Hậu áp giá trần dầu thô: Nga nỗ lực bán dầu giá rẻ cho châu Á, đối thủ “ung dung” hưởng lợi bán dầu cho châu Âu với giá cao

Ảnh minh họa

Tương phản trong bức tranh năng lượng

Dầu thô của Nga đang ngày càng hướng đến Trung Quốc và Ấn Độ, trong khi các nhà sản xuất Trung Đông – vốn được coi là “đối thủ” trong xuất khẩu dầu thô từ trước tới nay của Nga đang cố gắng bán thêm dầu cho châu Âu.

Các biện pháp trừng phạt của phương Tây đối với nhiên liệu hóa thạch của Nga đang đẩy nhanh sự thay đổi trong dòng chảy năng lượng toàn cầu, với việc Trung Quốc và Ấn Độ ngày càng tận dụng việc giảm giá dầu của Nga và các nhà cung cấp Trung Đông chuyển hướng dầu thô của họ sang châu Âu.

Nga đang giảm giá sâu cho những người mua dầu lớn nhất châu Á trong nỗ lực duy trì thị phần sau khi cấm bán dầu thô và các sản phẩm từ dầu cho các quốc gia áp đặt giá trần. Mức giới hạn này ngăn cản việc vận chuyển, cấp vốn hoặc bảo hiểm cho dầu thô vận chuyển bằng đường biển của Nga trừ khi nó được bán với giá 60 USD/thùng hoặc thấp hơn - một biện pháp trừng phạt được đưa ra nhằm đáp trả những động thái của Nga tại Ukraine.

Trong khi đó, Saudi Arabia, Các Tiểu vương quốc Ả rập Thống nhất và các nhà xuất khẩu năng lượng lớn khác ở khu vực Trung Đông đang chuyển trọng tâm từ thị trường châu Á truyền thống của họ sang bán cho châu Âu với giá cao hơn khi EU đang nỗ lực tìm cách đảm bảo nhu cầu năng lượng của mình và sẵn sàng nhập khẩu dầu với giá cao.

Moscow đang tìm cách giảm thiểu tác động của các biện pháp trừng phạt bằng cách giảm giá và giành thêm thị phần ở Trung Quốc và Ấn Độ - những quốc gia chưa tham gia cùng phương Tây trong việc thiết lập mức giá trần. Theo Cơ quan Năng lượng Quốc tế, kể từ cuối tháng 11, Nga đã bán dầu thô Urals hàng đầu của mình với giá thấp hơn tới 17 USD so với giá trần.

Dòng chảy dầu thô của Nga đến châu Âu sụt giảm mạnh. Đồ họa: Bloomberg

Ông Amrita Sen, Giám đốc nghiên cứu của công ty tư vấn dầu mỏ có trụ sở tại London, cho biết: “Ngay cả khi giá tăng lên 100 USD/thùng, Trung Quốc và Ấn Độ vẫn có thể tiếp tục mua dầu của Nga nếu họ có quyền mua bảo hiểm của chính họ”.

Xuất khẩu của Nga sang Trung Quốc - nước nhập khẩu dầu lớn nhất thế giới, đã vượt xa Saudi Arabia vào tháng trước. Theo dữ liệu từ Tổng cục Hải quan Bắc Kinh, Nga đã xuất khẩu 1,9 triệu thùng mỗi ngày sang Trung Quốc trong tháng 11, tăng 16,5% so với cùng kì năm trước. Nhập khẩu của Trung Quốc từ Saudi Arabia đạt 1,61 triệu thùng/ngày, giảm 11% so với cùng kì năm 2021.

Xuất khẩu dầu của Nga đến châu Á tăng vọt. Đồ họa: Bloomberg

Nga và Saudi Arabia là đồng minh trong nhóm các nhà sản xuất dầu mỏ OPEC+, nhưng họ đã “đường ai nấy đi” trong phản ứng với mức giá trần của phương Tây.

Theo nhà cung cấp dữ liệu hàng hóa Kpler, các chuyến hàng của Moscow đến Ấn Độ đã tăng lên 1,4 triệu thùng/ngày trong tháng 11, so với chỉ 36.000 thùng/ngày vào cùng thời điểm trong năm 2021. Trong khi đó, các nhà máy lọc dầu của Ấn Độ đang xuất khẩu các sản phẩm dầu có chứa dầu thô đã qua chế biến của Nga sang Liên minh châu Âu - một sự miễn trừ được trong gói trừng phạt của khối cho phép và mang đến một nguồn lợi lớn cho Ấn Độ.

Các quốc gia phương Tây đang cố gắng giảm doanh thu mà Nga có được từ dầu mỏ để làm giảm bớt ngân sách mà Moscow đang rót vào Ukraine trong khi vẫn giữ dầu của Nga được tiếp tục đưa ra thị trường để ổn định giá cả toàn cầu.

Ảnh: FT

Dầu “giá rẻ” nhưng không phải ai cũng chào đón

Trong khi Nga đang cố gắng đưa ra mức giá ưu đãi nhất có thể để thu hút các khách hàng đến từ châu Á thì thực tế lại cho thấy không phải người mua nào cũng chào đón nồng nhiệt dầu thô của Nga. Các đồng minh của Mỹ là Nhật Bản, Hàn Quốc và Thái Lan hầu như đã ngừng nhập khẩu từ Nga.

Oman, U.A.E., Morocco, Nigeria, Senegal và Brazil đã mua dầu diesel và xăng giá rẻ của Nga trong những tháng gần đây, mặc dù chính họ cũng là nhà sản xuất dầu thô.

Giá dầu Brent tiêu chuẩn quốc tế đã giảm nhẹ kể từ khi Nga tuyên bố sẽ cấm bán hàng cho những quốc gia nào tuân thủ theo giá trần. Khi xuất khẩu của Nga ép giá năng lượng tại các thị trường lớn nhất châu Á, Saudi Arabia và các nhà sản xuất dầu thô lớn khác ở Trung Đông đang chuyển một phần dầu của họ từ Trung Quốc và Ấn Độ sang châu Âu.

Động thái này là một sự đảo ngược mạnh mẽ từ nhiều năm nay khi khu vực Trung Đông từ trước tới nay vốn tập trung vào việc mở rộng ở Trung Quốc và Ấn Độ - thị trường từng được coi là tăng trưởng duy nhất. Theo Eurostat, Saudi Arabia là nhà cung cấp dầu lớn nhất cho EU trong quý 3 năm 2022 với 9,1% thị phần nhập khẩu – tăng so với mức trung bình 5,1% vào năm ngoái.

Kpler cho biết các chuyến hàng của Saudi đến Ai Cập, hầu hết được tái xuất sang châu Âu qua Kênh đào Suez, đạt gần 1 triệu thùng/ngày trong tháng 11, tăng từ 600.000 thùng/ngày trong tháng 10 và 866.000 thùng/ngày một năm trước đó.

Tại Ba Lan, gã khổng lồ dầu mỏ nhà nước Aramco của Saudi Arabia đã đồng ý tăng nguồn cung cho công ty năng lượng hàng đầu PKN Orlen của nước này lên tới 337.000 thùng/ngày vào năm tới. Con số đó sẽ nhiều hơn 220.000 thùng mỗi ngày mà Nga xuất khẩu bằng đường ống sang Ba Lan vào năm ngoái.

Aramco cũng đã cam kết cung cấp hơn 100.000 thùng mỗi ngày cho TotalEnergies để cung cấp cho Pháp thay thế cho nguồn cung từ Nga. Vào tháng 7, TotalEnergies cũng đã ký một thỏa thuận với Công ty Dầu khí Quốc gia Abu Dhabi của U.A.E để đảm bảo cung cấp 300.000 tấn dầu diesel mỗi tháng, tương đương 75.000 thùng mỗi ngày cho Pháp trong trường hợp thiếu hụt.

Trong những tháng gần đây, Bộ trưởng Năng lượng Saudi Arabia Abdulaziz bin Salman đã báo hiệu rằng Vương quốc này đang hướng tới việc cung cấp thêm dầu thô cho châu Âu.

Đức cho biết họ sẽ không mua dầu từ Nga bắt đầu từ tháng 1. Quốc gia này cũng tuyên bố sẽ nhận dầu thô từ Kazakhstan để thay thế nguồn cung.

Với việc thị trường dầu mỏ dường như vẫn đang điều chỉnh theo mức giá trần và các biện pháp trả đũa của Nga, các thành viên của Tổ chức Các nước Xuất khẩu Dầu mỏ do Saudi Arabia đứng đầu cho biết họ thấy không cần thiết phải đảo ngược việc cắt giảm sản lượng 2 triệu thùng/ngày được gia hạn trước đó.

Theo Kpler, xuất khẩu dầu bằng đường biển của Nga đã giảm 22% trong tháng 12 so với mức trung bình trong 11 tháng đầu năm.

“Nga không thể thay thế hoàn toàn những người mua châu Âu đã mất của mình,” bà Sen của Energy Aspects cho biết.

Theo Bloomberg, WSJ