Lạm phát tăng cao, những nhóm cổ phiếu nào bị ảnh hưởng nhất?

Trong báo cáo "Tác động của lạm phát tới thị trường chứng khoán" mới công bố, Agriseco Research cho rằng trong môi trường lạm phát vừa phải, thị trường chứng khoán vẫn là kênh hỗ trợ đầu tư trong khi GDP dự báo tiếp tục tăng trưởng. Theo đó, đội ngũ phân tích đánh giá một số nhóm ngành nhà đầu tư có thể quan tâm trong thời kỳ lạm phát (1) Kết quả kinh doanh tăng trưởng tốt trong năm nay và các năm tới; (2) Hưởng lợi khi lạm phát xảy ra.

Nhóm hưởng lợi lớn từ lạm phát

Nhóm cổ phiếu hưởng lợi từ đà tăng giá hàng hóa: Agriseco Research cho rằng lạm phát leo thang thì giá hàng hóa thường tăng mạnh, đặc biệt là nhóm năng lượng (dầu thô, khí đốt). Theo nhiều nghiên cứu của các tổ chức kinh tế lớn, giá cả hàng hóa và lạm phát có mối quan hệ tương quan thuận chiều với nhau. 

Việc đầu tư vào nhóm doanh nghiệp đang sản xuất, kinh doanh các mặt hàng kỳ vọng tăng giá trong môi trường lạm phát là hợp lý khi việc đầu tư vào chỉ số giá hàng hóa chưa phù hợp. Bên cạnh đó, khi giá nguyên vật liệu tăng cao, các doanh nghiệp có chuỗi sản xuất, kinh doanh khép kín sẽ được hưởng lợi từ việc tăng giá bán đầu ra.

Bên cạnh đó, chuyên gia phân tích cho rằng những doanh nghiệp tự chủ được nguồn đầu vào, hưởng lợi từ giá bán đầu ra cũng được hưởng lợi lớn. Bởi khi giá cả nguyên vật liệu tăng cao, các doanh nghiệp tự chủ được đầu vào sẽ giúp biên lợi nhuận được cải thiện. Hơn hết, doanh có thể kiểm soát giá bán đầu ra sẽ càng được hưởng lợi khi công suất vẫn không thay đổi nhưng giá tăng sẽ có thể tác động khiến KQKD khả quan hơn. Các nhóm doanh nghiệp này khi đã hoàn thiện được chuỗi giá trị sẽ ít chịu tác động bởi lạm phát và là nhóm có thể đầu tư trong trung và dài hạn.

Cũng nằm trong nhóm hưởng lợi từ đà tăng của giá hàng hoá, nhóm cổ phiếu dầu khí có nhiều tiềm năng. Giá dầu Brent đã liên tục tăng mạnh hơn 50% và giá khí tại khu vực châu Âu cũng đã tăng hơn 90% từ đầu năm đến nay. Agriseco Research cho rằng diễn biến giá dầu, khí trong thời gian tới sẽ phụ thuộc lớn vào mức độ căng thẳng giữa Nga và Ukraine và các biện pháp cấm nhập khẩu dầu của EU. Vì vậy, nhà đầu tư đã giải ngân cổ phiếu tiếp tục nắm giữ cổ phiếu dầu khí và theo dõi sát diễn biến địa chính trị để đưa ra những hành động phù hợp.

Nhóm Nhu yếu phẩm:  Agriseco Research đánh giá nhóm Nông nghiệp, Thực phẩm – với đặc thù là ngành nhu yếu phẩm, an toàn và thường có thêm lợi nhuận từ cổ tức cao  cũng là nhóm ngành nên đầu tư trong giai đoạn lạm phát. Chi phí đầu vào của doanh nghiệp các ngành này (chủ yếu là nhân công) thường tăng chậm hơn giá đầu ra, vì thế biên lợi nhuận sẽ được cải thiện. Bên cạnh đó, căng thẳng Nga – Ukraine sẽ làm ảnh hưởng đến nguồn cung và đẩy giá lương thực toàn cầu tăng cao khi Nga và Ukraine lần lượt là 2 quốc gia chiếm tỷ trọng lớn khoảng 29% sản lượng xuất khẩu lúa mỳ và 19% sản lượng ngô. 

Ở thị trường Việt Nam, các doanh nghiệp xuất khẩu gạo có thể hưởng lợi khi giá gạo cũng sẽ tăng theo giá lương thực thế giới, cùng với đó nhu cầu xuất khẩu sẽ tăng lên để trở thành 1 sản phẩm thay thế cho lúa mỳ hay ngô. Nhà đầu tư nên lựa chọn các doanh nghiệp sở hữu chuỗi chu trình sản xuất khép kín, giúp kiểm soát tốt hơn nữa về mặt chi phí.

Nhóm ngành Bảo hiểm: Thống kê của Agriseco Research cho thấy, trong môi trường lạm phát tăng cao, kết quả kinh doanh của các doanh nghiệp bảo hiểm thường khởi sắc hơn do (1) Lạm phát làm tăng rủi ro cho các hoạt động kinh tế khiến nhu cầu về bảo hiểm lại tăng lên; (2) Tỷ trọng tiền mặt và tiền gửi cao của các doanh nghiệp bảo hiểm giúp các doanh nghiệp này được hưởng lợi trong môi trường lạm phát. Đáng chú ý, với doanh nghiệp cung cấp sản phẩm bảo hiểm nhân thọ như BVH, lãi suất kỹ thuật (lãi suất TPCP có kỳ hạn trên 10 năm) tăng khiến tỷ lệ trích lập dự phòng toán học trên các hợp đồng kí mới giảm, và qua đó phần nào giúp cải thiện biên lợi nhuận cho doanh nghiệp.

Nhóm ngành Phòng thủ: Trong giai đoạn lạm phát cùng với những bất ổn địa chính trị như hiện nay, các ngành thiết yếu như Điện, Nước, Dược phẩm, Công nghệ có nhu cầu ổn định, không bị suy giảm bởi sức mua do lạm phát tăng cao sẽ là điểm đến an toàn.

Một vài nhóm cổ phiếu bất lợi khi lạm phát tăng cao

Bên cạnh những nhóm ngành hưởng lợi lớn, đội ngũ phân tích Agriseco Research cũng đưa ra một vài nhóm cổ phiếu có thể bị ảnh hưởng bởi lạm phát.

Thứ nhất, nhóm cổ phiếu có hệ số nợ cao: Khi lạm phát và lãi suất tăng lên thì khi đó áp lực tài chính sẽ tăng, kéo theo biên lợi nhuận thay đổi, đặc biệt đối với những doanh nghiệp có tiềm lực tài chính thấp, không có quỹ đất tiềm năng, sẽ là các doanh nghiệp chịu ảnh hưởng đầu tiên và nặng nề nhất. Trong đó, một số nhóm ngành có hệ số vay nợ khá cao có thể kể đến nhóm Bất động sản, Xây dựng. 

Theo dữ liệu của Fiinpro, hệ số trung bình vay nợ của các nhóm này là trên 1. Mặc dù vậy, trong các nhóm này, cổ phiếu của các doanh nghiệp đầu ngành có sức chịu đựng tốt hơn khả năng sẽ tận dụng được cơ hội để thâu tóm lại các doanh nghiệp chịu ảnh hưởng. Nhà đầu tư nên lựa chọn các doanh nghiệp có tiềm lực tài chính bền vững, khả năng trả nợ và thanh toán các khoản lãi vay cao và tránh các cổ phiếu có tỷ lệ vay vốn lớn.

Thứ hai, nhóm các cổ phiếu Đầu cơ: Khi lạm phát và lãi suất tăng, dòng tiền có thể bị rút ra khỏi thị trường chứng khoán và quay trở lại các tài sản rủi ro thấp như tiền gửi ngân hàng. Đây là nhóm cổ phiếu có thể bị ảnh hưởng lớn trong bối cảnh thị trường chuyển biến xấu hoặc khi có các thông tin vĩ mô, địa chính trị không thuận lợi.

Trong đó, nhóm cổ phiếu đầu cơ hiện đang có mặt bằng giá cao so với cùng kỳ năm 2021 trong khi các hoạt động kinh doanh không cải thiện. Do đó, nhà đầu tư nên giảm tỷ trọng với các nhóm cổ phiếu có tính đầu cơ cao, đã tăng nóng để bảo toàn danh mục.

Thứ ba, nhóm doanh nghiệp không hoàn thiện chuỗi giá trị: Đây là các doanh nghiệp chịu ảnh hưởng từ việc thay đổi giá cả đầu vào và không có khả năng chuyển giá sang cho người tiêu dùng cuối cùng. Trong chu kỳ lạm phát, các doanh nghiệp này sẽ dễ bị tổn thương dẫn đến doanh thu và lợi nhuận sẽ thu hẹp dần khi các chi phí đầu vào tăng cao, đặc biệt là các doanh nghiệp không chuyển đổi giá tăng sang người tiêu dùng. Do đó, kết quả kinh doanh của các doanh nghiệp sẽ kém khả quan khi chịu biên lợi nhuận mỏng. 

"Một số nhóm ngành chúng tôi đánh giá sẽ chịu ảnh hưởng nặng nề khi lạm phát tăng lên bao gồm: Nhóm Xây dựng và Vật liệu xây dựng như Nhựa, Nhóm Chăn nuôi và Thức ăn chăn nuôi, Nhóm Vận tải Logistics, Nhóm cung cấp các dịch vụ sản phẩm không thiết yếu", báo cáo Agriseco Research nhận định.