Giám đốc Sở Xây dựng lên tiếng về nhà không phép

“So với trước, đặc biệt là vào cao điểm giữa năm 2013 thì tình trạng nhà không phép trên địa bàn TP.HCM đã giảm rất đáng kể và chuyển biến tích cực. Tuy nhiên, hiện vẫn còn tình trạng xây dựng không phép, đặc biệt là các quận/huyện cửa ngõ hoặc vùng ven như 12, Thủ Đức, Bình Chánh”. Ông Trần Trọng Tuấn, Giám đốc Sở Xây dựng, nói với Pháp Luật TP.HCM.

Không gỡ mâu thuẫn, cán bộ sẽ còn bị kỷ luật

. Phóng viên: Như chúng tôi phản ánh trong những số báo qua, tình trạng xây dựng không phép ở Bình Chánh vẫn còn rất nóng dù UBND TP và các địa phương rất quyết liệt trong xử lý. Vì sao có thực trạng này và không lẽ cứ để người dân xây nhà không phép rồi đập bỏ, gây lãng phí, thưa ông?

+ Ông Trần Trọng Tuấn (ảnh): Bình Chánh đang diễn ra quá trình đô thị hóa mạnh mẽ, tốc độ gia tăng dân số cơ học cũng rất lớn. Bình quân mỗi năm Bình Chánh tăng khoảng 30.000 người (tương đương với dân số của một xã). Ngoài ra, Bình Chánh lại là địa bàn cửa ngõ TP với hàng loạt tuyến đường giao thông trọng điểm (như quốc lộ 1, 50, đường Nguyễn Văn Linh, đường Võ Văn Kiệt…). Đó là chưa kể đến hàng loạt khu công nghiệp, bệnh viện, khu xử lý chất thải và hàng trăm dự án đầu tư xây dựng hạ tầng kỹ thuật, hạ tầng xã hội và nhà ở trên địa bàn.

Quá trình đó làm xuất hiện hai mâu thuẫn. Thứ nhất là mâu thuẫn giữa áp lực quản lý đất nông nghiệp theo quy hoạch với quá trình phát triển đô thị mạnh mẽ. Xét theo nhiều yếu tố thì các xã Bình Hưng, Vĩnh Lộc A, Vĩnh Lộc B, Tân Kiên, một phần xã Phong Phú, An Phú Tây không còn là nông thôn nữa. Các nơi này tuy không thể sản xuất nông nghiệp được nữa nhưng trên bản đồ quy hoạch thì vẫn xác định là đất nông nghiệp.

Thứ hai là mâu thuẫn giữa quản lý nhà nước theo cơ chế nông thôn (xã) với địa bàn thực tế đã là thành thị. Chính mâu thuẫn này đã phát sinh rất nhiều vấn đề chứ không riêng trong lĩnh vực trật tự xây dựng.

Trong chín tháng đầu năm 2016, Bình Chánh có 504 trường hợp xây dựng không phép, chiếm đến 46,6% toàn TP. Theo tôi, có nhiều nguyên nhân để đánh giá vấn đề này, trong đó có cả nguyên nhân địa bàn rộng; nhân sự mỏng, yếu; quy hoạch chậm triển khai; quản lý nhà nước chưa thật sự chặt chẽ.

Thậm chí không loại trừ trường hợp có tiêu cực cũng như trình độ, năng lực của cán bộ hạn chế. Tuy nhiên, nếu không giải quyết được hai mâu thuẫn chủ yếu nói trên thì Bình Chánh mãi sẽ quẩn quanh với câu chuyện xây nhà không phép và cán bộ tại đây sẽ còn bị kiểm điểm, kỷ luật dài dài.

Rà soát quy hoạch, gỡ khó cho dân

. Được biết lúc còn là chủ tịch UBND huyện Bình Chánh, ông đã có đề xuất lập thị xã Bình Chánh để phù hợp với thực tế của địa phương. Đến nay, theo ông cơ chế này có còn phù hợp?

+ Đề án thành lập thị xã Bình Chánh được lãnh đạo TP.HCM cùng các sở, ngành đồng tình vì phù hợp với yêu cầu phát triển của Bình Chánh và quy định pháp luật. Tuy nhiên, thời điểm đó TP đang xây dựng đề án chính quyền đô thị nên đề án thành lập thị xã Bình Chánh không phù hợp để triển khai.

Hiện nay, với cơ chế thị xã thuộc TP trực thuộc trung ương, vừa có phường, vừa có xã vẫn rất phù hợp với đặc điểm tình hình của Bình Chánh. Tôi cũng được biết Bình Chánh đã đưa việc thực hiện đề án thành lập thị xã hoặc quận Bình Chánh vào Nghị quyết Đại hội Đảng bộ huyện nhiệm kỳ 2015-2020.

Do bức bách, nhiều người làm liều xây nhà không phép, song cuối cùng bị cưỡng chế, tháo dỡ, gây tốn kém, bức xúc cho xã hội. Ảnh: HỒNG TRÂM

. Trong thời gian chờ hoàn thành đề án, Bình Chánh cần có các giải pháp gì để hạn chế được nạn xây dựng không phép hiện nay, thưa ông?

+ Đó là phải rà soát toàn bộ quy hoạch sử dụng đất, quy hoạch xây dựng trên địa bàn huyện. Những quy hoạch không phù hợp hoặc không khả thi thì cần điều chỉnh để sử dụng đất hiệu quả, phát triển đô thị và đảm bảo các quyền, lợi ích của người dân.

Theo báo cáo của huyện Bình Chánh, hiện nay có nhiều quy hoạch không phù hợp, không khả thi và còn nhiều dự án treo hơn 10 năm nhưng chưa triển khai. Việc này khiến địa phương gặp nhiều khó khăn trong quản lý nhà nước về đất đai, xây dựng và làm ảnh hưởng đến quyền, lợi ích của người dân.

Xây hơn 100.000 căn nhà ở xã hội

. Để giải quyết quyền lợi cho người dân bị ảnh hưởng bởi quy hoạch, ông từng đề nghị cấp giấy chứng nhận cho nhà được cấp phép xây dựng tạm. Một số địa phương cũng đề nghị cấp giấy chứng nhận và cấp phép xây dựng có thời hạn với các dự án đã có quyết định thu hồi đất nhưng để lâu không thực hiện. Liệu đây có phải là một trong các giải pháp hạn chế xây dựng không phép?

+ Theo quy định, dự án đã có quyết định thu hồi đất thì không được cấp giấy phép xây dựng nhà ở riêng lẻ. Do đó, theo tôi, cần xử lý trách nhiệm chủ đầu tư và dự án chậm triển khai chứ không thể cấp giấy chứng nhận, cấp phép xây dựng nhà cho các trường hợp đã có quyết định thu hồi đất. Cụ thể, dự án chậm triển khai, không thực hiện thì cần xem xét thu hồi. Khi đã thu hồi quyết định thu hồi đất thì quyền và nghĩa vụ của người sử dụng đất cũng được đảm bảo theo quy định.

Ngoài ra, theo Luật Xây dựng 2014, giấy phép xây dựng có thời hạn được cấp ở khu vực có quy hoạch phân khu xây dựng được phê duyệt, công bố nhưng chưa thực hiện và chưa có quyết định thu hồi đất. Tuy vậy, công trình được cấp phép xây dựng tạm đảm bảo phù hợp với mục đích sử dụng đất theo quy hoạch sử dụng đất được duyệt, dẫn đến không thể thực hiện việc cấp giấy phép xây dựng tạm.

Liên quan đến việc này, Sở Xây dựng đã báo cáo và Bộ Xây dựng đã thấy bất cập này để đưa vào chương trình sửa đổi Luật Xây dựng 2014. Đồng thời trong thời gian chờ Bộ Xây dựng báo cáo Chính phủ trình Quốc hội sửa đổi Luật Xây dựng năm 2014, Sở Xây dựng đã báo cáo, đề xuất UBND TP vẫn giải quyết việc cấp giấy phép xây dựng tạm theo Quyết định số 27/2014 của UBND TP.

. Việc xây dựng không phép cho thấy nhu cầu về nhà ở của người dân là vô cùng bức thiết, nhất là nhà ở cho người thu nhập thấp. Vậy giải pháp tới đây là gì, thưa ông?

+ Phát triển nhà ở cho người thu nhập thấp là giải pháp căn cơ để góp phần giải quyết tình trạng xây dựng nhà không phép. Từ khi Luật Nhà ở 2006 có hiệu lực đến nay, TP.HCM đã chấp thuận chủ trương đầu tư xây dựng 51 dự án nhà ở xã hội với hơn 47.500 căn.

Đến nay đã có 12 dự án hoàn thành với 3.886 căn hộ. Ngoài ra, các doanh nghiệp cũng đầu tư, hoàn thành 35 dự án nhà lưu trú công nhân với 5.500 căn hộ, đáp ứng gần 40.000 chỗ ở cho công nhân và năm dự án xây ký túc xá sinh viên, đáp ứng khoảng 61.000 chỗ ở. Tuy nhiên, kết quả đạt được còn khiêm tốn so với nhu cầu.

Hiện TP đang triển khai 39 dự án xây nhà ở xã hội với gần 43.700 căn hộ. Sở Xây dựng còn rà soát, thống kê 94 dự án phát triển nhà ở thương mại có dành quỹ đất để xây nhà ở xã hội với số căn hộ nhà ở xã hội dự kiến khoảng 157.000 căn.

Chúng tôi cũng đang phối hợp lập chương trình, kế hoạch phát triển nhà ở, trong đó có nhà ở xã hội để phấn đấu phát triển thêm 40 triệu m2 diện tích sàn xây dựng nhà ở, nâng tổng diện tích sàn nhà ở trên địa bàn TP là 182 triệu m2 và diện tích nhà ở bình quân là 19,8 m2/người vào cuối năm 2020.

. Xin cám ơn ông.