Không có cơ chế huy động 40 tỷ USD, Hà Nội làm đường sắt bao giờ mới xong?

Ngày 20/6, Quốc hội thảo luận tại hội trường về Quy hoạch Thủ đô Hà Nội thời kỳ 2021-2030, tầm nhìn đến năm 2050; Đồ án điều chỉnh tổng thể Quy hoạch chung Thủ đô Hà Nội đến năm 2045, tầm nhìn đến năm 2065.

Bộ trưởng Bộ Kế hoạch và Đầu tư Nguyễn Chí Dũng đã làm rõ một số vấn đề đại biểu quan tâm.

Bộ trưởng Bộ Kế hoạch và Đầu tư Nguyễn Chí Dũng giải trình trước Quốc hội về một số vấn đề liên quan đến quy hoạch Thủ đô Hà Nội

Theo Bộ trưởng Nguyễn Chí Dũng, với quy hoạch của Hà Nội đã bám sát vào các nhiệm vụ lập quy hoạch, bám sát vào các nghị quyết, các chủ trương của Bộ Chính trị, của Trung ương về định hướng phát triển vùng, định hướng phát triển của Thủ đô Hà Nội.

Theo Bộ trưởng, quy hoạch có nhiều đổi mới với nhiều tư duy hết sức đột phá. Quan điểm định hướng phát triển là thành phố quay mặt ra sông Hồng hay mở rộng các tuyến đường sắt đô thị, phát triển không gian ngầm, giải quyết được các vấn đề về môi trường nước, trong đó, có việc xử lý và làm sạch các dòng sông Nhuệ, sông Tô Lịch, sông Tích và môi trường không khí của Hà Nội...

Quy hoạch cũng đã chú trọng đến tính liên kết vùng và các địa phương xung quanh, trong đó Hà Nội giữ được vai trò trung tâm, là động lực để phát triển cho vùng Đồng bằng sông Hồng và vùng động lực của phía Bắc, là 1 trong 2 cực tăng trưởng có vai trò dẫn dắt quan trọng về kinh tế bậc nhất của cả nước.

Quy hoạch đã thể hiện được định hướng phát triển, là thành phố kết nối toàn cầu, ngang tầm với thủ đô của các nước phát triển trong khu vực và thế giới về mọi lĩnh vực. Bên cạnh đó tiếp cận với các xu hướng mới, về phát triển xanh hay kinh tế số, kinh tế tuần hoàn, những xu thế mới nhất, các kinh nghiệm tốt nhất của quốc tế đã nghiên cứu trong đồ án này.

Với các cơ sở hạ tầng hiện đại đạt tiêu chuẩn quốc tế, đặc biệt đã thể hiện được sự phát triển đô thị theo mô hình TOD. Điều chỉnh cấu trúc không gian cũng như hạ tầng đô thị dựa trên khung hạ tầng giao thông công cộng.

Bộ trưởng Nguyễn Chí Dũng nhấn mạnh, quy hoạch đã cơ bản xem xét từ các vấn đề gọi là điểm nghẽn lớn hiện nay của thành phố, như ngập úng hay môi trường, những vấn đề giao thông, đô thị, an ninh nguồn nước...

Như một số đại biểu sáng nay có nói về vấn đề tổ chức thực hiện quy hoạch, ông Dũng cho là vấn đề quan trọng. Chúng ta đã lập ra, đã vẽ ra có thể khó, nhưng chưa khó bằng chúng ta giữ được và chúng ta thực hiện được còn khó hơn rất nhiều.

"Tôi nói đơn cử như đại biểu Hoàng Văn Cường nói, bây giờ chúng ta làm một dự án đường sắt của Hà Nội, chúng ta mất từ 12-15 năm, nếu chúng ta còn 14 tuyến đường sắt này mà chúng ta không có cơ chế để huy động, không có cơ chế để thực hiện thì đến bao giờ mới xong", Bộ trưởng đặt vấn đề.

Theo Bộ trưởng Bộ Kế hoạch và Đầu tư Nguyễn Chí Dũng, đường sắt đô thị của Hà Nội hiện nay cần khoảng 40 tỉ USD và thực hiện chỉ trong vòng 10 năm

Về việc huy động nguồn lực, theo Bộ trưởng Nguyễn Chí Dũng, đường sắt đô thị của Hà Nội hiện nay cần khoảng 40 tỷ USD mà chúng ta huy động và thực hiện chỉ trong vòng 10 năm, đến 2035 chúng ta đang phấn đấu xong, kể cả năm nay nữa thì tính ra có 11 năm.

Bộ trưởng băn khoăn vậy cơ chế nào, nguồn lực nào, tổ chức thực hiện như thế nào để chúng ta làm được điều này? Nếu không thì quy hoạch này chỉ là định hướng về tương lai, là kỳ vọng chúng ta mong muốn, chứ không phải điều chúng ta nhìn thấy được.

Chính vì vậy, đây là vấn đề lớn, là vấn đề khó, chắc chắn sau khi được Quốc hội cho ý kiến, hoàn thiện lại. Khi Thủ tướng Chính phủ phê duyệt thì Hà Nội phải xây dựng một kế hoạch để thực hiện quy hoạch này một cách khả thi nhất.

Trong đó có các cơ chế, chính sách đi kèm, cách huy động nguồn vốn thế nào, tổ chức triển khai thế nào, thứ tự, danh mục dự án thế nào, thứ tự ưu tiên ra làm sao...

Bộ trưởng nhấn mạnh rất nhiều các vấn đề trong tổ chức thực hiện mới có được một bức tranh, mới có được một Thủ đô Hà Nội trong tương lai như chúng ta mong muốn ngày hôm nay.

Mô hình Thủ đô trong Thành phố Hà Nội?

Trước đó, tham gia thảo luận, đại biểu Nguyễn Văn Thân (đoàn Thái Bình) góp ý về nội dung mô hình thành phố trong Thủ đô. Ông cho rằng đây là ý kiến mà ông còn day dứt và cần góp ý.

"Tôi muốn là mô hình Thủ đô trong Thành phố Hà Nội. Ý của tôi là nên chăng các quận nội thành là Thủ đô Hà Nội. Còn Hà Nội là thành phố Hà Nội gồm tất cả các quận nội thành và những khu vực khác", đại biểu đề xuất.

Đại biểu Nguyễn Văn Thân (đoàn Thái Bình)

Theo đại biểu, 63 tỉnh thành sẵn sàng đóng góp cho Thủ đô Hà Nội chứ không thể các tỉnh lại đóng góp cho Thành phố Hà Nội. Mô hình này nhiều nước đã làm chứ không phải ngoài tầm suy nghĩ của chúng ta.

Bên cạnh đó, ở trong các quận nội thành (5-6 quận) thì Thủ đô phải là trung tâm chính trị, văn hóa chứ không phải là trung tâm chính trị, kinh tế. 36 phố phường phải để nguyên như hiện trạng chứ nếu xây thành các tòa nhà cao tầng là không thể được và cũng rất nguy hiểm. Kiên quyết không thể xây nhà cao tầng ở nội đô.

"Thành phố Hà Nội vì Thủ đô Hà Nội, còn lại các tỉnh thành cũng vì Thủ đô Hà Nội thì mới như ước vọng của chúng ta", đại biểu một lần nữa nhấn mạnh ở cuối phần phát biểu.