiều khó khăn do công việc ít, cạnh tranh gắt gao, khách hàng nợ tiền kéo dài... thì thông tin về việc có thể bị thu lại số tiền đã được hưởng ưu đãi về thuế thu nhập doanh nghiệp sau cổ phần hóa là một chấn động lớn đối với cổ đông và người lao động của Công ty THIKECO. Liệu có giữ được người, liệu có xây dựng được đội ngũ?

Chúng tôi thấy, việc truy thu như nêu trên không bằng hỗ trợ các doanh nghiệp khắc phục nợ xấu để nhanh chóng làm ăn có lãi, đóng góp được nhiều thuế hơn.

Xin cảm ơn ông!

Theo Kim Chi