EU có quyết định lịch sử khi chính thức rút khỏi Hiệp ước Hiến chương Năng lượng

Việc Hội đồng châu Âu chính thức thông qua quyết định cuối cùng về việc EU và Cộng đồng Năng lượng nguyên tử châu Âu (Euratom) rút khỏi Hiệp ước Hiến chương Năng lượng (ECT) tại cuộc họp Bộ trưởng Năng lượng ở Brussels, tiếp nối sự phê chuẩn của Nghị viện châu Âu trong phiên họp toàn thể cuối cùng vào tháng 4/2024, đồng thời đánh dấu bước ngoặt lịch sử sau nhiều năm thảo luận.

Hiệp ước Hiến chương Năng lượng (ECT) là một hiệp định đa phương có hiệu lực từ năm 1998, bao gồm các điều khoản về bảo hộ đầu tư và thương mại trong lĩnh vực năng lượng. Trong bối cảnh EU và các nền kinh tế phát triển khác đang tìm cách trung hòa carbon vào năm 2050, Hiệp ước này đã không còn phù hợp với Thỏa thuận Paris và tham vọng của EU về chuyển đổi năng lượng trong quá trình hiện đại hóa đã được bắt đầu vào năm 2018.

Hiệp ước về cơ bản còn cho phép các công ty dầu mỏ kiện các chính phủ để bồi thường cho khoản lợi nhuận bị mất, nếu họ cho rằng các chính sách năng lượng đã gây tổn hại cho hoạt động kinh doanh của họ.

Tuy nhiên, các quốc gia thành viên EU vẫn muốn duy trì tư cách là các bên ký kết khi EU chính thức rời khỏi Hiệp ước, để có thể tham gia bỏ phiếu tại Hội nghị Hiến chương Năng lượng sắp tới (dự kiến diễn ra vào cuối năm 2024) nhằm thông qua việc áp dụng Hiệp ước được hiện đại hóa.

Bằng cách phá vỡ sự bế tắc trong EU, lộ trình do Bỉ thực hiện đã mở ra quá trình hiện đại hóa Hiệp ước Hiến chương Năng lượng cho các bên ký kết ngoài EU. "Dựa trên nền tảng do những người tiền nhiệm Thụy Điển đặt ra, Tổng thống Bỉ đã làm việc không mệt mỏi để phá vỡ thế bế tắc phức tạp này, tìm ra sự cân bằng có thể chấp nhận được và hữu ích cho tất cả quốc gia" - Bộ trưởng Năng lượng Bỉ Tinne Van der Straeten khẳng định.

Các quyết định về việc EU rút khỏi ECT, cũng như các quyết định về hiện đại hóa Hiệp ước Hiến chương Năng lượng, có hiệu lực từ ngày 30/5. Quan điểm của các quốc gia thành viên còn lại về quá trình hiện đại hóa sẽ được đưa ra trong Hội nghị Hiến chương Năng lượng tiếp theo.