Đấu thầu thuốc: Thuốc giá rẻ và chất lượng kém?

Thực hiện đấu thầu thuốc, tiết kiệm được 115,5 tỷ đồng

Qua báo cáo nhanh của một số Sở Y tế về trị giá trúng thầu theo quy định mới so với kế hoạch tương tự theo giá trúng thầu của năm trước thì kết quả đấu thầu của Sở Y tế Quảng Ngãi giảm được khoảng 28 tỉ (24%); Sở Y tế Quảng Ninh giảm được khoảng 40 tỉ (20%); Sở Y tế Hà Tĩnh giảm được khoảng 32 tỉ (25%); Sở Y tế Hậu Giang giảm được khoảng 57 tỉ ( 31%).

Phân tích kết quả trúng thầu của 7 Sở Y tế đã thực hiện đấu thầu theo quy định mới và báo cáo về Bộ Y tế thì thấy, so sánh trị giá tiền mua thuốc theo giá thuốc trúng thầu năm 2013 của 20 mặt hàng có tỉ trọng sử dụng cao trong đấu thầu thuốc tại các cơ sở y tế (chiếm khoảng 30% trị giá thuốc trúng thầu tại các bệnh viện) với việc mua sắm các mặt hàng này năm 2012 cho thấy số tiền tiết kiệm được là 115,5 tỉ, tương đương với 28% tổng trị giá trúng thầu của các mặt hàng này tại 7 Sở Y tế.

Với các quy định ưu tiên thuốc sản xuất trong nước trong công tác đấu thầu cho thấy tỷ lệ thuốc sản xuất trong nước tăng đáng kể về cả số lượng và giá trị. Sơ bộ so sánh kết quả đấu thầu theo quy định mới (năm 2013) so với việc thực hiện đấu thầu theo quy chế cũ (năm 2012) tại 7 Sở Y tế và 8 bệnh viện/viện có giường bệnh trực thuộc Bộ Y tế) cho thấy số lượng và giá trị thuốc sản xuất trong nước năm 2013 tại Sở Y tế và Bệnh viện Trung ương đều tăng gần 2 lần so với năm 2012.

Thuốc trúng thầu giá rẻ và chất lượng kém?

Mặc dù việc đấu thầu thuốc đem lại nhiều cải tiến tích cực nhưng cũng vẫn tồn tại một số vấn đề như giá một số mặt hàng thuốc trúng thầu tại các đơn vị trên cùng địa bàn còn chênh lệch nhau, một số trường hợp còn bất hợp lý; Một số thuốc trúng thầu hàm lượng không thông dụng với giá cao; Một số ý kiến cho rằng thuốc trúng thầu giá rẻ và chất lượng kém.

Lý giải cho những vấn đề này, Bộ Y tế cho rằng do thời điểm tổ chức đấu thầu khác nhau, rải rác từ đầu năm tới cuối năm, khoảng cách địa lý khác nhau, các điều kiện về số lượng hàng hoá, giao nhận, điều kiện, thời hạn thanh toán khác nhau nên giá thuốc khác nhau.

Trong thực tế triển khai, đã có hiện tượng một số trường hợp cá biệt lợi dụng việc có một số thuốc với hàm lượng không thông dụng, ít có cạnh tranh trên thị trường nhằm mục đích nâng giá thuốc trúng thầu.

Ngoài ra, một số ý kiến chưa hiểu rõ về quy trình lựa chọn thuốc trúng thầu và quản lý chất lượng thuốc nên đã có những nhận xét như trên.

Bộ y tế ra tay

Về vấn đề giá thuốc chênh lệch giữa các bệnh viện, Bộ Y tế cho rằng việc này là trường hợp cá biệt, qua công tác thanh tra, kiểm tra nếu phát hiện sẽ xử lý nghiêm theo quy định.

Bộ Y tế cũng đã có Chỉ thị chỉ đạo các Sở Y tế các tỉnh, thành phố trực thuộc trung ương, các cơ sở khám chữa bệnh tiến hành thương thảo giá với nhà thầu để mua thuốc với mức giá phù hợp mặt bằng chung giá trúng thầu nếu giá trúng thầu chênh lệch bất hợp lý so với giá thuốc trúng thầu của chính mặt hàng đó tại các cơ sở y tế khác hoặc giá công bố trên trang thông tin điện tử của Cục Quản lý Dược.

Về thông tin chất lượng thuốc trúng thầu với giá rẻ, Bộ Y tế đánh giá ý kiến cho rằng thuốc trúng thầu theo quy định tại Thông tư liên tịch số 01/2012/TT-BYT-BTC ngày 19/01/2012 có chất lượng không đảm bảo là hoàn toàn không có cơ sở và không hiểu rõ về quy trình tổ chức đấu thầu cũng như việc quản lý chất lượng thuốc chữa bệnh.

Theo đó, ngành dược là ngành được tiêu chuẩn hoá cao, theo quy định hiện hành, tất cả các mặt hàng thuốc lưu hành tại thị trường Việt Nam phải đạt tiêu chuẩn và được Bộ Y tế cấp số đăng ký lưu hành.

Do đó, với các quy định pháp lý hiện hành của Việt Nam nói riêng và thế giới nói chung, thuốc đã được cấp số đăng ký lưu hành hoặc giấy phép nhập khẩu thuốc chưa có số đăng ký phải đảm bảo chất lượng và an toàn, hiệu quả khi sử dụng.

Ngoài ra, thuốc sau khi được cấp số đăng ký lưu hành, hệ thống kiểm nghiệm (các Viện kiểm nghiệm trung ương và các Trung tâm kiểm nghiệm trên toàn quốc) thực hiện công tác hậu kiểm về kiểm tra chất lượng thuốc, tất cả các trường hợp không đạt tiêu chuẩn chất lượng theo hồ sơ đăng ký lưu hành sẽ bị xử lý theo quy định (thu hồi, rút số đăng ký lưu hành).

Về một số thuốc trúng thầu hàm lượng không thông dụng với giá cao, quả thực có một số trường hợp cá biệt lợi dụng việc có một số thuốc với hàm lượng mới và không thông dụng, ít có cạnh tranh trên thị trường nhằm mục đích nâng giá thuốc trúng thầu. Các trường hợp lợi dụng thuốc trên đều bị Cục Quản lý Dược phát hiện và xử lý kịp thời, cụ thể:

- Đối với doanh nghiệp sản xuất thuốc có hàm lượng mới và không thông dụng như CTCP Tập đoàn Merap, CTCP dược phẩm Minh Dân... trong quá trình rà soát hồ sơ kê khai giá của doanh nghiệp này, Cục quản lý Dược đã đã có văn bản về tính bất hợp lý các mức giá kê khai của các mặt hàng trên và chưa công bố giá kê khai trên trang thông tin điện tử của Cục Quản lý Dược theo quy định. Đồng thời, Cục Quản lý Dược đã yêu cầu công ty kê khai lại mức giá phù hợp và báo cáo về cơ cấu giá các sản phẩm theo Quy chế tính giá tài sản hàng hóa dịch vụ của Bộ Tài chính để Tổ công tác liên ngành về giá thuốc xem xét, rà soát mức giá kê khai cho phù hợp.

- Trong quá trình kiểm tra, giám sát công tác quản lý giá thuốc và đấu thầu thuốc, trường hợp phát hiện Sở Y tế đang tổ chức xét thầu các mặt hàng có hàm lượng mới và không thông dụng, Cục Quản lý Dược đã có văn bản yêu cầu một số Sở Y tế đang tiến hành tổ chức đấu thầu (Sở Y tế tỉnh Bình Dương, Sở Y tế Bình Thuận, Sở Y tế Đồng Nai) báo cáo về việc lập kế hoạch, tổ chức đấu thầu mua sắm các mặt hàng trên để xem xét về việc thực hiện các quy định hiện hành về quản lý giá thuốc, đấu thầu thuốc của các đơn vị. Cục Quản lý Dược cũng yêu cầu các Sở Y tế trên chưa xem xét phê duyệt trúng thầu các trường hợp chưa hoàn thành các quy định về kê khai giá thuốc theo yêu cầu của Tổ công tác liên ngành về giá thuốc.

Mỹ Chi