Là niềm tự hào của giới startup Đông Nam Á với định giá từng lên đến 200 tỷ USD, vì đâu công ty mẹ Shopee mất 3/4 giá trị chỉ sau 4 tháng?

Trong suốt đại dịch, Sea Group, một siêu ứng dụng Singapore, đã chiến thắng vang dội. Cả mảng thương mại điện tử Shopee, và mảng game Garena, đều phát triển nhờ vào nhu cầu sử dụng sản phẩm kỹ thuật số tăng cao. Vào cuối  tháng 10/2021, định giá của Sea trên sàn chứng khoán vượt mốc 200 tỷ USD, trở thành ứng dụng Đông Nam Á đầu tiên lọt vào nhóm các công ty có vốn hóa siêu lớn. 

Từ đó đến nay, gió đã đổi chiều, vốn hóa của SEA đã bốc hơi gần 3/4 giá trị chỉ sau 4 tháng. Giảm hơn 11% trong phiên cuối tuần, hiện giá trị của Sea chỉ còn 54 tỷ USD.

 Xu hướng bán tháo cổ phiếu ngành công nghệ toàn cầu chỉ là một phần câu chuyện. Nhà đầu tư cũng có những mối lo sợ về triển vọng của riêng công ty này. Trong tháng Một, Tencent, một người khổng lồ Internet của Trung Quốc, đã giảm sở hữu của mình tại Sea từ 21.3% xuống còn 18.7%.

Tencent trước đó cũng đã giảm cổ phần của mình xuống khỏi mức xấp xỉ 40% ở thời điểm Sea lần đầu niêm yết vào 2017 và không đưa ra thông tin nào thêm về đợt thoái vốn này. Dù lý do là gì đi nữa, thì thị trường cũng không vui. Họ có lẽ cũng lo sợ việc Tencent rút dần khỏi Sea cho thấy sự nghi ngờ của tập đoàn này về triển vọng doanh nghiệp.

Trong tháng Hai, triển vọng đó lại hứng chịu thêm một cú sốc. Vào 14/2, Sea bị bán tháo sau khi game điện thoại hàng đầu của Garena, “Free Fire”, bất ngờ bị chính phủ Ấn Độ gỡ trên các nền tảng ứng dụng ở nước mình. Truyền thông Ấn Độ cho hay chính phủ nước này đã ra lệnh cấm “Free Fire” và khoảng 53 ứng dụng Trung Quốc khác. Quan hệ gần gũi giữa Sea và Tencent có thể là một phần nguyên do.

Sea là một công ty Singapore, và Ấn Độ thì không có mâu thuẫn gì với nước này. Tuy nhiên Ấn Độ và Trung Quốc thì có. Căng thẳng giữa hai người khổng lồ về vũ khí hạt nhân đang leo thang trong thời gian gần đây. Trong năm vừa qua binh lính của hai bên đã có giao tranh tại vùng biên giới dãy Himalaya. Điều này đã khiến chính phủ Ấn Độ ban hành lệnh cấm với hàng trăm ứng dụng Trung Quốc - và giờ thì đến lượt các ứng dụng được cho là liên quan đến nước này. Sea cho hay công ty sẽ tuân thủ luật lệ Ấn Độ và không chuyển dữ liệu người dùng nước này sang Trung Quốc hay chứa chúng ở đó.

Free Fire chính thức "bay màu" khỏi cửa hàng ứng dụng Ấn Độ vì SeaGroup có liên quan đến Tencent, một tập đoàn Trung Quốc

 Nhiều người dùng hiện tại ở Ấn Độ vẫn chơi được Free Fire. Nhưng mất đi lượng người chơi mới ở Ấn Độ là một cú giáng mạnh lên Sea. Người Ấn Độ rất thích chơi game mobile, và lượng game thủ đông đảo vô cùng. Ấn Độ tải nhiều ứng dụng chơi game hơn bất cứ quốc gia nào, theo số liệu từ App Annie, một cơ quan nghiên cứu. Trong một lần thông báo doanh thu gần đây, founder và giám đốc Sea, Forrest Li, vui mừng cho hay “Free Fire” là game điện thoại có doanh thu lớn nhất ở Ấn Độ (cũng như ở ĐNA và Nam Mỹ, nơi công ty này vừa mở rộng đến). Sea không công bố doanh thu Garena ở từng nước, nhưng một số nhà phân tích tin rằng doanh thu ở Ấn Độ có thể chiếm tới 1 phần 10 doanh thu của Sea ở mảng giải trí kỹ thuật số.

Lạc giữa đại dương Ấn Độ

Thế nên chỉ riêng việc Ấn Độ cấm cửa Free Fire đã quá tệ với Sea rồi. Tệ hơn nữa, là Shopee cũng có thể sẽ gặp rắc rối. Việc nền tảng thương mại điện tử này leo lên trên trở một trong những ứng dụng phổ biến ở Ấn Độ từ khởi đầu yên ắng vào năm ngoái đã làm kinh động đến Liên đoàn Thương mại Ấn Độ (CAIT), một nhóm vận động đại diện cho các tiểu thương. CAIT đã kêu gọi cấm cửa Shopee cũng như “Free Fire” trong bức thư gửi lên bộ trưởng Công thương Ấn Độ. Lý do đề cập đến là Sea bị điều khiển bởi Tencent. Lời vu cáo này sai hay đúng cũng không khác gì với chính phủ Ấn Độ, nếu họ coi “Free Fire” là một tiền lệ chỉ đường

Rắc rối Sea gặp phải ở Ấn Độ cũng báo hiệu vấn đề tương tự sẽ xảy đến với các siêu ứng dụng ĐNA khi tiến vào khu vực này. Grab và Goto, hai ứng dụng lớn đều đã nhận nguồn đầu tư có xuất xứ Trung Quốc. Cả hai hiện tại đều tập trung vào thị trường gần sân nhà. Nhưng khi các thị trường này trở nên bão hòa, thị trường 1.4 tỷ người của Ấn Độ sẽ là mục tiêu khả dĩ tiếp theo - cũng bởi Trung Quốc đang bị giam hãm sau Tường lửa lớn và phương Tây thì đã có các người khổng lồ công nghệ ở Mỹ lo.

Mặc cho những to nhỏ gần đây, giá cổ phiếu của Sea vẫn gấp ba lần thời kỳ trước đại dịch, vượt xa nhiều công ty công nghệ khác. Ngôi sao của Singapore vẫn là công ty niêm yết Đông Nam Á có định giá cao nhất. Không giống như nhiều con cưng công nghệ khác, các mảng kinh doanh của Sea thực sự đang làm ra tiền. Trong quý 3 2021, nhánh giải trí điện tử thu về 715 triệu đô la lợi nhuận gộp. 

Bà trùm Cathie Wood đang "giang tay" ôm cổ phiếu Sea Group bất chấp sóng gió

 Lượng tiền đó, cộng với khả năng tiếp cận nguồn vốn có được nhờ vào kích cỡ và uy tín của mình, cho Sea khả năng tài trợ các nhánh kinh doanh gây lỗ như Shopee hoặc SeaMoney, ứng dụng dịch vụ tài chính thành lập 2019. Cũng trong cùng quý 3, Shopee cũng đã lỗ 684 triệu. Trong bối cảnh cổ phiếu chịu tác động của lệnh cấm Free Fire từ Ấn Độ, quỹ Ark Net Generation Internet, một nhánh của bà trùm cổ phiếu công nghệ Cathie Wood đã mua đầy cổ phần Sea. Tuy nhiên, các nhà đầu tư sẽ phải có gan thép của quý bà Wood để cùng Sea vượt qua giai đoạn sóng gió này.