Đổi tiền lẻ, tiền mới để lì xì dịp Tết Nguyên đán: Vi phạm pháp luật và tiềm ẩn nhiều rủi ro

Đến hẹn lại lên, cứ gần Tết Nguyên đán thì nhiều nhóm hội trên mạng xã hội xuất hiện lời chào đổi tiền lẻ (hay tiền mới) giá chênh lệch thấp, mới, seri đẹp…

Không chỉ quảng cáo đổi tiền trên mạng, thực tế trên một số tuyến phố như Đinh Lễ (quận Hoàn Kiếm, Hà Nội), tuy không công khai chào mời nhưng nếu phát hiện khách có nhu cầu thì lập tức có người đến hỏi và sẵn sàng đổi với giá chênh lệch khoảng 30 nghìn đồng/ 1 triệu. Trong khi đó, tiền 20.000 đồng đang là loại tiền hiếm nhất thị trường nên giá đổi cũng đắt đỏ hơn. Loại tiền nhiều nhất đang là tiền 10.000 đồng, 50.000 đồng.

Chị Nguyễn Thân (ở quận Hoàng Mai, Hà Nội) cho biết, thông qua bạn bè giới thiệu, mới đây gia đình chung nhau đổi tiền lẻ để về quê cho người thân làm quà mừng tuổi, sau khi liên hệ theo số điện thoại trên mạng xã hội, người đổi tiền mang đến tận nhà, phí chênh lệch 300 nghìn đồng/ 10 triệu. Sau đó 2 ngày, chị Thân phải chấp nhận chênh lệch lên 50 nghìn đồng/ 1 triệu.

Trên đây là một trong số hình thức đổi tiền rất dễ và ít xảy ra lừa đảo, nhưng trong thực tế, nhiều người đã từng bị mất trắng số tiền đặt cọc vì lời chào mời hấp dẫn qua mạng, thậm chí bị chính người quen lừa đảo.

Anh Nguyễn Hùng (chồng chị Thân ở tình huống trên) cho biết, trước đó anh thấy trên mạng chào mời đổi tiền 20 nghìn đồng, phí 20 nghìn/ 1 triệu, sau khi giao dịch phía bên nhận đổi yêu cầu chuyển khoản trước 50%.

"Trước khi đặt cọc tôi đã có chút tính toán nhưng nghĩ không nhiều lắm nếu bị lừa, vừa chuyển khoản xong 500 nghìn đồng thì Zalo của họ chặn và hủy kết bạn luôn", anh Hùng cho biết.

Không những bị lừa qua mạng, cách đây vài năm, một giáo viên trường tiểu học trên địa bàn quận Đống Đa, Hà Nội đã phản ánh với chúng tôi về câu chuyện bị chính phụ huynh lừa đảo bằng hình thức đổi tiền lẻ.

"Người ta là hội trưởng hội phụ huynh, trước Tết khoảng 3 tháng, nói với các giáo viên nếu muốn đổi tiền lẻ thì gom lại, sau đó phụ huynh sẽ "đổi hộ" không mất phí. Vì tin lời phụ huynh của trường nên nhiều giáo viên đã bị lừa, người ít nhất cũng vài chục triệu đồng", giáo viên kể.

Vi phạm pháp luật và tiềm ẩn nhiều rủi ro

Luật sư Diệp Năng Bình, Trưởng Văn phòng luật sư Tinh Thông Luật (Đoàn luật sư TP Hồ Chí Minh), cho rằng đổi tiền lẻ, tiền mới trong giao dịch bạn bè để mừng tuổi cho nhau nếu không hưởng chênh lệch thì đó là giao dịch bình thường. Tuy nhiên, nếu đổi tiền mang tính thương mại, trao đổi hưởng chênh lệch thì đó là hành vi, vi phạm pháp luật, không những vậy còn tiềm ẩn nhiều rủi ro.

Theo Nghị định 88/2019/NĐ-CP ngày 14/11/2019 của Chính phủ quy định về xử phạt hành chính trong lĩnh vực tiền tệ và ngân hàng, bất kỳ hành vi đổi tiền mới, tiền lẻ nhằm hưởng phần trăm chênh lệch, đổi tiền thu lời đều là hành vi trái pháp luật và có thể bị xử phạt từ 20 đến 40 triệu đồng. Mức phạt trên áp dụng với cá nhân, còn với tổ chức sẽ tăng nặng gấp 2 lần.

Mới đây, một ngân hàng đã đăng tải thông tin cảnh báo cho biết, dịch vụ đổi tiền lẻ, tiền mới được "chào hàng" tràn lan trên các trang website, Facebook, Zalo, TikTok... Tùy vào số lượng và mệnh giá tiền, phí đổi sẽ khác nhau. Người dùng sẽ được giao hàng tận nơi, trên phạm vi toàn quốc. Ngoài dịch vụ đổi tiền mới, tiền lẻ, các địa chỉ trên còn quảng cáo đổi cả các đồng tiền hiếm với giá trị gấp nhiều lần mệnh giá thực tế. Với những tờ tiền có số seri đẹp, giá bán có thể lên tới hàng triệu đồng.

Bên cạnh việc phải chịu thêm phí đổi tiền, đã có không ít trường hợp người dùng chỉ nhận về cọc tiền giả, tiền bị rút ruột, không đúng seri lẫn tiền cũ nát, thậm chí có người đã mất toàn bộ số tiền cọc trước và bị cắt liên lạc…

Ngân hàng này khuyến cáo người dân, khách hàng không đứng ra đổi tiền bất hợp pháp; chủ động phòng, tránh âm mưu, thủ đoạn của các đối tượng lợi dụng hoạt động đổi tiền nhằm mục đích trục lợi, lừa đảo chiếm đoạt tài sản. Đồng thời, nhiều ngân hàng đã giới thiệu ứng dụng công nghệ thúc đẩy thanh toán không dùng tiền mặt, phát triển tính năng Gửi tiền mừng Lì xì rất tiện dụng.