Loài rồng có thực sự từng tồn tại trong lịch sử không? Tại sao con vật tưởng tượng này lại quan trọng đến vậy?

Những câu chuyện về rồng đã có từ hàng nghìn năm trước, xuất hiện trong truyền thuyết của người Sumer ở Lưỡng Hà cổ đại và sau đó là trong các câu chuyện từ các quốc gia như Trung Quốc, Ấn Độ, Ai Cập, Hy Lạp đến châu Âu như Anh quốc. Ngày nay, chúng ta nhìn thấy rồng trong sách, phim, chương trình truyền hình và thậm chí trên quốc kỳ. Ví dụ như 'y Ddraig Goch', con rồng đỏ của xứ Wales với hai đôi cánh lớn trên lưng và 'Druk', con rồng sấm sét giống rắn của Bhutan. Nhưng liệu những sinh vật này có phải dựa trên động vật có thật hay rồng chỉ tồn tại trong trí tưởng tượng của chúng ta?

Rồng là thật hay tưởng tượng?

Chúng ta có rất nhiều loài động vật có từ 'rồng' trong tên của chúng, nhưng những con rồng phun lửa hoàn toàn là tưởng tượng. Ngoại trừ những người biểu diễn điều khiển ngọn lửa bằng cách phun nhiên liệu lửa, vương quốc động vật không có bất kỳ sinh vật nào thổi lửa như rồng.

Tuy nhiên, có một con ‘bọ’ khá gần với hình ảnh của rồng. Bọ ném bom bắn một tia lửa ra khỏi hậu môn để thoát khỏi kẻ săn mồi. Nó không hẳn là lửa, nhưng bọ cánh cứng tạo ra các hóa chất hydro peroxide và hydroquinone, kết hợp với nhau để tạo ra một chất phun nóng lên tới gần 100°C.

Đó là một loài sinh vật thực sự từng xuất hiện trên địa cầu, nhưng đã biến mất theo quá trình tiến hóa. Và mặc dù không có ghi chép nào về việc bọ ném bom làm tan chảy các bức tường lâu đài, nhưng chúng khiến những con rồng thở ra lửa dường như bớt xa vời hơn.

“Khi bọ cánh cứng bị đe dọa, nó sẽ đưa hỗn hợp hydro peroxide và hydroquinone vào buồng đốt và các enzyme sẽ kích thích các hóa chất phản ứng, tạo ra chất độc hại gọi là benzoquinone. Sau đó, nó phun chất lỏng nóng sôi này vào mắt kẻ tấn công. Khi bạn nghĩ về điều đó, việc tạo ra lửa không phải là vấn đề lớn”, Tiến sĩ Henry Gee, nhà sinh vật học tiến hóa và là tác giả của cuốn A (Very) Short History of Life on Earth, nói với BBC Science Focus vào năm 2022.

Gee đã nghĩ ra một quy trình tương tự như quy trình được thấy ở bọ ném bom, cho phép những con rồng phun lửa tồn tại trong tự nhiên. Theo lý thuyết của ông, con vật sẽ tạo ra và phóng ra một cách mạnh mẽ một chất rất dễ cháy gọi là dietyl ete.

“Nó dễ bắt lửa đến mức một con rồng có thể phun ête lỏng qua răng của nó và nó sẽ bốc cháy,” Gee nói.

Rồng bay có thật không?

Một nhóm thằn lằn được đặt theo tên của loài rồng sở hữu khả năng bay. Thằn lằn bay, hay rồng bay, thuộc chi Draco hay lướt qua các khu rừng ở Đông Nam Á và tây nam Ấn Độ trên những nếp da mỏng đóng vai trò như đôi cánh.

Những con thằn lằn này không vỗ cánh để duy trì chuyến bay như chim hay rồng trong Game of Thrones mà ngủ và lướt từ cây này sang cây khác. Các nhà nghiên cứu đã quan sát thấy thằn lằn Draco sử dụng phương pháp này để bay một khoảng cách theo phương ngang tối đa khoảng 26m. Đó là một khoảng cách khá dài đối với một loài động vật chỉ dài khoảng 20 cm.

Có hơn 40 loài thuộc nhóm thằn lằn Draco và nhiều loài thằn lằn khác có tên chung là 'rồng'. Không có loài thằn lằn nào trong số này thở ra lửa, nhưng ngoại hình của chúng khá giống rồng, mặc dù có kích thước nhỏ hơn.

Ví dụ, rồng râu đến từ Úc sở hữu cái tên hùng vĩ nhưng chỉ dài tới 45 cm và là một trong những loài bò sát phổ biến nhất được nuôi làm thú cưng.

'Con rồng' lớn nhất trong vương quốc động vật là rồng Komodo đến từ Indonesia. Con quái vật ăn thịt này có thể dài hơn 3m và nặng 166kg, khiến nó trở thành loài thằn lằn lớn nhất và nặng nhất thế giới. Rồng Komodo được trang bị những chiếc răng cưa lớn, chiếc lưỡi dài và vết cắn có nọc độc chết người.

Hóa thạch rồng có từng tồn tại?

Người dân ở châu Âu và châu Á có truyền thống nhầm lẫn về hóa thạch với rồng. Ví dụ, một hộp sọ từng được trưng bày tại tòa thị chính ở Klagenfurt, Áo, được cho là của một con rồng bị giết trước khi thành phố được thành lập vào khoảng năm 1250 sau Công Nguyên. Hộp sọ sau đó được tiết lộ là của một loài tê giác lông cừu đã tuyệt chủng (với tên khoa học Coelodonta antiquitatis).

Rất nhiều loài rồng xuất hiện trong các bản thảo thời trung cổ và chúng nổi bật trong thần thoại đến mức các nhà tự nhiên học từ nhiều thế kỷ trước tin rằng chúng tồn tại bằng xương bằng thịt. Do đó, không có gì đáng ngạc nhiên khi những loài chưa được biết đến trong hồ sơ hóa thạch có thể bị nhầm lẫn với rồng.

Giống như Draco và một số loài thằn lằn còn sống khác, có những loài đã tuyệt chủng với những đặc điểm giống rồng được đặt tên hoặc đặt theo tên loài rồng. Ví dụ, một thợ săn hóa thạch nghiệp dư đã phát hiện ra một con 'rồng biển' thời tiền sử trên bãi biển Dorset vào năm 2009. Hóa thạch dài 2 mét thuộc về một loài Ichthyosaur chưa được biết đến trước đây. Những loài bò sát biển này có biệt danh là rồng biển vì đôi mắt và hàm răng to của chúng, mặc dù chúng trông giống cá heo hơn là con rồng trong thần thoại thực sự.

Nguồn: BBC