GS Nguyễn Văn Tuấn: 2 câu hỏi lớn kể cả khi có vaccine Covid-19, và câu trả lời đều là "Không!"
Một hiểu lầm phổ biến nhất hiện nay là vaccine có hiệu quả ngăn chặn lây nhiễm COVID-19 từ người khác.
- 24-02-2021Hành trình đưa lô vắc xin ngừa COVID-19 đầu tiên về Việt Nam
- 23-02-2021Tìm ra lý do khiến người trẻ khỏe tử vong vì Covid-19
- 22-02-2021Dự đoán khả quan: Dịch Covid-19 sẽ thoái trào, số lượng ca mắc mới trên toàn thế giới tiếp tục giảm mạnh, riêng Israel giảm 90%
Nhưng sự thật khoa học thì không hẳn vậy, vì không có vaccine hiện hành nào có thể ngăn chặn sự lan lây của virus SARS-CoV-2. (1)
Thử tưởng tượng một tình huống như sau: Bạn đã được tiêm vaccine để phòng ngừa virus SARS-CoV-2, nhưng chính bạn có khi lại là người lây truyền virus cho người khác.
Tình huống đó chưa xảy ra, nhưng về lí thuyết thì có thể xảy ra. Vaccine có hiệu quả ngăn chặn không cho phát sinh triệu chứng, nhưng vaccine có thể không ngăn được sự lan truyền của virus.
Ngay cả bạn được tiêm vaccine, nhưng người khác vẫn có thể lây truyền virus sang cơ thể bạn, vì vaccine cũng có thể không ngăn chặn được sự xâm nhập của virus.
Để hiểu vấn đề, tôi phải giải thích một chút. Khoảng 50% (có nghiên cứu báo cáo là 40%) các bệnh nhân bị nhiễm virus SARS-CoV-2 không biểu hiện triệu chứng. Những bệnh nhân không có triệu chứng này có khả năng lây lan cho người khác.
GS Nguyễn Văn Tuấn.
Đường lây lan thường qua mũi và miệng, bởi vì 'viral load' của virus SARS-CoV-2 "toạ lạc" ở mũi và miệng. Điều này có nghĩa là chúng dễ lây lan sang người khác qua các hình thức như hắt hơi và hỉ mũi chẳng hạn.
Hai câu hỏi quan trọng đặt ra là:
Thứ nhất, nếu người bệnh (bị nhiễm) không có triệu chứng được tiêm vaccine thì vaccine có ngăn chặn người bệnh lây cho người khác?
Thứ hai, nếu người không bị bệnh được tiêm vaccine, và người này bị phơi nhiễm (như tiếp xúc với người bị nhiễm virus) thì vaccine có ngăn chặn virus xâm nhập cơ thể?
Câu trả lời cho 2 câu hỏi trên là: Không!
Bằng chứng khoa học hiện nay là vaccine hiện hành không ngăn chặn được lây nhiễm, và có lẽ cũng không chặn được virus xâm nhập cơ thể.
Điều cần phải ghi nhận là (cho đến nay) chưa có vaccine nào có thể ngăn ngừa virus xâm nhập cơ thể chúng ta, hay ngăn chặn sự lây lan của virus.
Có một nghiên cứu từ Do Thái cho rằng vaccine có thể ngăn chặn virus, nhưng vì số lượng ít và thiết kế chưa tốt nên rất khó nói đó là do vaccine.
Vậy hiệu quả của vaccine hiện hành (Pfizer, Moderna, Oxford) là gì? Tất cả 3 vaccine này chỉ có hiệu quả ngăn triệu chứng và bảo vệ (protection) chống lại tình trạng nhiễm virus nặng (severe Covid). Nhiễm nặng có nghĩa là phải nhập viện và thở máy. Các vaccine này có hiệu quả 100% chống lại nhiễm nặng.
Tuy rằng vaccine không ngăn chặn virus lây nhiễm cho người khác và không chặn được virus, nhưng nó vẫn là giải pháp tốt nhất hiện nay. Cho dù vaccine giảm thời gian bị nhiễm nửa ngày cho 25% số ca thì vẫn giúp ngừa 1.4 triệu ca nhiễm và 100 ngàn ca nhập viện [3].
Do đó, vaccine sẽ không làm cho dịch Covid-19 biến mất một sớm một chiều, nhưng nó có thể giúp giảm gánh nặng y tế và giảm nguy cơ tử vong cho bệnh nhân bị nhiễm.
Tài liệu tham khảo:
[1] "Vaccines that do not prevent or cure COVID still beneficial: Study" trên racgp.org.au.
[2] "Can COVID vaccines stop transmission? Scientists race to find answers". Nature 19/2/2021.
[3] "The value of decreasing the duration of the infectious period of severe acute respiratory syndrome coronavirus 2 (SARS-CoV-2) infection." Công bố trên PLoS Comput Biol 2021.
Doanh nghiệp & Tiếp thị
