GS-TS Hoàng Văn Cường: Việc đấu thầu còn là tác nhân đẩy giá vàng lên cao hơn

Ngày 17-5, tại tọa đàm "Đối thoại chính sách: Ổn định thị trường vàng, giữ vững vĩ mô, tạo đà phục hồi trong bối cảnh bất định" do Viện Nghiên cứu Kinh tế và Chính sách (VEPR), TS Lê Xuân Nghĩa, Thành viên Hội đồng tư vấn Chính sách Tài chính - Tiền tệ Quốc gia đã nhiều lần nhấn mạnh "vàng không có gì ghê gớm, nên để thị trường điều tiết".

Theo ông Nghĩa, trên thế giới coi vàng là một loại hàng hóa rất bình thường, trái lại ở Việt Nam, vàng trở nên "ghê gớm" và không ít thời điểm chúng ta hoảng loạn vì vàng. Nỗi lo "vàng hoá" chỉ xảy ra khi vàng được gửi vào các ngân hàng thương mại, khi đó "tiền sẽ đẻ ra tiền", theo ông Nghĩa.

Việc độc quyền vàng miếng SJC đã tồn tại nhiều năm qua, trong giai đoạn trước không có sự chênh lệch lớn giữa giá vàng trong nước và thế giới. Tuy nhiên, từ năm 2020 đến nay, khoảng cách giá vàng trong nước và thế giới ngày càng giá tăng, theo ông Nghĩa, mức chênh lệch này đến mức vô lý.

Ông đặt vấn đề có phải do chênh lệch cung cầu hay không, hay do các tác động không khi vẫn là chính sách độc quyền vàng miếng SJC, độc quyền xuất nhập khẩu vàng, nhưng những năm gần đây mới có sự biến động lớn, chênh lệch giá đẩy cao.

Dẫn tính toán của Hội đồng vàng thế giới, ông Nghĩa cho biết nhu cầu vàng trong nước khoảng 50 tấn/năm, vấn đề đặt ra nếu không nhập khẩu, thì nguồn vàng từ đâu. Vị chuyên gia nhận định, trước thời điểm năm 2020, việc nhập lậu vàng có xảy.

Từ năm 2020, khi dịch COVID-19 xảy ra, con đường nhập lậu vàng "trở nên khó khăn hơn". Cùng đó, hàng loạt vụ việc nhập lậu vàng bị phát hiện, khiến "nguồn cung từ bên ngoài vào Việt Nam" không còn như trước.

Từ đó, TS Lê Xuân Nghĩa cho rằng việc không có nguồn cung, phần nào đã tạo ra sự chênh lệch giá. Bên cạnh đó, trong bối cảnh các kênh đầu tư trở nên khó khăn hơn, lãi suất tiết kiệm thấp, việc đầu tư vàng là kênh mà người dân lựa chọn, đẩy nhu cầu tăng cao.

TS Lê Xuân Nghĩa cho rằng nên để vàng trở lại trạng thái "bình thường", không có gì quá ghê gớm để chúng ta phản ứng chính sách như thời gian vừa qua.

Đồng quan điểm, GS-TS Hoàng Văn Cường, đại biểu Quốc hội, Uỷ viên Uỷ ban Tài chính - Ngân sách của Quốc hội, cho rằng thị trường vàng trong nước đang tách biệt quá xa so với thị trường thế giới. Việc Nhà nước độc quyền xuất nhập khẩu, kinh doanh vàng miếng dẫn đến sự tách biệt đó càng lớn hơn.

Theo Uỷ viên Uỷ ban Tài chính - Ngân sách của Quốc hội, với nhãn hiệu SJC được Nhà nước độc quyền, bảo hộ, người dân sẽ yên tâm hơn, nên việc lựa chọn loại vàng này là điều dễ hiểu, trong khi nguồn cung hạn chế.

GS-TS Hoàng Văn Cường cũng nêu nghịch lý khi Ngân hàng Nhà nước Việt Nam (NHNN) tổ chức đấu thầu, thì ngay sau đó giá vàng lại tăng vọt. Từ kết quả này, ông Cường cho rằng giải pháp đấu thầu đã không đạt mục tiêu hạ nhiệt giá vàng trong nước.

GS-TS Hoàng Văn Cường nhìn nhận ở góc độ nào đó, việc đấu thầu còn là tác nhân đẩy giá vàng lên cao hơn. Bởi theo ông Cường, việc lấy giá thị trường trong nước làm giá tham chiếu cho các phiên đấu thầu là chưa phù hợp, khó có thể kéo giá trong nước đi xuống như mực tiêu. Để việc đầu thấu đạt mục tiêu, ông Cường cho rằng NHNN cần nghiên cứu để lấy giá vàng thế giới, cộng với các loại thuế, chi phí cho ra giá tham chiếu.