Đối với nhiều doanh nghiệp Trung Quốc, Covid-19 chỉ là giọt nước tràn ly - bởi rất nhiều công ty đã bế tắc ngay cả trước khi đại dịch diễn ra

Kể từ ngày 29 tháng 3, tỷ lệ các doanh nghiệp vừa và nhỏ của Trung Quốc quay trở lại làm việc đã là 76,8%, tăng từ mức 60% khoảng hai tuần trước đó. Nhưng không ai biết được khi nào, hoặc có khả năng con số đó đạt 100% hay không.

"Sự gia tăng trong tỷ lệ đi làm trở lại của các doanh nghiệp vừa, nhỏ và siêu nhỏ có thể bị gián đoạn, bởi một số doanh nghiệp nhỏ, vừa và nhỏ có thể đã phá sản, ông Bruce, người đứng đầu về nghiên cứu vĩ mô và chiến lược tại China Renaissance, cho biết vào tuần vừa rồi.

Hơn 429.000 doanh nghiệp đã giải thể hoặc tạm ngừng hoạt động kể từ đầu năm đến nay, theo phân tích từ Qichacha, nơi điều hành một cơ sở dữ liệu về kinh doanh của Trung Quốc.

Theo dữ liệu cho biết, bán buôn và bán lẻ là lĩnh vực có tỷ lệ giải thể cao nhất, với khoảng 38%. Dịch vụ cho thuê và kinh doanh đứng thứ hai, khoảng 15%,và tiếp theo là sản xuất với khoảng 8%. Trên tổng số 126 triệu doanh nghiệp đang hoạt động, số doanh nghiệp buộc phải đóng cửa chiếm dưới 1%.

Virus corona xuất hiện vào cuối tháng 12 tại thành phố Vũ Hán đã giết chết hơn 3.300 người ở Trung Quốc. Ngay cả khi sự lây lan đã giảm ở trong nước, các nhà chức trách vẫn lo lắng về sự bùng phát trở lại, đặc biệt là khi căn bệnh này đã trở thành đại dịch toàn cầu, giết chết gần 60.000 trên toàn thế giới ngoài Trung Quốc.

Khi chính quyền Trung Quốc cố gắng hạn chế sự lây lan của virus, đặc biệt là từ khách du lịch trở về từ nước ngoài, việc thay đổi chính sách có thể gây khó khăn cho các doanh nghiệp muốn tiếp tục hoạt động trở lại. Ví dụ, các rạp chiếu phim đang cố gắng tái hoạt động trong tuần trước, nhưng cho đến thứ Sáu thì Cục Quản lý Phim Trung Quốc vẫn buộc các rạp chiếu phải đóng cửa.

Trong khi đó, các công ty lớn nhất của Trung Quốc, như các doanh nghiệp công nghiệp lớn, đã nâng tỷ lệ đi làm trở lại lên 98,6% vào ngày 28 tháng 3, với tỷ lệ công nhân quay lại là 89,9%. Những tập đoàn công nghiệp lớn này có doanh thu hàng năm ít nhất là 20 triệu nhân dân tệ từ hoạt động kinh doanh chính của họ.

Một số khu vực cũng đã báo cáo tỷ lệ quay trở lại làm việc 100% đối với các ngành cụ thể. Chẳng hạn, tỉnh Quảng Đông cho biết tính đến cuối tháng 3, 77 công ty niêm yết đã quay trở lại làm việc 100%. Nhưng các nhà phân tích chỉ ra rằng tỷ lệ tái hoạt động cao không thể hiện được doanh nghiệp đang sản xuất và đóng góp bao nhiêu cho tăng trưởng.

Trong tương lai gần, sự lây lan của virus trên toàn cầu có thể gây ra một số gián đoạn trong các đơn đặt hàng mới của các công ty xuất nhập khẩu vào tháng Tư, và liệu nhu cầu trong nước có cân bằng với sự sụt giảm nhu cầu bên ngoài hay không là một điều không chắc chắn vì virus, việc làm và tình trạng của các doanh nghiệp vừa và nhỏ quyết định khẩu vị đầu tư và tiêu dùng.

Các công ty tư nhân của Trung Quốc, các doanh nghiệp nhỏ hơn đóng góp vào phần lớn tăng trưởng và việc làm trong nước. Tuy nhiên, họ thường phải vật lộn trong một môi trường kinh doanh nhà nước nắm quyền lớn, đặc biệt từ khi các ngân hàng lớn thuộc sở hữu nhà nước và thích cho các doanh nghiệp nhà nước vay hơn.

Chìm trong áp lực tài chính

Trước tác động của virus corona đối với nền kinh tế, các doanh nghiệp nhỏ đã trở thành tâm điểm trong chiến dịch giảm thiểu rủi ro đối với hệ thống tài chính của Bắc Kinh.

″Các ngân hàng vừa và nhỏ có thể bị ảnh hưởng nặng nề bởi đại dịch COVID-19 vì nhiều con nợ của họ rất có thể đang gặp khó khăn về tài chính, theo Ting Lu, nhà kinh tế cao cấp của Trung Quốc cho biết. Về vấn đề này, thông báo về chính sách của Hội đồng Nhà nước tập trung vào việc hỗ trợ cả cả SMBs (các ngân hàng vừa và nhỏ) lẫn các SME (các doanh nghiệp vừa và nhỏ).

Áp lực tài chính gia tăng khi các doanh nghiệp Trung Quốc, cả tư nhân và nhà nước, đang phải đối mặt với sự tăng trưởng chậm lại của nền kinh tế lớn thứ hai thế giới.

Phân tích từ Fitch Ratings mới được công bố đã chỉ ra rằng "trong hai năm qua, đã có một sự gia tăng đáng kể số các vụ vỡ nợ trái phiếu ở Trung Quốc" mà đã ảnh hưởng nghiêm trọng đến các doanh nghiệp nhà nước - thành phần từng được cho là luôn được hưởng lợi từ sự hỗ trợ của chính phủ.

Tuy nhiên vỡ nợ trái phiếu do các doanh nghiệp tư nhân phát hành ở Trung Quốc vẫn lớn hơn nhiều so với các doanh nghiệp nhà nước, và trái phiếu doanh nghiệp chiếm tới 89% lượng phát hành trong nước hai năm vừa qua, báo cáo của Fitch cho biết.

"Nếu tình hình kinh tế tiếp tục xấu đi, ngày càng nhiều doanh nghiệp phải đối mặt với một môi trường khó khăn hơn và ít có khả năng nhận được sự hỗ trợ để khôi phục từ nhà nước", theo Jenny Huang, giám đốc nghiên cứu Fitch Ratings cho biết.

Một thách thức mang tính toàn cầu

Những khó khăn tài chính sắp xảy ra do virus sẽ ảnh hưởng đến mọi ngóc ngách trên thế giới.

Các nhà phân tích của Moody cho biết họ dự đoán rằng tỷ lệ vỡ nợ của các công ty sẽ tăng lên trên toàn thế giới khi covid-19 tấn công các nền kinh tế trên toàn cầu. Nếu sự suy giảm trong tăng trưởng là mạnh nhưng ngắn, tỷ lệ vỡ nợ toàn cầu dự kiến sẽ tăng lên 6,8%; con số đó được dự đoán sẽ tăng lên 16,1% nếu các điều kiện tương tự như cuộc khủng hoảng tài chính toàn cầu.

Chỉ trong một ngành công nghiệp bất kỳ, ví dụ như lĩnh vực bán lẻ ở Đông Nam Á đã chứng kiến lưu lượng giảm hơn một nửa vào tháng Hai và tháng Ba so với cùng kỳ năm ngoái do bị ảnh hưởng bởi sự lây lan của virus và lượng khách du lịch Trung Quốc giảm, Suresh Dalai, giám đốc cấp cao tại công ty tư vấn Alvarez & Marsal tập trung vào các hoạt động bán lẻ ở châu Á cho biết.

Ông lưu ý rằng một nhà bán lẻ có vốn hóa tốt thường có ba đến sáu tháng tiền mặt, cộng với quyền tiếp cận vào một dòng tín dụng quay vòng. Nhưng số lượng nhà bán lẻ không ở trong tình trạng tốt như vậy ngày càng giảm đi, Dalai nói, và lưu ý rằng các doanh nghiệp đang cố gắng thuyết phục với các nhà cung cấp, chủ nhà và các đối tác khác của họ để cố gắng duy trì hoạt động cho đến bây giờ.

Ngay cả khi các nhà lãnh đạo G-20 cam kết hỗ trợ 5 nghìn tỷ USD và chính phủ công bố một loạt các biện pháp kích thích như cắt giảm thuế, các nhà kinh tế đã cắt giảm dự báo tăng trưởng trong năm nay tại Trung Quốc và thế giới. Lu dự kiến nền kinh tế Trung Quốc sẽ giảm tiếp 0,5% trong quý hai, sau khi giảm 9% trong quý đầu tiên.

Cuối cùng, mối quan tâm đối với các chính phủ như Trung Quốc là đảm bảo cho mọi người đều có việc làm.

Như Liu Shangxi, chủ tịch của Viện Khoa học tài chính Trung Quốc, một tổ chức nghiên cứu thuộc Bộ Tài chính chia sẻ với CNBC: "Cứu doanh nghiệp đồng nghĩa với việc đảm bảo các chuỗi công nghiệp trong nước và chuỗi cung ứng không xảy ra vấn đề gì. Liên kết vốn của các doanh nghiệp cần phải được ổn định để tránh một số lượng lớn các vụ phá sản sẽ dẫn đến việc giảm số lượng các công việc hiện tại."