Giải bài toán hạ tầng - cốt lõi của giao thông xanh

Phát biểu tại cuộc thảo luận về năng lượng xanh, giao thông xanh dưới sự chủ trì của GS. Soumitra Dutta, Hiệu trưởng Trường Kinh doanh Saïd thuộc Đại học Oxford (Vương quốc Anh), thành viên Hội đồng Giải thưởng VinFuture, Chủ nhân giải thưởng Nobel Vật lý 2010 - GS. Sir Kostya S.Novoselov - nhấn mạnh tầm quan trọng của trạm sạc đối với giao thông xanh. 

GS. Novoselov dự báo, 5 năm tới sẽ là thời gian bùng nổ của ngành khoa học vật liệu với nhiều loại vật liệu năng lượng mới được sáng chế từ các công nghệ điện phân, công nghệ màng, công nghệ hoá sinh lion… Sự bùng nổ vật liệu sẽ tạo ra nguồn năng lượng xanh dồi dào, nhưng cũng đặt ra vấn đề về cơ sở hạ tầng.

“Các trạm sạc có theo kịp tốc độ phát triển của công nghệ hay không, có đáp ứng được công nghệ mới không, công suất pin có đủ lớn không, liệu có thể chế tạo loại pin mới tích hợp với xe điện để đi được hơn 100.000 dặm hay không… Tôi cho rằng song song với nghiên cứu vật liệu, sản xuất năng lượng xanh thì ta cần phải nghĩ tới công nghệ tích điện, trạm sạc... Ta cần đầu tư nhiều hơn vào phần hạ tầng vận chuyển, kết nối năng lượng này để tạo ra tương lai xanh hoàn toàn”, GS. Novoselov nói.

Cũng về câu chuyện trạm sạc, GS. Daniel Kammen- thành viên Hội đồng Giải thưởng VinFuture, Đại học California, Berkeley (Hoa Kỳ) chia sẻ, nhóm nghiên cứu của ông đã thực hiện một dự án đặt mục tiêu trong một năm phải thay thế 33.000 taxi chạy bằng xăng sang xe điện tại Thâm Quyến, Trung Quốc. 

Mục tiêu này gần như không tưởng khi đòi hỏi hạ tầng phức tạp bao gồm nguồn cung năng lượng, các trạm sạc, hệ thống vận hành trạm sạc cho một số lượng xe khổng lồ. Đáng mừng là, Thâm Quyến đã hiện thực hoá giấc mơ này khi nhóm nghiên cứu đã phát triển công nghệ tích trữ năng lượng hydrogen đảm bảo khả năng lưu trữ lớn và tốc độ nạp nhanh.

Đồng thời, một phần mềm quy hoạch để đưa taxi vào trạm sạc một cách tối ưu được thiết kế và ứng dụng. Phần mềm này cho phép các taxi tìm kiếm trạm sạc và chỗ trống trong trạm sạc bằng ứng dụng trên điện thoại, tiết kiệm tối đa thời gian tìm kiếm chỗ sạc, thời gian sạc pin, góp phần tăng 20% doanh thu.

Nhóm nghiên cứu của GS. Kammen cũng đã thí nghiệm thành công mô hình trạm sạc sử dụng tấm panel điện mặt trời trên mẫu thí nghiệm là chiếc xe VF6 do VinFast tài trợ. Mô hình này có khả năng lưu trữ năng lượng thừa trong giờ thấp điểm và cung ứng nặng lượng dồi dào trong giờ cao điểm, phục vụ một cộng đồng cư dân lớn có thu nhập thấp ở bang California với mức giá phải chăng.

"Để phát triển giao thông xanh, các quốc gia như Việt Nam có thể bắt đầu từ mô hình trạm sạc quy mô nhỏ như trên. Nghĩ lớn từ quy mô nhỏ để thành công”, GS. Kammen đưa ra lời khuyên.

GS. Novoselov cũng nêu ra vấn đề rằng, mục tiêu phát triển bền vững hay phát thải bằng 0 vào năm 2050 không chỉ phụ thuộc vào công nghệ mà còn phụ thuộc vào đầu tư hạ tầng. Làm sao phát triển đủ hệ thống trạm sạc cung ứng cho nhu cầu sử dụng, đồng thời tại một trạm sạc có đủ các loại hình nhiên liệu tương thích với các loại phương tiện giao thông khác nhau là một bài toán cần nghiên cứu, giải quyết.

GS. Nguyễn Thục Quyên cho rằng, đây không phải vấn đề của riêng một quốc gia hay riêng ai, mà phải nhìn bức tranh toàn cảnh: "Ta nói về năng lượng gió, mặt trời, nhưng ta nên nhìn sâu hơn, về tầm nhìn xa hơn, không chỉ một vấn đề. Đặc biệt ta phải nghĩ tới công nghệ mới, vật liệu mới, đặc biệt là ta phải nghĩ tới tái chế.Việc bùng nổ công nghệ thì sau đó ta phải tái chế như thế nào?".

Nhấn mạnh thách thức về hạ tầng và chi phí, GS. Akihisa Kakimoto - thành viên Hội đồng Sơ khảo Giải thưởng VinFuture, nguyên Giám đốc Công nghệ tại Tập đoàn hóa chất Mitsubishi (Nhật Bản) - cho rằng bức tranh giao thông xanh cần được nhìn ở tầm vĩ mô và dọc theo chuỗi giá trị: “Sản xuất năng lượng xanh như thế nào, tiết kiệm năng lượng ra sao, phương tiện giao thông cần được thiết kế ra sao nào để tương thích với nguồn năng lượng, chất thải sẽ được tái chế như thế nào… Và quan trọng nhất là ai chi trả tiền?".

Cùng với việc thúc đẩy chính sách để tạo ra một khung pháp lý rộng mở cho năng lượng xanh, giao thông xanh, ông Akihisa Kakimoto cũng chỉ ra vai trò của một hệ sinh thái các doanh nghiệp tư nhân, trong đó cho phép thế hệ doanh nhân trẻ tham gia sâu vào lĩnh vực này.

GS. Soumitra Dutta đồng tình với việc cần tạo cơ hội cho giới trẻ: “Tại trường đại học của chúng tôi thường xuyên tổ chức các diễn đàn sinh viên về năng lượng tái tạo, năng lượng xanh. Cần tạo nhiều điều kiện hơn nữa cho các ý tưởng công nghệ đột phá từ giới trẻ của chúng ta”.