Doanh số chỉ bằng 1/10 Trung Quốc, vì đâu các hãng ô tô 'tai to mặt lớn' Nhật Bản bị 'cho ra rìa' trong cuộc chơi xe điện toàn cầu

Các nhà sản xuất ô tô trung Quốc và phương Tây hiện kiểm soát khoảng 90% thị phần xe điện toàn cầu trong khi các ông lớn Nhật Bản - vốn thống trị thị trường này giai đoạn 10 năm trước đây - hiện chỉ nắm khoảng 5% thị phần, theo tính toán của Nikkei.

Thị phần ô tô điện của các nhà sản xuất Trung Quốc trong năm 2022 là khoảng 40%, 30% thuộc về các hãng sản xuất Mỹ, 20% thuộc về châu Âu, dựa trên dữ liệu của công ty MarkLines.

Doanh số bán xe điện toàn cầu đã đạt tổng cộng 6,8 triệu xe trong khoảng thời gian từ tháng 1 đến tháng 11/2022, tăng 50% so với cả năm 2021. Thị phần xe điện đã tăng từ 6% lên 10% tổng doanh số bán ô tô toàn cầu.

Những hãng sản xuất Trung Quốc như BYD đã bán 2,9 triệu xe trong năm nay. BYD cũng đang đẩy mạnh hoạt động ở châu Á, ngoài thị trường “sân nhà” là Trung Quốc. Trong khi đó, các nhà sản xuất Mỹ, dẫn đầu là Tesla, bán khoảng 2,1 triệu xe trong khi các công ty châu Âu, nổi bật có Volkswagen và Renault bán khoảng 1,2 triệu xe điện.

Các nhà sản xuất ô tô Nhật Bản như Toyota, Honda, Nissan chỉ bán được khoảng 200.000 xe điện trong năm nay – tương đương 2-3% thị phần. Nhiều khả năng, họ sẽ kết thúc năm 2022 với thị phần dưới 5%.

Bức tranh đã rất khác so với khoảng năm 2010, khi doanh số bán xe điện toàn cầu chỉ đạt đơn vị nghìn hoặc chục nghìn chiếc mỗi năm. Khi đó, Nhật Bản chiếm lĩnh 70-90% thị trường. Mitsubishi Motors đã phát hành mẫu i-MiEV, được quảng cáo là xe điện sản xuất hàng loạt đầu tiên trên thế giới vào năm 2009. Nissan theo sau vào năm 2010 với mẫu Leaf.

Các hãng sản xuất ô tô Nhật Bản tỏ ra chậm chạp trong cuộc chơi xe điện toàn cầu.

Tuy nhiên, vì sao kể từ đó, Mỹ và Trung Quốc vươn lên mạnh mẽ?

Một là do họ cảm nhận được giá trị của xe điện - loại xe sử dụng động cơ không thải ra carbon dioxide. Xe điện có ít bộ phận hơn so với xe chạy xăng thông thường, giúp những người mới tham gia thị trường như Tesla, BYD dễ dàng làm chủ hơn.

Lý do thứ 2 là sự thay đổi ở thị trường xe hybrid. Cho đến năm 2015, động cơ diesel với hiệu suất nhiên liệu được cải thiện được coi là một phương án tốt để giảm lượng khí thải. Tuy nhiên, vụ bê bối liên quan đến động cơ diesel của Volkswagen vào năm đó đã nhanh chóng thúc đẩy các nhà sản xuất ô tô hướng tới xe điện.

Các nhà sản xuất này cũng muốn tránh cạnh tranh ở phân khúc xe hybrid, nơi những hãng như Toyota đã đi trước rất xa. Các chính chính phủ châu Âu ủng hộ việc thúc đẩy xe điện và nhiều quy tắc được đưa ra để loại bỏ hoàn toàn ô tô sử dụng động cơ xăng, gồm cả xe hybrid vào những năm 2030.

Trong khi đó, các nhà sản xuất ô tô Nhật Bản coi xe hybrid là một chiến lược hiệu quả hơn để bán xe phát thải carbon thấp, một phần do chi phí pin xe điện quá cao. Đồng thời, Nhật Bản cũng đang khá chậm chân trong các dự án năng lượng tái tạo so với châu Âu. Do đó, việc sạc pin cho xe điện bằng điện năng lấy từ các nhà máy nhiệt điện (đốt than) của Nhật Bản khó có thể dẫn đến phát thải ròng thấp.

Theo Nikkei, nếu chỉ tập trung vào xe hybrid để tăng doanh số bán hàng trong nước, các nhà sản xuất ô tô Nhật Bản có thể bỏ lỡ các xu hướng toàn cầu. Các công ty Nhật Bản đang chuyển hướng sang xe xăng một cách muộn màng. Chẳng hạn, Honda lên kế hoạch loại bỏ hoàn toàn ô tô chạy xăng vào năm 2040.