Gạo Việt được quốc tế xướng danh nhưng... ít ai biết

Ngày 5/4, tại tọa đàm “Xây dựng thương hiệu quốc gia cho nông sản Việt” do báo Thanh Niên tổ chức, GS. Võ Tòng Xuân nhìn nhận, câu chuyện xây dựng thương hiệu nông thuỷ sản đã bàn rất lâu nhưng vẫn chưa có những thay đổi lớn.

Theo ông Xuân, nguyên nhân bắt nguồn từ 3 bên. Đầu tiên là Nhà nước, cũng chưa thực sự quan tâm đúng mức đến việc quảng bá thương hiệu cho nông sản Việt.

“Lãnh đạo Malaysia đi đâu cũng quảng bá về giống sầu riêng nước này ngon nhất thế giới. Trong khi đó, dù gạo ST25 của Việt Nam đã được quốc tế xướng danh ngon nhất nhưng người ngoài ít ai biết giống lúa nào ngon nhất của Việt Nam” - GS. Võ Tòng Xuân dẫn chứng.

GS. Võ Tòng Xuân còn chỉ ra, doanh nghiệp không có nguồn nguyên liệu, không có diện tích lớn nên muốn xuất khẩu gạo thì phải mua qua thương lái là chính. Ngay cả Vinafood là công ty lương thực mạnh nhất Việt Nam nhưng cũng không có nguồn nguyên liệu. Muốn làm dự án lớn, trồng lúa trên diện tích 10.000 ha đất là không dễ vì đồng ruộng bị phân mảnh. Muốn tập hợp người nông dân lại rất khó bởi họ không muốn phá bờ thửa ruộng của mình.

"Khó khăn lớn để xây dựng thương hiệu gạo của Việt Nam nếu nhà nước không bắt tay mạnh vào việc này. Nếu chúng ta có thể giải quyết những khó khăn đó thì việc xây dựng thương hiệu dễ dàng hơn” - GS. Võ Tòng Xuân nhấn mạnh.

Là nước xuất khẩu lương thực nhưng gần 80% nông sản của Việt Nam đều xuất khẩu dạng thô, chưa xây dựng được thương hiệu, chưa có logo, nhãn mác riêng và phải “mượn danh” để ra thế giới.

Bà Võ Thị Tam Dân - Chủ tịch HĐQT kiêm Giám đốc Công ty CP Trà Rồng Vàng - cho biết: “Khoảng 90% sản lượng trà xuất khẩu vẫn ở dạng thô, giá bán thấp và được tiêu thụ dưới thương hiệu của các nhà nhập khẩu. Xuất khẩu trà dưới dạng thành phẩm có thương hiệu còn rất hạn chế”.

Cụ thể, 1 kg trà ô long chất lượng cao, giá xuất khẩu thô chỉ dao động từ 10 - 12 USD. Tuy nhiên, sau khi các nước nhập khẩu sơ chế, đấu trộn, đóng gói dưới thương hiệu của đơn vị nhập khẩu thì lại được bán ra thị trường với giá cao gấp hàng chục lần.

Ngoài ra, hoạt động sản xuất trà còn nhiều bất cập... trong quy trình sản xuất, chế biến, khiến cho trà Việt không được đánh giá cao về chất lượng và giá trị xuất khẩu.

Ông Trần Bảo Minh - Phó Chủ tịch Hội đồng quản trị Công ty Nutifood - cho rằng, làm thương hiệu không chỉ có vùng sản xuất rồi dán tên vào sản phẩm và mang đi xuất khẩu. Phải xây dựng một hệ sinh thái công nghiệp, mang lại giá trị lớn cho tất cả mọi đối tượng tham gia vào chuỗi giá trị, vào hệ sinh thái đó.

Theo ông Đặng Văn Thành - Chủ tịch Tập đoàn Thành Thành Công, nông sản Việt muốn xuất khẩu cần phải chế biến sâu. Ông Thành cho rằng, ngoài lợi thế các hiệp định thương mại song và đa phương mà Việt Nam tham gia ký kết, vai trò cầu nối của tham tán thương mại tại các nước là rất quan trọng.

Ông Thành còn chỉ ra, muốn đạt được thương hiệu phải có cả quá trình, không thể "ăn xổi", nóng vội. Thương hiệu mới 5 năm lại ghi 15 năm là không thể tồn tại nổi với một nền kinh tế trí thức, toàn cầu.