GS Carl Thayer: “Chuyến thăm Mỹ của Thủ tướng Nguyễn Xuân Phúc cho thấy Việt Nam là quốc gia có trách nhiệm trong khu vực”

- Thủ tướng Nguyễn Xuân Phúc có chuyến thăm Mỹ từ ngày 29-31/5 và sẽ gặp gỡ Tổng thống Donald Trump trong khuôn khổ chuyến công du. Giáo sư đánh giá như thế nào về ý nghĩa chuyến thăm của Thủ tướng Nguyễn Xuân Phúc?

- Giáo sư Carl Thayer - Học viện Quốc phòng Australia: Đây là chuyến thăm rất đúng lúc với cả Việt Nam và Mỹ. Sau khi nước Mỹ có nhà lãnh đạo mới, Chính quyền Trump làm dấy lên lo ngại về sự nhất quán mà họ đã cam kết ở khu vực châu Á – Thái Bình Dương nói chung và Đông Nam Á nói riêng.

Với Việt Nam, Chính quyền Obama đã để lại một nền tảng vững chắc cho quan hệ song phương. Chuyến thăm của Thủ tướng Nguyễn Xuân Phúc sẽ mở ra những cơ hội cho cả hai bên để đặt ra những ưu tiên mới cũng như những mục tiêu cần đạt được trong vài năm tới.

Giáo sư Carl Thayer - Học viện Quốc phòng Australia.

- Thủ tướng Nguyễn Xuân Phúc là nhà lãnh đạo đầu tiên trong số các nước ASEAN tới thăm Mỹ và có cuộc hội đàm với Tổng thống Trump. Điều này có vai trò như thế nào với quan hệ song phương?

- Chuyến thăm của Thủ tướng Nguyễn Xuân Phúc phản ánh chiến dịch ngoại giao chủ động của Việt Nam thay vì chờ đợi hành động từ Chính quyền Trump. Cuộc hội đàm giữa hai nhà lãnh đạo giúp nhấn mạnh tầm quan trọng của Việt Nam như là một quốc gia có trách nhiệm trong khu vực, nơi Mỹ cũng được hưởng nhiều lợi ích từ sự hoà bình và ổn định.

Bên cạnh đó, chuyến thăm cũng giúp Việt Nam hiểu được những chính sách về ngoại giao và thương mại của Chính quyền Tổng thống Trump, điều mà các nước ASEAN vẫn phần nhiều phải dự đoán.

- Mỹ đã rút khỏi Hiệp định Đối tác Xuyên Thái Bình Dương trong khi Tổng thống Trump nhấn mạnh Mỹ sẽ xem xét các thoả thuận với từng quốc gia riêng lẻ nếu nó có lợi cho Mỹ. Liệu một hiệp định thương mại tự do sẽ được đề cập tới trong chuyến thăm của Thủ tướng Nguyễn Xuân Phúc tới Nhà Trắng?

- Thủ tướng Nguyễn Xuân Phúc và Tổng thống Trump có thể thảo luận về những bước tiến liên quan tới quan hệ kinh tế và thiết lập khuôn khổ cho các cuộc thảo luận song phương. Thủ tướng Nguyễn Xuân Phúc chắc chắn sẽ truyền đi thông điệp Việt Nam mong muốn hợp tác với Mỹ để đôi bên cùng có lợi.

Các cuộc đàm phán chi tiết về một hiệp định thương mại song phương trong tương lai sẽ được bàn thảo bởi các cơ quan chuyên trách phía dưới. Việc quan trọng là sự ủng hộ của ông Trump cho các cuộc thảo luận. Tuy nhiên, sẽ mất một thời gian dài để hiệp định thương mại tự do được thông qua và phê chuẩn bởi Quốc hội hai nước.

Thủ tướng dùng hình ảnh đôi giày để minh họa lợi nhuận của các nhà đầu tư Mỹ tại Việt Nam. Ảnh: VGP/Quang Hiếu

- Trước chuyến thăm của Thủ tướng Nguyễn Xuân Phúc, Nhà Trắng đã tuyên bố “Tổng thống Trump muốn thảo luận về các biện pháp tăng cường quan hệ song phương cũng như hợp tác khu vực với một trong những đối tác quan trọng của Mỹ ở Đông Nam Á”. Giáo sư đánh giá như thế nào về tương lai hợp tác Việt – Mỹ sau chuyến thăm?

- Quan hệ giữa Việt Nam và Mỹ sẽ tiến triển vững chắc hơn là những sự đột phá trong lĩnh vực hợp tác quốc phòng và an ninh trong phạm vi khu vực nói chung và Biển Đông nói riêng. Việt Nam đã, đang và sẽ hoan nghênh việc Mỹ thực hiện quyền tự do hàng hải và hàng không miễn là chúng nhằm mục đích đảm bảo ổn định và an ninh trong khu vực.

Ngoài quan hệ kinh tế, hai bên sẽ thảo luận về cách thức mỗi nước có thể đóng góp vào an ninh khu vực. Mỹ có thể sẽ hỗ trợ Việt Nam xây dựng khả năng đảm bảo an ninh hàng hải.

Chính sách đa phương hoá và đa dạng hoá quan hệ đối ngoại của Việt Nam cho thấy Việt Nam sẽ tiếp tục thúc đẩy mối quan hệ với Mỹ dù không có nhiều thuận lợi như dưới Chính quyền Obama. Ngoài ra, đảm bảo hợp tác toàn diện vẫn tiếp tục là bản lề cho quan hệ song phương Việt – Mỹ.

Rõ ràng, Việt Nam không muốn quá nghiêng về một siêu cường nào. Chính vì thế, Việt Nam muốn xây dựng một mối quan hệ vững chắc với Mỹ. Việt Nam cũng sẽ tăng cường quan hệ với Nga, Ấn Độ, Nhật Bản hay cả nước láng giềng phía bắc Trung Quốc.