Nhặt bánh vụn của những người khổng lồ
Chỉ sản xuất những sản phẩm rất nhỏ như ốc vít, nút áo, vòng đệm cao su, thậm chí là dây thun..., nhưng các doanh nghiệp lại có một thị trường lớn gắn với nhiều thương hiệu nổi tiếng của thế giới.
Nội dung nổi bật:
- Ngành linh kiện phụ trợ nói chung nhiều năm nay có lẽ do từ phụ trợ bị "coi thường". Sản xuất ra các sản phẩm thay thế hàng nhập khẩu là cực kỳ quan trọng. Chẳng hạn, ngành dệt may xuất khẩu rất nhiều nhưng do phải nhập hầu hết phụ kiện nên kim ngạch có thể cao nhưng giá trị gia công là chủ yếu.
-Những ngành công nghiệp phụ trợ có thị trường tiềm năng và sức tăng trưởng tốt. Thực tế, lĩnh vực sản xuất nút áo mang về lợi nhuận khá tốt, trung bình mỗi năm, Tôn Văn tăng trưởng đạt 20%, doanh thu một năm đạt hơn 1,5 triệu USD.
Chỉ sản xuất những sản phẩm rất nhỏ như ốc vít, nút áo, vòng đệm cao su, thậm chí là dây thun..., nhưng các doanh nghiệp (DN) như Lidovit, Tôn Văn, Long Thành, cao su việt lại có một thị trường lớn gắn với nhiều thương hiệu nổi tiếng của thế giới. Nhưng các DN này không làm nên nổi mùa Xuân của ngành công nghiệp phụ trợ đang rất èo uột của Việt Nam.
Đơm nút áo cho adidas
Sản xuất những chiếc nút áo giản đơn giúp DN nhỏ như Tôn Văn tiếp cận các thương hiệu lớn như Polo, adidas, Hugo Boss... và mua lại các nhà máy lớn nhất nhì tại Anh, Đức.
Khi bước vào lĩnh vực sản xuất cao su công nghiệp, ông Nguyễn Tường Linh, Chủ tịch HĐQT kiêm Giám đốc Công ty Cao su Việt, cho rằng mình đang làm một công việc mà người khác đang cần và thị trường lại đang có khoảng trống.
Đó là sản xuất ra các linh kiện thay thế cho máy móc thiết bị, dây chuyền sản xuất. Theo suy nghĩ của ông Linh, các sản phẩm cao su công nghiệp tuy nhỏ nhưng lại là nhu cầu của rất nhiều DN và hiệu quả mang lại cho cả người đặt hàng và gia công cũng rất lớn.
Chia sẻ giá trị của ngành sản xuất thiết bị phụ trợ, giám đốc một công ty sữa có tên tuổi cho biết: "Đôi khi một dàn máy của chúng tôi nhập về cả tiền tỷ, nhưng chỉ bị hư mỗi một chiếc vòng đệm cao su mà phải dừng hoạt động cả một dây chuyền. Lúc đó, đặt mua một bộ phận thay thế từ nước ngoài mang về sẽ rất lâu, chưa kể chi phí cũng cao hơn đặt làm trong nước".
Tuy nhiên, khó khăn này đã được Cao su Việt hóa giải, ông Linh giải thích: "Sở dĩ chúng tôi nhận làm và không lấy giá cao, vì mục tiêu của Cao su Việt là ban đầu chỉ cần đủ trang trải lương, vật liệu, các chi phí cơ bản... Song, về lâu dài, chỉ cần khách hàng đó quay lại 10 lần là tôi đã khấu hao được máy móc đầu tư và lần thứ 11 là có lãi".
Năm 2013, hơn 3.000 khách hàng DN đã giao dịch đặt hàng với Cao su Việt. Trong đó, rất nhiều DN nước ngoài không chỉ đặt hàng mà còn chuyển sản phẩm linh kiện của Cao su Việt đi nước ngoài.
Từng học ngành cơ khí và là một trong những người xây dựng Công ty Lidovit từ ngày đầu, ông Nguyễn Dương Hiệu, Chủ tịch HĐQT kiêm Tổng giám đốc Công ty CP Công nghiệp và Thương mại Lidovit, cũng chia sẻ lý do theo đuổi lĩnh vực sản xuất ốc vít vì mong muốn phát triển ngành công nghiệp phụ trợ cho Việt Nam.
Theo ông Hiệu, sự lúng túng của ngành sản xuất ốc vít nói riêng và ngành linh kiện phụ trợ nói chung nhiều năm nay có lẽ do từ phụ trợ bị "coi thường". Ông khẳng định: "Sản xuất ra các sản phẩm thay thế hàng nhập khẩu là cực kỳ quan trọng.
Chẳng hạn, ngành dệt may xuất khẩu rất nhiều nhưng do phải nhập hầu hết phụ kiện nên kim ngạch có thể cao nhưng giá trị gia công là chủ yếu. Thực tế, sau nhiều năm sản xuất ốc vít, Lidovit đã có những lợi thế nhất định so với nhiều đối thủ, nhất là Trung Quốc. Năm 2013, Công ty đã xuất khẩu 600.000 USD và sản phẩm đã cung cấp cho nhiều công ty trong lĩnh vực chế biến gỗ xuất khẩu, điện - điện tử, cơ khí lắp ráp...
Cùng mong muốn góp sức phát triển cho ngành công nghiệp phụ trợ khi nhận ra ngành may mặc xuất khẩu có nhu cầu rất lớn, nhưng nguyên phụ liệu hầu hết phải nhập khẩu, ông Tôn Thạnh Nghĩa, Giám đốc Công ty TNHH Nút áo Tôn Văn đã quyết định "bỏ” nghề phiên dịch tiếng Nhật để trở lại nghề cũ: sản xuất nút áo bằng vỏ ốc.
Tuy nhiên, đúng như nhiều người khuyên can, lô hàng đầu tiên ra mắt vào năm 1997, do khủng hoảng kinh tế nên ông Nghĩa chào hàng khắp nơi nhưng không ai mua, thậm chí mang đến các công ty may cũng bị từ chối. May mắn gặp lại khách hàng cũ là một công ty của Nhật đang có nhu cầu đặt hàng.
Lúc đó, sản phẩm của Tôn Văn liên tục bị chê không đẹp, nhưng thấy ông Nghĩa là người có uy tín, ham học hỏi, cầu toàn nên vị khách hàng này kiên nhẫn chỉ ra từng khuyết điểm để hoàn thiện sản phẩm. Hơn nửa năm sau, doanh số tăng dần và khách hàng cũng bắt đầu mở rộng.
Ông Nghĩa cho biết: "Qua số lượng đặt hàng mới thấy các sản phẩm linh phụ kiện tuy nhỏ nhưng nhu cầu không hề nhỏ. Thực tế, lĩnh vực sản xuất nút áo mang về lợi nhuận khá tốt, trung bình mỗi năm, Tôn Văn tăng trưởng đạt 20%, doanh thu một năm đạt hơn 1,5 triệu USD, gấp ba lần so với cách đây 5 năm. Khách hàng từ Hồng Kông, Nhật, Đức với nhiều thương hiệu lớn như Polo, Adidas, Hugo Boss...".
Hiện nay, Tôn Văn cũng đã làm được trên một ngàn mẫu nút áo, chủ yếu là nút ốc cao cấp. Và để mở rộng sản xuất cũng như đáp ứng nhu cầu khách đặt hàng ngày càng đa dạng như các loại nút bằng sừng, nút bằng colozo (là một loại hạt ở châu Mỹ)..., Tôn Văn đã tham gia đấu giá và mua được toàn bộ máy móc từ một nhà máy lớn nhất, lâu đời nhất của nước Anh vừa ngưng hoạt động, đồng thời, cũng mua thêm nhà máy lớn nhất nhì của Đức.
Số lượng máy móc mua từ hai nhà náy này khoảng hơn 4 container. "Với dàn máy móc này, Tôn Văn đủ sức làm thêm nút nhựa, nút sừng, nút bằng colozo và nhiều loại nút bằng các chất liệu khác nữa", ông Nghĩa khẳng định.
Tuy sản xuất dây thun chỉ là nghề kiếm sống, nhưng ông Lê Văn Thiêm, chủ doanh nghiệp Long Thành, dần nhận ra khoảng trống của thị trường và giá trị của những sản phẩm rất nhỏ nhưng không thể thiếu trong nhiều ngành sản xuất.
Với sản phẩm ban đầu chỉ là các sợi dây thun nhỏ đủ màu, nhưng hiện nay Long Thành đã có thêm những sợi dây thun dùng trong công nghiệp có đường kính hơn một tấc rưỡi.
Hiện tại mỗi tháng, DN Long Thành xuất sang Đài Loan 54 tấn dây thun, chưa kể những lô hàng dây thun "đặc chủng" xuất sang Mỹ cho những người làm nghề phát báo hoặc những loại dây thun đủ loại kích cỡ dùng trong ngành y tế hoặc thực phẩm của Pháp, Nhật, Ý...
Hoặc trong làng công nghiệp hỗ trợ xe máy, DN Mạnh Quang mỗi năm cung cấp gần 8 triệu sản phẩm phụ tùng nhông, đĩa, xích, phụ tùng xe máy các loại, chiếm gần 20% thị phần cung cấp sản phẩm cho các công ty sản xuất và lắp ráp xe máy tại Việt Nam, trở thành đối tác lớn chuyên cung cấp phụ tùng xe máy cho các hãng lớn như Honda, SYM, SuFat, Detech, Lifan...
Những DN như Mạnh Quang góp phần xây dựng được mạng lưới phụ trợ cho công nghiệp xe máy. Từ chỗ phải nhập khẩu 100% từ nước ngoài, ngành công nghiệp hỗ trợ trong lĩnh vực sản xuất và lắp ráp xe máy của Việt Nam đã có thể tự sản xuất được khoảng 70% các loại linh kiện, phụ tùng, góp phần nâng cao tỷ lệ nội địa hóa sản phẩm xe máy sản xuất tại Việt Nam.
| Hàng nhỏ, đầu tư lớn Để có doanh thu liên tục tăng trưởng, thực tế các DN "nhỏ” này không chỉ kiên trì mà còn phải có những chiến lược đầu tư, đổi mới tốn kém. "Đã theo ngành sản xuất phụ trợ thì chất lượng phải tốt nhất thì mới giữ được khách hàng bền lâu", ông Nghĩa đúc kết. Vì vậy, 17 năm qua, bí quyết thành công của Tôn Văn là liên tục đổi mới kỹ thuật, máy móc công nghệ. Bởi vì, nếu có kỹ thuật tốt thì năng suất sẽ cao hơn, tỷ lệ hư hỏng giảm, dẫn đến giá thành rẻ, thời gian giao hàng nhanh hơn. "Lúc đầu khởi nghiệp, do máy nhập khẩu đắt nên tôi làm máy tự chế. Một năm sau, tôi mua máy cũ của Hàn Quốc, khoảng 4, 5 năm sau mua máy của Đức, Đài Loan và có những máy cao cấp gọi là máy cắt chữ bằng laze phải mua mơi công nghệ của Mỹ... Nhờ cải tiến máy móc, nên tôi làm được nhiều mẫu mã hơn, hầu như tất cả mẫu khách hàng yêu cầu là làm được, các mẫu cũng đẹp hơn, chất lượng", ông Văn kể lại. Tương tự, ông Linh cũng cho rằng, tuy ngành cao su kỹ thuật là một ngành phụ nhưng lại rất cực và phải luôn bám theo sự phát triển của ngành công nghiệp. Vì vậy, dù đầu tư rất tốn kém cho Phòng Thử nghiệm cao su kỹ thuật hợp chuẩn quốc tế mà kết quả còn khá "vô hình" nhưng ông Linh cho biết: "Năm 2013, chúng tôi cũng đã đầu tư hơn 14 tỷ đồng thiết bị hiện đại cho việc sản xuất các sản phẩm cao su Polyurethane bao gồm sản xuất vòng cao su, trục, mài lô và thiết bị sản xuất khuôn mẫu tự động. Nhờ thiết bị có công suất lớn, nên đơn hàng được rút ngắn rất nhanh, thời gian sản xuất giảm được 10 lần. Máy mài trục cao su cũng vậy, thời gian mài chỉ 2 tiếng cho các trục lô có bề mặt phức tạp, thay vì 20 tiếng như trước kia". Công ty Lidovit cũng đã liên tục cải tiến sản phẩm, thông qua việc đầu tư 6 bộ máy mới vào năm 2012 để tăng sản lượng và chuyên môn hóa sản phẩm, tăng tính đồng bộ, và mang lại chất lượng cao cho sản phẩm. Trong khi đó, nhà máy của Mạnh Quang có 4 phân xưởng sản xuất được trang bị nhiều thiết bị hiện đại của Nhật Bản, Đức, Thụy Sỹ, Đài Loan như máy gia công CNC, máy tiện CNC, máy khoan và taro CNC, máy dập cao tốc 150 tấn... Đây là hệ thống máy móc sản xuất phụ tùng xe máy lớn nhất và quy mô nhất ở Việt Nam hiện nay. |
Theo LỮ Ý NHI - THẢO MINH
CÙNG CHUYÊN MỤC
