Không thể bắt buộc giao dịch phải qua sàn

Điểm mới đáng lưu ý, dự thảo quy định hai loại giao dịch bất động sản phải thông qua sàn, gồm chủ đầu tư bán, cho thuê mua nhà ở hoặc công trình hình thành trong tương lai… Còn các giao dịch khác được khuyến khích giao dịch thông qua sàn.

Thẩm tra dự án luật này, Chủ nhiệm Ủy ban Kinh tế Vũ Hồng Thanh cho rằng, các quy định tại dự thảo luật chưa làm rõ được tính an toàn pháp lý của giao dịch bất động sản thực hiện qua sàn; chưa quy định rõ về trách nhiệm của sàn giao dịch khi xảy ra tranh chấp, không ràng buộc được trách nhiệm của chủ đầu tư khi không thực hiện đúng cam kết. Theo ông, những dự án có đầy đủ cơ sở pháp lý, chủ đầu tư có đủ năng lực, uy tín, việc giao dịch trực tiếp, không thông qua sàn giao dịch bất động sản vẫn diễn ra thuận lợi, ít rủi ro. Ngoài ra, việc buộc giao dịch qua sàn sẽ làm tăng chi phí giao dịch, một số ý kiến phản ánh, có thể làm tăng chi phí từ 8-10%.

“Việc bắt buộc giao dịch qua sàn giao dịch bất động sản tiềm ẩn nguy cơ lợi dụng quy định của pháp luật để độc quyền hoặc sàn giao dịch bất động sản câu kết với một trong các bên tham gia giao dịch, ảnh hưởng đến sự minh bạch của thị trường và quyền lợi các bên trong kinh doanh bất động sản. Thực tế, có hiện tượng các sàn giao dịch bất động sản câu kết với nhau vì mục đích lợi nhuận làm nhiễu loạn thị trường, không phản ánh đúng quan hệ cung cầu, giá cả”, ông Thanh nêu.

Về nội dung này, Chủ tịch Quốc hội Vương Đình Huệ nêu rõ, Nghị quyết 18 của Trung ương yêu cầu hoàn thiện cơ sở pháp lý và tăng cường thực hiện thanh toán không dùng tiền mặt trong giao dịch bất động sản. Tuy nhiên, vấn đề này không thấy trong dự án luật, nhưng lại xây dựng quy định bắt buộc phải giao dịch qua sàn. “Anh chỉ có thể quy định thiết chế, địa vị, điều kiện thành lập, cơ chế hoạt động sàn giao dịch, còn tôi là người mua, tôi tham gia hay không, tham gia sàn nào là quyền của tôi”, Chủ tịch Quốc hội nêu, đồng thời lưu ý tạo thuận lợi, minh bạch, công khai để thị trường phát triển, đừng “đẻ” thêm điều kiện, thủ tục; có “sân chơi, luật chơi”, và người chơi có năng lực thế nào để khắc phục tình trạng nhà nhà, người người kinh doanh bất động sản.

Giải trình nội dung này, Bộ trưởng Bộ Xây dựng Nguyễn Thanh Nghị cho biết, dự thảo luật chỉ quy định bắt buộc đối với bất động sản hình thành trong tương lai, còn lại là “khuyến khích” giao dịch mua bán, chuyển nhượng qua sàn. Theo ông, hiện cả nước có khoảng 1.000 sàn giao dịch bất động sản. “Qua ý kiến thảo luận, cơ quan soạn thảo sẽ rà soát kỹ hơn để đảm bảo tính khả thi”, ông Nghị nói.