​Bán thuốc dễ hơn bán rau

Pháp luật về kinh doanh thuốc rất chặt chẽ, vậy mà chuyện trục lợi trên sức khỏe người bệnh vẫn xảy ra.

Ở nước ngoài, đố ai có thể mua được viên kháng sinh nếu không có đơn của bác sĩ. Nhưng ở VN thì muốn mua thuốc gì, thậm chí thuốc độc, ra hiệu thuốc là có ngay. Trong quản lý thuốc, chúng ta đã sai từ đầu.

Trong quy định hiện hành ở VN có hai danh mục thuốc: thuốc bán tự do và thuốc bán theo đơn. Nước ngoài cũng như vậy, nhưng ở xứ họ không ai có thể đùa với luật pháp.

Người bán thuốc bắt buộc bán theo đơn, nhà thuốc sẽ lưu lại bản copy, bản chính gửi lại cho khách hàng để theo dõi hướng dẫn của bác sĩ. Phần đơn lưu lại nhà thuốc sẽ được kiểm đếm theo số thuốc bán ra và số đơn.

Ở VN thì quy định bán thuốc theo đơn không được thực hiện nghiêm. Đây là một phần nguồn cơn của tình trạng ngộ độc thuốc, kháng kháng sinh…

Một hiện tượng thường thấy là người dân ra hiệu thuốc mua thuốc, ở đây theo quy định là phải có dược sĩ thường trực, nhưng thực tế là dược sĩ chỉ có mặt khi có đoàn kiểm tra, còn lại các nhà thuốc thuê bằng dược sĩ để có giấy phép hoạt động.

Thậm chí người bán thuốc thay bác sĩ “kê đơn”, người dùng thuốc uống kháng sinh vài ngày thấy hết sốt thế là ngừng thuốc. Trong khi quy trình tác động của kháng sinh không phải là hết sốt mà là phải đúng liều.

Việc hướng dẫn dùng thuốc không đúng đã dẫn đến dùng thuốc sai và từ đó dẫn đến rất nhiều hệ lụy đến sức khỏe người dùng thuốc.

Với thực trạng bán thuốc như vậy, nhiều người nước ngoài đến VN ngỡ ngàng và họ càng bất ngờ hơn khi VN có quá nhiều nhà thuốc. Ở nhiều nước, thông thường trong phạm vi bán kính 500m chỉ có 1 nhà thuốc, ở ta thì có nhiều đoạn đường có đến hàng chục nhà thuốc.

Nhiều nhà thuốc thì tiện cho người mua, nhưng lâu dần sẽ nảy sinh tâm lý ngại đi bác sĩ mà… khám bệnh luôn ở nhà thuốc. Có người nói không tiện lắm nếu ốm nhẹ cũng phải đi bác sĩ nhưng đây là khoa học, là quy định của pháp luật, là chuyên môn chứ không phải tiện hay là không.

Các cơ quan chức năng nói rằng họ cũng biết hết những bất cập của việc bán thuốc, nhưng lại có người nói khó chấn chỉnh do ít người quá, ở cấp sở chỉ có 3-4 người làm thanh tra. Vậy thì đặt ra luật làm gì, có luật mà không thực thi, không chấn chỉnh vi phạm thì người bệnh phải lãnh đủ.

Không thể chấp nhận thực trạng này. Pháp luật phải được thực thi. Đã là nhà thuốc thì phải có dược sĩ thường trực, phải bán thuốc theo đơn và nếu bán lố thuốc so với đơn thì đóng cửa nhà thuốc.

Thuốc mua vào - bán ra phải có sổ sách theo dõi và theo dõi cả hạn dùng một cách cẩn trọng.

Trường hợp nghi ngờ mua phải thuốc kém chất lượng, hết hạn dùng phải báo ngay cho đường dây nóng của cơ quan chức năng để xử phạt nghiêm minh… thì sẽ xử lý được những bất cập hiện nay ở khâu bán lẻ dược phẩm.

Không xắn tay vào chấn chỉnh, cứ để buông xuôi thì khó lòng mà xử được nạn thuốc giả, thuốc hết hạn, bán thuốc gây hại cho người bệnh…

TS TRẦN HỮU THĂNG - phó chủ tịch Tổng hội Y học VN