Lãi suất tăng, nhóm doanh nghiệp dự trữ nguồn tiền mặt dồi dào kỳ vọng hưởng lợi lớn

Sau cuộc họp kéo dài 2 ngày 20 - 21/9, Cục dự trữ liên bang Mỹ (Fed) đã quyết định lần thứ 3 liên tiếp nâng lãi suất cơ bản thêm 75 điểm cơ bản. Chủ tịch Jerome Powell cam kết Mỹ sẽ “đè bẹp” lạm phát, đồng thời phát tín hiệu trong thời gian tới lãi suất có thể tăng mạnh mẽ hơn nữa so với dự báo của nhà đầu tư.

Ngay sau đó, lần đầu tiên sau 2 năm, Ngân hàng Nhà nước (NHNN) đã quyết định tăng loạt lãi suất điều hành gồm trần lãi suất huy động, lãi suất tái chiết khấu, tái cấp vốn. Cụ thể, từ ngày 23/9, trần lãi suất tiền gửi kỳ hạn từ 1 tháng đến dưới 6 tháng sẽ tăng thêm 1 điểm phần trăm lên 5% một năm. Riêng quỹ tín dụng nhân dân và tổ chức tài chính vi mô áp dụng mức lãi suất tối đa cho tiền gửi kỳ hạn từ 1 tháng đến dưới 6 tháng là 5,5% một năm.

Với khoản tiền gửi không kỳ hạn và có kỳ hạn dưới 1 tháng, trần lãi suất được nâng từ 0,2% lên 0,5% một năm. Bên cạnh đó, hai loại lãi suất điều hành khác gồm lãi suất tái cấp vốn; tái chiết khấu cũng tăng thêm 1 điểm phần trăm, lên tương ứng 5% một năm và 3,5% một năm. Bên cạnh đó, lãi suất cho vay qua đêm trong thanh toán điện tử liên ngân hàng và cho vay bù đắp thiếu hụt vốn trong thanh toán bù trừ của Ngân hàng Nhà nước với các tổ chức tín dụng tăng từ 5% lên 6% một năm.

Đáng chú ý, việc tăng lãi suất lại tạo ra động lực tích cực cho nhóm cổ phiếu doanh nghiệp nắm giư nhiều tiền mặt. Thực tế, giá trị khoản mục tiền mặt - tài sản được xem là có tính an toàn cao trong giai đoạn trồi sụt như hiện tại. Như vậy, việc dự trữ được nguồn tiền mặt dồi dào có thể giúp nhiều doanh nghiệp phòng thủ tốt và thậm chí hưởng lợi khi lãi suất tiết kiệm tăng. Ngay trong phiên cuối tuần 23/9, loạt cổ phiếu các doanh nghiệp bảo hiểm hay những cái tên nắm giữ lượng tiền mặt khủng cũng đã tăng điểm tích cực, nhiều mã còn tăng kịch trần.

Diễn biến tích cực của cổ phiếu bảo hiểm, BĐS KCN hay VEA trong phiên 23/9

Đại gia ngành ô tô đều đặn thu nghìn tỷ từ lãi suất gửi tiết kiệm hàng năm

Có thể lập tức kể tới "đại gia" ngành ô tô là Tổng Công ty Máy động lực và máy nông nghiệp Việt Nam - CTCP (VEAM, mã chứng khoán: VEA). Ghi nhận tại thời điểm cuối quý 2/2022, VEAM đang nắm giữ gần 14.700 tỷ đồng tiền, tương đương tiền và tiền gửi, tăng gần 2.500 tỷ so với hồi đầu năm và chiếm 49% tổng tài sản của doanh nghiệp. Lượng tiền gửi khổng lồ kể trên đã giúp VEAM kiếm thêm hàng trăm tỷ đồng lợi nhuận tài chính hàng năm. Riêng trong năm 2021, VEAM đã thu về hơn 700 tỷ đồng lãi tiền gửi ngân hàng. Trong năm trước đó, lãi tiền gửi ngân hàng của VEAM thậm chí lên tới gần 1.000 tỷ đồng. Trong trường hợp lãi suất tiền gửi nhích lên sẽ giúp VEAM thu về thêm khoản lợi nhuận không nhỏ từ tiền gửi ngân hàng.

Cơ cấu tài chính cũng tương đối lành mạnh khi nợ vay chỉ hơn 200 tỷ đồng. Đồng thời, VEAM hiện đang nắm giữ tới 30% vốn góp tại Công ty Honda Việt Nam, 20% tại Công ty Ô tô Toyota Việt Nam và 25% tại Công ty TNHH Ford Việt Nam – đều là những hãng xe có lượng tiêu thụ hàng đầu tại Việt Nam, do đó nghiễm nhiên "ngồi không" thì doanh nghiệp cũng thu hàng nghìn tỷ đồng từ các công ty liên doanh liên kết trên, kèm theo đó là lượng tiền không nhỏ đổ về từ cổ tức.

Nhóm bảo hiểm cùng kỳ vọng hưởng lợi lớn

Ngoài ra, một nhóm cổ phiếu được đánh giá có thể hưởng lợi lớn từ xu hướng tăng lãi suất ngân hàng là ngành bảo hiểm khi lợi nhuận đến từ 2 kênh đầu tư chủ yếu sẽ tăng lên khi nhiều công ty chủ yếu đầu tư bằng cách mua trái phiếu hay gửi tiết kiệm ngân hàng để lấy lãi, một số còn có đầu tư cổ phiếu hay bất động sản nhưng tỷ trọng không lớn.

Theo thống kê tại thời điểm cuối quý 2/2022, số dư tiền, tương đương tiền, tiền gửi và trái phiếu của các công ty bảo hiểm thường chiếm phần lớn quy mô tổng tài sản, thậm chí trên 70% như trường hợp của BIC, ABI. Nổi bật nhất phải kể đến BVH khi tỷ lệ trên lên đến 89% với tổng lượng tiền và trái phiếu lên đến hơn 172.000 tỷ đồng.

Đặc thù ngành bảo hiểm thường nắm giữ lượng lớn tiền gửi và trái phiếu

Ngoài xu hướng tăng lãi suất, cổ phiếu bảo hiểm còn được kỳ vọng với nhiều câu chuyện hấp dẫn đang chờ đợi như thoái vốn Nhà nước hay nới room ngoại. Bên cạnh đó, việc mở cửa nền kinh tế sẽ diễn ra mạnh mẽ trong nửa cuối 2022 sẽ giúp các hoạt động bán hàng hồi phục qua đó thúc đẩy doanh thu phí bảo hiểm.

"Của để dành" tại các doanh nghiệp bất động sản khu công nghiệp cũng không hề nhỏ

Không có những khoản tiền gửi khổng lồ như các công ty bảo hiểm nhưng nhiều doanh nghiệp bất động sản khu công nghiệp vẫn có những lợi thế riêng nhờ "của để dành" dư dả. Khoản doanh thu chưa thực hiện ngắn và dài hạn hàng nghìn, thậm chí hàng chục nghìn tỷ giúp các doanh nghiệp KCN có dòng tiền về đều đặn qua đó duy trì lượng tiền và tiền gửi ổn định trong khi không cần phải vay nợ nhiều.

Điển hình như SIP có khoản doanh thu chưa thực hiện ngắn và dài hạn lên đến 10.600 tỷ đồng vào cuối quý 2/2022. Nhờ đó, không khó để công ty duy trì lượng tiền và tiền gửi trên 4.200 tỷ đồng. Tương tự, NTC cũng có gần 3.100 tỷ đồng doanh thu chưa thực hiện và số dư tiền và tiền gửi 1.510 tỷ đồng tại thời điểm 30/6/2022. Các khoản lãi tiền gửi có đóng góp đáng kể vào lợi nhuận của NTC cũng như hầu hết các doanh nghiệp BĐS KCN.

Doanh nghiệp BĐS KCN có của để dành dư dả

Bên cạnh việc hưởng lợi từ lãi suất tăng, tiềm năng bất động sản khu công nghiệp của Việt Nam được đánh giá giá còn rất lớn với hai phân khúc chính sẽ được khai thác bao gồm cho thuê đất và cho thuê nhà xưởng xây sẵn nhờ tốc độ phát triển của thương mại điện tử và làn sóng FDI vào Việt Nam.

VNDirect Research đã nhận định bất động sản khu công nghiệp sẽ duy trì sức hút với hai động lực kép trong năm gồm nhu cầu cao và đẩy mạnh mở rộng nguồn cung mới. Đơn vị nhìn nhận BĐS KCN tiếp tục là điểm sáng trong năm nay, với động lực thúc đẩy là việc mở rộng sản xuất diễn ra ở cả doanh nghiệp FDI và doanh nghiệp trong nước. Thương mại điện tử bùng nổ, yêu cầu hàng tồn kho tăng và đa dạng hóa chuỗi cung ứng giúp thúc đẩy nhu cầu đất cho các dịch vụ kho bãi và câu chuyện đẩy mạnh đầu tư công vào cơ sở hạ tầng hỗ trợ. Bên cạnh đó, nguồn cung đất KCN Việt Nam đang được đẩy mạnh mở rộng hơn trong giai đoạn 2022 - 2025 để nắm bắt nhu cầu thuê.

Những doanh nghiệp sở hữu lượng tiền ròng gấp đôi vốn hóa

Tỷ lệ tiền ròng (sau khi trừ các khoản nợ vay ngắn hạn và dài hạn) cũng là một công cụ để xác định chính xác tác động của việc lãi suất tăng là tích cực hay tiêu cực, tỷ lệ này cao có nghĩa là doanh nghiệp có thể sẽ hưởng lợi hơn nếu lãi suất tăng cao.

Theo dữ liệu cập nhật từ Fiinpro tại ngày 13/5/2022, Công ty Cổ phần Kinh doanh LPG Việt Nam (mã chứng khoán: PVG) đang là doanh nghiệp có tỷ lệ tiền ròng lớn nhất, vượt mức 690 tỷ đồng, tương ứng tới 218,16% mức vốn hóa của doanh nghiệp (318 tỷ đồng).

Tiếp theo là Đầu tư dịch vụ Tài chính Hoàng Huy (mã chứng khoán: TCH) với mức tiền ròng đạt 97,57% vốn hóa, cụ thể là 7.856 tỷ đồng tiền ròng và Xây dựng Coteccons (mã chứng khoán: CTD) xếp thứ 3 với tỷ lệ tiền ròng/vốn hóa đạt 94,31%, cụ thể là 2.992 tỷ đồng.

Danh sách không bao gồm các doanh nghiệp tài chính như: Ngân hàng, Bảo hiểm và Công ty chứng khoán

Xét riêng các doanh nghiệp có hoạt động kinh doanh chính trong lĩnh vực sản xuất, nhiều doanh nghiệp hiện đang có dòng tiền cải thiện tốt trong quý 1/2022, thêm vào đó các doanh nghiệp này cũng đang sở hữu lượng tiền mặt lớn. Dầu khí đang là những doanh nghiệp dự trữ nhiều tiền mặt với đại diện dẫn dầu danh sách là Dịch vụ kỹ thuật Dầu khí PTSC (mã chứng khoán: PVS) với giá trị tiền ròng/vốn hóa đạt hơn 72%. Dòng tiền từ hoạt động kinh doanh của PVS cũng cải thiện mạnh từ mức -1.356 tỷ đồng trong Q1/2021 lên mức 667 tỷ đồng trong quý 1 vừa qua.

Danh sách các doanh nghiệp sản xuất có lượng tiền ròng so với vốn hóa lớn nhất còn có sự xuất hiện của PV Oil – OIL (5.293 tỷ đồng tiền ròng), Đạm Cà Mau – DCM (6.088 tỷ đồng tiền ròng), Cao su Đồng phú – DPR (1.152 tỷ đồng tiền ròng)…

Lãi suất tăng sẽ không ảnh hưởng đáng kể đến sự phục hồi của nền kinh tế

Trong một báo cáo mới công bố, Maybank IBG cho rằng việc tăng lãi suất của NHNN chủ yếu nhằm phản ứng với việc tỷ giá đang suy yếu do FED thắt chặt chính sách tiền tệ và nhà đầu tư nước ngoài rút vốn.

Maybank IBG không cho rằng việc tăng lãi suất sẽ tác động đáng kể đến phục hồi kinh tế do Thủ tướng yêu cầu các ngân hàng giữ ổn định lãi suất cho vay để hỗ trợ đà phục hồi. Ngoài ra, giới hạn tăng trưởng tín dụng tổng hợp, là công cụ chính sách tiền tệ chính của NHNN để quản lý lạm phát và tăng trưởng, vẫn không thay đổi ở mức +14% trong năm.

Với quan điểm của Maybank IBG, việc tăng lãi suất sẽ không ảnh hưởng đáng kể đến sự phục hồi, báo cáo duy trì dự báo tăng trưởng GDP lần lượt là 8% cho năm 2022 và 6% cho năm 2023. Dự báo lạm phát trung bình hàng năm của Maybank IBG là 3,4% cho năm 2022 và 3,6% cho năm 2023 cũng không thay đổi.

Tương tự, Dragon Capital cho rằng, Fed cũng đã phát đi tín hiệu cho thấy có thể ngừng tăng lãi suất trong nửa đầu năm 2023 và đây cũng là giai đoạn nhà đầu tư có thể kỳ vọng chính sách tiền tệ của Việt Nam ổn định hơn.

Theo Dragon Capital, trong môi trường lãi suất tăng, lợi nhuận kỳ vọng đối với thị trường chứng khoán sẽ khó vượt trội. Trong ngắn hạn, thị trường chứng khoán Việt Nam sẽ có nhiều biến động phụ thuộc vào diễn biến trên thế giới. Tuy nhiên, ảnh hưởng từ các yếu tố bên ngoài đối với Việt Nam có mức độ thấp hơn nhiều so với các nước mới nổi và không mang tính hệ thống. Việt Nam cũng không thuộc nhóm quốc gia bị tác động bởi hậu quả của những chính sách không đúng đắn và Dragon Capital tin rằng thị trường sẽ giữ vững mốc 1.200 điểm.