Đường ống 50 km thu gom nước thải kỳ vọng hồi sinh sông Tô Lịch dùng công nghệ gì?

Ông Phạm Tiến Hùng (phố Nguyễn Đình Hoàn, Cầu Giấy) cho biết, ông là người đã sống ở đây hàng chục năm. Trước sông Tô Lịch còn là sông, nhưng nay có lẽ nên gọi là cống thối. Bởi hàng trăm cửa xả thải vào cống, rác lúc nào cũng ngập (mặc dù có thuyền vớt rác thường xuyên)… đời sống người dân quanh đây bị ảnh hưởng vô cùng. Nhiều quán café ế khách, vì phải đóng cửa mỗi khi trái gió, nắng hửng lên, mùi vô cùng khó chịu. Ông Hùng và nhiều người dân hy vọng, nước sông Tô Lịch khi không phải hứng chất thải nữa, chắc chắn sẽ đẹp như sông Thames ở nước Anh.

Hàng ngày, Công ty Thoát nước Hà Nội vẫn có người đi vớt rác, chất bẩn trên sông Tô Lịch, nhưng không cải thiện được tình trạng ô nhiễm tại đây. Ảnh: Hoàng Mạnh Thắng

KTS Đào Ngọc Nghiêm (nguyên Giám đốc Sở Quy hoạch Kiến trúc Hà Nội), cho rằng: Đặt cống gom nước thải sông Tô Lịch đã được nêu ra từ nhiều năm trước. Việc các dòng sông phải tiếp nhận nước mưa, nước thải sinh hoạt cùng nhau sẽ gây ô nhiễm môi trường. Khi không phải nhận nước thải nữa, chắc chắn sông Tô Lịch, sông Lừ, sông Sét sẽ cải thiện, trong xanh hơn. “Tuy nhiên, nói là giải quyết tận gốc vấn đề thì chưa hẳn, bởi tận gốc ô nhiễm phải từ các dòng sông phía Tây, trong đó có sông Hồng”, KTS Nghiêm nhận định.

KTS Đỗ Anh Tuấn cho biết thêm, với dự án nhà máy xử lý nước thải lớn nhất Việt Nam, chắc chắn nước sông Tô Lịch sẽ có chuyển biến. Đây là dòng sông văn hiến – di sản của Thủ đô, được coi là “động mạch chủ” của kinh đô Thăng Long xưa, nên việc hồi sinh sông Tô Lịch được người dân mong chờ. “Khi đó, chúng ta có thể hy vọng thêm những con đường đẹp, những hành lang xanh cho người đi bộ dọc dòng sông. Nếu nói đẹp như sông Thames cũng không quá”, KTS Tuấn nói thêm.

Các chuyên gia cho rằng, cùng với việc làm sạch dòng sông, là xây dựng đường đi bộ, hành lang xanh, cầu vượt... sẽ giúp dòng sông Tô Lịch đẹp như sông Thames ở Anh. Ảnh: Hoàng Mạnh Thắng

Thi công hơn 55km cống gom nước thế nào?

Ông Nguyễn Văn Hùng, Giám đốc Ban Quản lý dự án đầu tư xây dựng công trình cấp nước, thoát nước và môi trường Hà Nội (Chủ đầu tư dự án) cho biết, việc đặt ống cống sẽ được sử dụng công nghệ khoan kích ngầm – công nghệ hiện đại lần đầu tiên sử dụng ở Hà Nội. Với công nghệ này, có thể tiến hành thi công đặt ống dưới lòng đất mà không ảnh hưởng đến sinh hoạt, giao thông bên trên. Được biết, trong quá trình rà soát thiết kế dự án đã điều chỉnh phương án đặt cống từ dưới lòng đường hoặc hai bên bờ sông xuống dưới lòng sông. Hệ thống cống gom nước thải tại sông Tô Lịch dài 21 km, trong đó có hơn 11 km đi ngầm dưới lòng sông (từ đường Hoàng Quốc Việt, quận Cầu Giấy, đến cầu Quang, huyện Thanh Trì).

Tổng chiều dài các ống cống trong dự án là 52,66km, gom nước thải từ các khu vực sông Tô Lịch, sông Lừ, khu vực đô thị mới Hà Đông về nhà máy xử lý nước thải Yên Xá. Tổng mức đầu tư dự án hơn 16.000 tỷ đồng.

Những ống cống khổng lồ, người có thể đi vừa sẽ được đặt để gom nước thải dưới lòng sông Tô Lịch. Ảnh: Hoàng Mạnh Thắng.

Trước tình trạng ô nhiễm ở sông Tô Lịch, thành phố Hà Nội đã thực hiện nhiều biện pháp để cải thiện tình trạng này. Có thể kể đến vào năm 2014, Sở TN&MT đã tuyên truyền, khuyến khích các hộ sử dụng chế phẩm vi sinh, hóa sinh xử lý nước thải sinh hoạt tại nguồn trước khi thải ra sông. Cuối năm 2018, Công ty Thoát nước Hà Nội cũng đưa ra phương án dùng nước sông Hồng thau rửa nước sông Tô Lịch. Sau đó là Công nghệ Bio-nano của Nhật Bản hay Redoxy3C… Tuy nhiên, đa số các phương án chỉ xử lý được hiệu quả trong một khu vực hoặc một khoảng thời gian nhất định. Riêng đối với công nghệ Nano-Bioreactor, lãnh đạo Sở Xây dựng khẳng định: “Công nghệ Nano-Bioreactor được thành phố mời đến thí điểm và đơn vị này đã thất bại".

Đầu tháng 2/2020, khi đi kiểm tra tiến độ dự án hệ thống xử lý nước thải Yên Xá Chủ tịch Hà Nội Nguyễn Đức Chung yêu cầu "Dự án chỉ có thể về đích sớm thời hạn chứ không được phép lùi tiến độ".

Lãnh đạo Thành phố cũng giao các sở ngành nghiên cứu chỉnh trang toàn bộ 16 km đường hai bên sông Tô Lịch với cây xanh, đường đi bộ.