Lại đau đầu với tour 0 đồng

Gần đây, trên địa bàn TP Hạ Long, TP Móng Cái của tỉnh Quảng Ninh xuất hiện một loạt cửa hàng bán đồ lưu niệm trá hình dính dáng đến "tour 0 đồng" - loại hình tour khách chỉ phải trả tiền vé máy bay; còn tiền ăn ở, tham quan được miễn phí hoàn toàn. Một số cửa hàng từng bị chính quyền địa phương xử lý nay thay tên, đổi chủ, thậm chí thay đổi địa điểm hoạt động.

100% do người Trung Quốc điều hành

Một số cửa hàng chỉ phục vụ khách Trung Quốc từng bị đình chỉ hoạt động nay cũng đã mở bán trở lại, như: cửa hàng mua sắm ASEAN (TP Móng Cái), Viet Hung (phường Tuần Châu, TP Hạ Long), Đặc sản VN (phường Hùng Thắng, TP Hạ Long)…

Du khách Trung Quốc tràn ngập trong một cơ sở bán hàng ở tỉnh Quảng Ninh Ảnh: TRỌNG ĐỨC

Ông Trịnh Đăng Thanh, Phó Giám đốc phụ trách Sở Du lịch Quảng Ninh, xác nhận hiện tượng tour 0 đồng có dấu hiệu quay trở lại. Giá tour dần giảm xuống thời gian gần đây. Một số cửa hàng chỉ bán cho người Trung Quốc đã bắt đầu mở lại, trốn tránh kiểm tra. Mỗi ngày, khoảng 1.000 lượt khách Trung Quốc nhập cảnh qua cửa khẩu của tỉnh theo tour du lịch 0 đồng. Tính từ đầu năm đến nay, khoảng 660.000 lượt khách Trung Quốc đã đến Quảng Ninh theo hình thức này.

Theo bà Vũ Thị Thu Thủy, Phó Chủ tịch UBND tỉnh Quảng Ninh, các cửa hàng chỉ bán cho người Trung Quốc đã bán các sản phẩm cao hơn giá trị thật gấp từ vài chục đến hàng trăm lần. Có 8 cửa hàng ở TP Móng Cái và 16 cửa hàng ở TP Hạ Long đều do người Việt Nam đứng tên nhưng thực tế hoàn toàn 100% do người Trung Quốc điều hành.

"Họ trích những khoản lãi siêu khủng từ việc bán hàng để trả cho các công ty lữ hành Trung Quốc, sau đó công ty lữ hành Trung Quốc trả chi phí cho các công ty lữ hành Việt Nam. Vì thế mới có chuyện các công ty lữ hành Trung Quốc quỵt tiền của các công ty lữ hành Việt Nam" - bà Thủy lo ngại.

Trước đó, từ đầu năm 2017, cũng như một số địa phương trong cả nước, Quảng Ninh đã nở rộ các tour du lịch 3 đêm 4 ngày với giá 0 đồng dành cho du khách người Trung Quốc. Tham gia tour 0 đồng, khách Trung Quốc bị các công ty lữ hành đưa đến những cơ sở bán hàng có giá "cắt cổ" để bù vào chi phí tổ chức.

Trước hiện tượng trên, đầu tháng 4-2017, Thủ tướng Nguyễn Xuân Phúc đã chỉ đạo chấn chỉnh hình thức kinh doanh du lịch tour 0 đồng nhằm bảo vệ hình ảnh, uy tín của du lịch Việt Nam.

Tỉnh Quảng Ninh cũng đã mở chiến dịch chấn chỉnh hoạt động kinh doanh lữ hành với 18 cuộc thanh tra - kiểm tra, xử phạt, dừng hoạt động 24 điểm bán hàng, xử phạt, tước thẻ nhiều hướng dẫn viên (HDV) du lịch. Sau 1 tháng mạnh tay "dẹp loạn", dịch vụ tour 0 đồng tạm lắng nhưng nay tái xuất với hình thức ngày càng tinh vi bởi sự điều phối chặt chẽ giữa doanh nghiệp (DN) lữ hành Trung Quốc và phía Việt Nam.

Làm xấu mặt du lịch Việt

Khách Trung Quốc ham giá rẻ từ tour 0 đồng, sau khi biết bị lừa thay vì trách các công ty dẫn tour thì lại lên mạng xã hội phê phán người Việt Nam. Thất thu thuế, làm méo mó hình ảnh du lịch nước nhà, ảnh hưởng ngoại giao với nước bạn là những hệ quả mà tour 0 đồng mang lại.

Theo bà Trần Thị Bảo Thu, Giám đốc Tiếp thị và Truyền thông Công ty Du lịch Fiditour, tour 0 đồng chính là một hình thức kinh doanh lừa đảo khách hàng và làm méo mó hình ảnh du lịch Việt, gây thất thu thuế, làm biến tướng hoạt động kinh doanh lữ hành. Từ đó dẫn đến khó khăn trong quản lý hoạt động của du khách cũng như chất lượng dịch vụ không như cam kết ban đầu.

Việc du khách vào các điểm mua sắm và HDV hưởng hoa hồng từ các cơ sở kinh doanh kém uy tín là hoàn toàn bất lợi cho du khách. Trong khi đó, việc tổ chức tour 0 đồng có thể gây tổn hại cho ngân sách nhà nước khi nhiều cửa hàng có dấu hiệu trốn thuế.

Ngoài ra, du khách có thể phải chi trả cao hơn và phát sinh những dịch vụ không mong muốn. Bởi thực tế, do giá trị tour giảm đến mức tối thiểu nên khách tham gia không được bảo đảm các quyền lợi cơ bản như bảo hiểm du lịch, cam kết về các dịch vụ như vận chuyển an toàn, ăn uống an toàn vệ sinh thực phẩm…

Theo Công ty Dịch vụ lữ hành Saigontourist, để bù vào phần giá trị tour 0 đồng, du khách sẽ phải mua các sản phẩm mua sắm, dịch vụ cộng thêm với giá rất cao. Nếu có sự cố xảy ra trong hành trình, du khách sẽ không được bảo đảm quyền lợi.

"Lượng khách đến đông hơn nhưng lợi nhuận thu được rất thấp, trong khi ngành du lịch địa phương phải giải quyết các vấn đề phát sinh về quá tải du khách, ô nhiễm môi trường, mất trật tự an toàn xã hội, các đơn vị kinh doanh trái phép như điểm mua sắm không được cấp phép, các công ty du lịch chui, các điểm cung ứng dịch vụ kém chất lượng..." - đại diện Saigontourist phân tích.

Ở góc độ khác, theo các công ty du lịch, Việt Nam sẽ phải giải quyết những hậu quả do tổn thất từ nguồn khách này gây ra. Đặc biệt, du lịch Việt Nam sẽ bị tác động không nhỏ do các nguồn khách từ những nước tiên tiến sẽ dịch chuyển sang các nước lân cận nhằm tránh luồng khách Trung Quốc này.

Bà Trần Thị Việt Hương, Giám đốc Ban Tiếp thị Công ty Du lịch Vietravel, cho rằng cần có chế tài chặt chẽ để xử phạt các đơn vị kinh doanh vi phạm, như cơ quan quản lý nghiêm cấm, thu hồi giấy phép đối với các công ty du lịch, HDV bán tour 0 đồng. Rà soát, kiểm tra, xử phạt các cơ sở mua sắm bán hàng sai nguyên tắc, ảnh hưởng du lịch. Áp dụng bộ quy tắc ứng xử cho khách du lịch nói chung và du khách Trung Quốc nói riêng để nhắc nhở họ tuân thủ theo quy định khi du lịch tại Việt Nam.