HoREA: Không hạ chuẩn nhưng cần "nới một chút" điều kiện cho vay bất động sản

"Nới" điều kiện vay vốn

Ngày 13/11/2023, tại Hà Nội, Ngân hàng Nhà nước Việt Nam (NHNN) phối hợp với Bộ Xây dựng tổ chức Hội nghị tín dụng đối với bất động sản và phát triển nhà ở xã hội. Hội nghị do Thống đốc NHNN Nguyễn Thị Hồng, Phó Thống đốc Thường trực Đào Minh Tú và Thứ trưởng Bộ Xây dựng Nguyễn Văn Sinh đồng chủ trì.

Trong báo cáo gửi đến Hội nghị, ông Lê Hoàng Châu, Chủ tịch Hiệp hội Bất động sản TP.HCM đã đề xuất một số giải pháp nhằm thúc đẩy việc cho vay tín dụng với lĩnh vực bất động sản.

Một trong những đề xuất đáng chú ý, đó là HoREA đề nghị Ngân hàng Nhà nước xem xét hướng dẫn các ngân hàng thương mại về cách hiểu và vận dụng, "nới một chút" các "điều kiện vay vốn" để hỗ trợ và tạo điều kiện cho các chủ đầu tư dự án bất động sản, nhà ở thương mại, người mua nhà, nhà đầu tư được tiếp cận tín dụng thuận lợi hơn trong tình hình thị trường bất động sản vẫn còn đang rất khó khăn hiện nay.

Theo HoREA, các "điều kiện vay vốn" của Điều 7 Thông tư 39/2016/TT-NHNN được giữ nguyên từ năm 2016 đến nay đã cho thấy tính hợp lý và ổn định của quy phạm pháp luật này.

Nhưng trên thực tế, cách hiểu và thực hiện của các ngân hàng thương mại lại khác nhau về việc áp dụng các "điều kiện vay vốn", đặc biệt là điều kiện "nhu cầu vay vốn để sử dụng vào mục đích hợp pháp", "có phương án sử dụng vốn khả thi" (tại khoản 3) và "có khả năng tài chính để trả nợ". Thế nên HoREA đề xuất, rất cần thiết phải đổi mới cách hiểu và vận dụng thực hiện của các ngân hàng thương mại theo hướng "không hạ chuẩn" nhưng "nới một chút" các "điều kiện vay vốn" để hỗ trợ và tạo điều kiện cho các chủ đầu tư dự án bất động sản, nhà ở thương mại, người mua nhà, nhà đầu tư được tiếp cận tín dụng thuận lợi hơn trong tình hình thị trường bất động sản vẫn còn đang rất khó khăn hiện nay.

HoREA cũng nhấn mạnh, nhu cầu vốn còn lại thì chủ đầu tư được huy động từ nhiều nguồn, mà sau khi đã bỏ nguồn vốn rất lớn để tạo lập quỹ đất, nhưng chưa đủ điều kiện huy động vốn bán nhà ở hình thành trong tương lai thì nguồn vốn vay tín dụng có vị trí rất quan trọng và là "bà đỡ" giúp cho chủ đầu tư triển khai thực hiện dự án, thi công các công trình của dự án.

Các giải pháp đề ra

Trong tình hình thị trường bất động sản vẫn còn đang rất khó khăn hiện nay, Chủ tịch HoRA đã đề xuất "nới" một số tiêu chuẩn.

Cụ thể, đối với dự án đã có "Quyết định chấp thuận chủ trương đầu tư đồng thời với chấp thuận nhà đầu tư", Hiệp hội đề nghị ngân hàng thương mại có thể cho chủ đầu tư được vay tín dụng "để bù đắp tài chính" với khoản vay không vượt quá 30% tổng mức đầu tư của dự án.

Đối với dự án đã có "Giấy phép xây dựng" và đã khởi công xây dựng thì Hiệp hội đề nghị ngân hàng thương mại có thể xem xét cho chủ đầu tư được vay tín dụng "để thanh toán, chi trả chi phí thực hiện dự án hoạt động kinh doanh" với khoản vay không vượt quá 50% tổng mức đầu tư của dự án.

Hiệp hội đề nghị ngân hàng thương mại không yêu cầu chủ đầu tư phải cung cấp Văn bản thẩm định "thiết kế xây dựng triển khai sau thiết kế cơ sở" hoặc Giấy chứng nhận quyền sử dụng đất của dự án, trừ trường hợp chủ đầu tư tự mình cung cấp để chứng minh năng lực hoặc để làm tài sản thế chấp.

Theo ông Châu, hiện nay, "bất cập" lớn nhất là hầu như các ngân hàng thương mại đều chưa thực hiện được công tác "thẩm định tính khả thi của dự án đầu tư", nhất là dự án đầu tư kinh doanh bất động sản, nhà ở thương mại để thực hiện điều kiện người vay vốn tín dụng "có phương án sử dụng vốn khả thi", mà hầu như các ngân hàng thương mại đều cho vay tín dụng "có tài sản bảo đảm", mà nếu không thẩm định được tính khả thi của dự án đầu tư thì sẽ có những "dự án khởi nghiệp có tính khả thi" có thể không tiếp cận được nguồn vốn vay tín dụng.

Do vậy, bên cạnh quy định "Tổ chức tín dụng phải tổ chức xét duyệt cấp tín dụng theo nguyên tắc phân định trách nhiệm giữa khâu thẩm định và quyết định cấp tín dụng", HoREA đề xuất: bổ sung quy định "khách hàng thỏa thuận với tổ chức tín dụng thuê đơn vị tư vấn độc lập thực hiện thẩm định tính khả thi của dự án đầu tư; chi phí thẩm định do khách hàng thanh toán", để làm cơ sở cho tổ chức tín dụng xét duyệt cấp tín dụng. Cơ chế này rất phù hợp và đáp ứng được yêu cầu của các doanh nghiệp có uy tín thương hiệu, có năng lực tài chính và có dự án đầu tư quy mô lớn.

Đối với điều kiện "có khả năng tài chính để trả nợ", HoREA cho rằng, "bất cập" lớn nhất là hầu như các ngân hàng thương mại đều chưa thực sự quan tâm đầy đủ đến việc đánh giá khả năng tạo ra "dòng tiền" của dự án bất động sản, nhà ở thương mại để chứng minh điều kiện khách hàng vay tín dụng "có khả năng tài chính để trả nợ", mà hầu như các ngân hàng thương mại đều chỉ quan tâm nhiều đến "tài sản thế chấp" cho khoản vay, mà theo số liệu thống kê thì có khoảng trên dưới 70% "tài sản thế chấp" cho các khoản vay tín dụng là bất động sản, nhà, đất "tiềm ẩn rủi ro" cho các tổ chức tín dụng và cho cả doanh nghiệp làm ăn chân chính.

Do Hiệp hội đề nghị bên cạnh quy định "Tổ chức tín dụng phải tổ chức xét duyệt cấp tín dụng theo nguyên tắc phân định trách nhiệm giữa khâu thẩm định và quyết định cấp tín dụng" thì rất cần thiết bổ sung quy định "khách hàng thỏa thuận với tổ chức tín dụng thuê đơn vị tư vấn độc lập thực hiện thẩm định tính khả thi của dự án đầu tư, trong đó có thẩm định về dòng tiền của dự án; chi phí thẩm định do khách hàng thanh toán", để làm cơ sở cho tổ chức tín dụng xét duyệt cấp tín dụng. Cơ chế này rất phù hợp và đáp ứng được yêu cầu của các doanh nghiệp có uy tín thương hiệu, có năng lực tài chính và có dự án đầu tư quy mô lớn.