Doanh thu mảng môi giới chứng khoán tăng trong quý 2 nhưng biên lợi nhuận thu hẹp, nhiều tên tuổi thậm chí thua lỗ

Sau quý đầu năm bứt phá, thị trường chứng khoán đối diện với nhiều áp lực điều chỉnh hơn trong quý 2/2024. Điểm tích cực là dòng tiền nhà đầu tư vẫn tương đối sôi động, giá trị giao dịch khớp lệnh trên HoSE trong quý 2 bình quân xấp xỉ 20.000 tỷ đồng/phiên, nhích nhẹ so với quý liền trước.

Thanh khoản tốt giúp hoạt động môi giới chứng khoán thêm thuận lợi. Thống kê trong quý 2/2024, tổng doanh thu môi giới tại các công ty chứng khoán đạt xấp xỉ 4.000 tỷ đồng, tăng trưởng 37% so với cùng kỳ năm 2023 và tăng hơn 3% so với quý 1 liền trước. Đây là quý thứ 2 liên tiếp doanh thu mảng môi giới cải thiện so với quý trước.

Tuy nhiên, chi phí cho mảng hoạt động này tăng 7% so với quý trước, khiến lợi nhuận gộp mảng môi giới giảm hơn 9% so với quý 1, xuống còn hơn 810 tỷ. Biên lãi gộp bị thu hẹp đôi chút, từ mức 23,4% xuống còn 20,5%.

Nhiều công ty chứng khoán đều ghi nhận doanh thu tăng so với cùng kỳ năm ngoái và quý liền trước. Dù vậy, tốc độ tăng trưởng là khác nhau và không phải công ty chứng khoán nào cũng nâng cao được hiệu quả sinh lời cho mảng hoạt động quan trọng này trong quý 2 vừa qua.

Với việc giữ ngôi đầu về thị phần môi giới trên cả 3 sàn chứng khoán, không bất ngờ khi VPS tiếp tục "vô địch" về doanh thu môi giới trong quý 2 với 893 tỷ đồng, tăng 46% so với cùng kỳ năm ngoái nhưng giảm 7% so với quý 1 liền trước. Lãi gộp gần 115 tỷ, tương ứng biên lãi gộp 13%, thu hẹp đáng kể so với mức 26% của quý 1.

Theo ngay sau là SSI, công ty này ghi nhận doanh thu từ mảng môi giới tăng trưởng cao, lần lượt tăng 67% so với cùng kỳ và 25% so với quý liền trước lên 560 tỷ. SSI lãi gộp 203 tỷ, biên lợi nhuận gộp cũng theo đó được cải thiện rõ rệt từ 23% trong quý 1 lên 36% trong quý 2 này.

TCBS vẫn là cái tên duy trì biên lợi nhuận môi giới tốt nhất với mức 51% trong quý 2, sụt nhẹ so với con số 56% trong quý 1, tương ứng lãi gộp hơn 79 tỷ đồng.

VNDirect mang về 182 tỷ đồng doanh thu môi giới trong quý 2, giảm 10% so với cùng kỳ năm ngoái. Tuy nhiên, chi phí cho hoạt động này giảm giúp biên lãi gộp cải thiện từ 38% lên 46%. Lợi nhuận gộp mảng môi giới xấp xỉ 85 tỷ đồng.

Dù con số tuyệt đối không lớn nhưng biên lợi nhuận mảng môi giới của TCBS hay VNDirect vẫn rất ấn tượng. Bởi lẽ tại phần lớn các công ty chi phí bỏ ra cho hoạt động này tại nhiều công ty chứng khoán thường chiếm tỷ lệ rất lớn. Một số cái tên như Mirae Asset có biên lãi gộp mảng môi giới dưới 10% tương đương 10 đồng doanh thu nhưng lãi không đến 1 đồng. Thậm chí, KBSV, FPTS, PHS, BVSC.. còn lỗ gộp mảng môi giới trong quý 2 vừa qua.

Đằng sau cuộc đua môi giới

Kể từ khi xuống thấp nhất trong nhiều năm vào quý 4/2023 (dưới 10%), biên LNG của mảng môi giới đã trở lại ngưỡng 20% trong 2 quý gần nhất. Biên lợi nhuận gộp cải thiện một phần cho thấy khả năng quản lý chi phí của các công ty chứng khoán trong mảng này đang dần hiệu quả hơn. Kết quả này một phần đến từ xu hướng ứng dụng công nghệ thay thế môi giới bằng con người đang ngày càng phổ biến tại nhiều công ty chứng khoán.

Dù vậy, biên lãi mỏng cho thấy mức độ cạnh tranh vẫn ngày càng trở nên khốc liệt khi các công ty chứng khoán lao vào cuộc đua miễn, giảm phí để giành thị phần. Hầu hết các công ty chứng khoán đều đã ít nhiều giảm phí giao dịch để thu hút thêm nhà đầu tư và giữ chân khách hàng. Phần lớn các công ty chứng khoán khác đang áp dụng mức phí khoảng 0,1-0,15% (đã bao gồm phí trả về Sở Giao dịch Chứng khoán). Một số thậm chí còn chơi lớn với chính sách "zero fee" trọn đời như Pinetree, DNSE hay MBS.

Bên cạnh đó, các công ty chứng khoán còn phải gánh nhiều khoản chi phí cho hoạt động này, dẫn đến lợi nhuận bị bào mòn. Thực tế, đa phần các công ty chứng khoán vẫn đang duy trì một hình thức môi giới truyền thống và các khoản hoa hồng cho đội ngũ "chạy bằng cơm" này là không hề nhỏ.

Dù chiến lược khác nhau nhưng không thể phủ nhận mảng nghiệp vụ môi giới vẫn đóng một vai trò rất quan trọng trong hoạt động của các công ty chứng khoán. Những lợi ích từ tệp khách hàng chất lượng có thể mang lại lớn hơn rất nhiều so với nguồn thu phí giao dịch thông thường, đặc biệt là trong việc thúc đẩy hoạt động cho vay margin. Thêm nữa, tệp khách hàng lớn từ môi giới góp phần giúp bán chéo các sản phẩm, dịch vụ như cho vay margin, tư vấn, quản lý tài sản, trái phiếu, chứng chỉ quỹ, qua đó mang lại lợi nhuận đáng kể cho các Công ty chứng khoán.