Loạt công ty chứng khoán trở lại với cuộc đua tăng vốn

Sau giai đoạn tương đối mờ nhạt, câu chuyện tăng vốn của các công ty chứng khoán "rục rịch" trở lại sau mùa ĐHĐCĐ thường niên 2023. Đến thời điểm hiện tại, thị trường đã ghi nhận một số kế hoạch tăng vốn trong năm nay, tuy không quá ồ ạt song vẫn xuất hiện mức tăng vốn bằng lần thông qua phát hành thêm cổ phiếu.

Chứng khoán Kỹ thương (TCBS) trong tờ trình ĐHĐCĐ thường niên 2023 đã đưa ra mục tiêu trọng tâm là kế hoạch phát hành cổ phiếu riêng lẻ trị giá hơn 10.000 tỷ đồng, việc tăng vốn sẽ được thực hiện cuối quý 2 đến đầu quý 3/2023. Hiện vốn điều lệ của TCBS đạt xấp xỉ 1.127 tỷ đồng, nếu thành công sẽ được nâng lên khoảng 11.100 tỷ đồng. Vốn chủ sở hữu dự kiến sẽ vượt trên 21.000 tỷ đồng và đưa TCBS vào top những công ty chứng khoán có vốn chủ sở hữu cao nhất ngành.

Theo TCBS, đây là bước đi chiến lược nhằm đưa công ty trở thành công ty công nghệ quản lý gia sản có quy mô lớn nhất Việt Nam về vốn chủ sở hữu, lợi nhuận cũng như hiệu quả hoạt động các mảng cốt lõi.

Chứng khoán Tiên Phong - TPS (mã chứng khoán: ORS) đang “rục rịch” phát hành thêm 200 triệu cổ phiếu để tăng vốn điều lệ gấp đôi, từ 2.000 tỷ đồng lên 4.000 tỷ đồng thông qua 2 phương án gồm phát hành quyền mua cho cổ đông hiện hữu và chào bán riêng lẻ. Thời gian thực hiện dự kiến trong năm 2023 hoặc quý I/2024.

Cổ đông Chứng khoán Nhất Việt (mã chứng khoán: VFS) cũng vừa thông qua kế hoạch tăng vốn tương đối “khủng”, dự kiến gấp 3 lần lên hơn 2.400 tỷ đồng thông qua bán riêng lẻ và phát hành cho cổ đông hiện hữu tỷ lệ 1:1. VFS dự kiến sử dụng nguồn vốn tăng thêm dự kiến phục vụ cho hoạt động tự doanh chứng khoán và cho vay ký quỹ.

Trong khi đó , Chứng khoán Vietcap (mã: VCI) cũng vừa thông qua kế hoạch phát hành hơn 100 triệu cổ phiếu để trả cổ tức theo tỷ lệ 30%, cùng với đó là phát hành 2 triệu cổ phiếu ESOP với giá 12.000 đồng. Hoàn tất, vốn điều lệ của VCI sẽ lên hơn 5.380 tỷ đồng.

Chứng khoán VIX (mã chứng khoán VIX) muốn phát hành hơn 29 triệu cổ phiếu để trả cổ tức 2022 cho cổ đông hiện hữu. Đồng thời, công ty dự kiến phát hành cổ phiếu thưởng với số lượng hơn 58 triệu cổ phiếu. Tính chung, tỷ lệ cổ tức và thưởng cổ phiếu là 15%, nếu phát hành thành công, vốn điều lệ của VIX sẽ tăng từ hơn 5.821 tỷ đồng lên gần 6.695 tỷ đồng.

Không công bố con số cụ thể song Chứng khoán VPBank (VPBank Securities) dự kiến sẽ phát hành ESOP thông qua hình thức chào bán riêng lẻ trong năm 2023 này. VPBank Securities gây chú ý khi hoàn tất nâng vốn điều lệ từ 8.920 tỷ đồng lên 15.000 tỷ đồng vào cuối năm trước qua đó trở thành công ty có vốn điều lệ lớn nhất trong ngành.

Liệu có sóng cổ phiếu chứng khoán?

Nhắc tới "game tăng vốn" của nhóm công ty chứng khoán, chắc hẳn nhà đầu tư không quên con sóng thần ngành chứng khoán giai đoạn 2021 đến đầu 2022 với động lực chính là câu chuyện phát hành cổ phiếu mới. Sau quãng chững lại khi thị trường trồi sụt, nhiều cái tên đã bắt đầu trở lại đường đua, qua đó thổi lên kỳ vọng về một đợt sóng mới tại nhóm cổ phiếu này.

Thực tế, động thái chào bán cổ phiếu qua đó tăng vốn chủ sở hữu giúp các công ty chứng khoán sẵn sàng cho các hoạt động kinh doanh. Vốn chủ sở hữu liên quan mật thiết tới các nghiệp vụ cốt lõi như cho vay ký quỹ hay tự doanh. Theo quy định hiện hành, dư nợ cho vay margin tối đa không quá 2 lần vốn chủ sở hữu; với một khách hàng không được vượt quá 3% vốn chủ sở hữu, dư nợ một mã cổ phiếu không được quá 10% vốn chủ sở hữu của một công ty chứng khoán.

Nhìn lại giai đoạn 2020-2021, đối diện với nhu cầu từ nhà đầu tư trên thị trường cao đột biến, cuộc đua tăng vốn tại nhóm CTCK đã vô cùng gay cấn. Song, sự bùng nổ mạnh mẽ của thị trường khiến hoạt động tăng vốn không thể theo kịp nhu cầu, "room" cho vay cạn kiệt, công ty chứng khoán ngậm ngùi không thể cung cấp margin ra thị trường. Vậy nên, việc tận dụng bối cảnh thị trường "sideway" như hiện tại để cải thiện năng lực tài chính, tăng quy mô nguồn vốn, sẵn sàng  với những đợt sóng mới là điều vô cùng cần thiết và hợp lý.

Dù vậy, diễn biến thị trường chưa thực sự sôi động trở lại và thanh khoản duy trì mức thấp khiến phương án phát hành gọi vốn mới từ cổ đông hiện hữu khó khả thi. Do đó, hầu hết các công ty chứng khoán lựa chọn phát hành riêng lẻ hoặc phát hành cổ phiếu để trả cổ tức để tăng vốn điều lệ.

Đáng nói, những phương án phát hành thông qua chi trả cổ tức bằng cổ phiếu hoặc chia cổ phiếu thưởng chỉ giúp tăng vốn điều lệ chứ không tăng vốn chủ sở hữu. Do đó việc tăng vốn bằng cách này sẽ không có tác dụng nâng cao nguồn lực tài chính của công ty chứng khoán, tăng dư địa cho các nghiệp vụ.

Ở khía cạnh khác, làn sóng tăng vốn của nhóm chứng khoán không chỉ đơn thuần bổ sung vốn hoạt động cốt lõi như cho vay, tự doanh mà thực tế còn liên quan tới việc đầu tư trái phiếu doanh nghiệp. Hiện tại, luật quy định tổng giá trị đầu tư vào trái phiếu doanh nghiệp của một công ty chứng khoán không được vượt quá 70% vốn chủ sở hữu. Do đó nếu muốn tăng đầu tư trái phiếu ắt sẽ cần tăng vốn điều lệ.

Theo thống kê, không ít các công ty chứng khoán có khoản mục đầu tư vào trái phiếu doanh nghiệp lớn, đặc biệt là tại một số công ty chứng khoán thuộc hệ sinh thái của ngân hàng. Chứng khoán VPBank - công ty con của Ngân hàng VPBank tại thời điểm cuối quý 1 nắm 10.300 tỷ đồng trái phiếu chưa niêm yết; TCBS với 100% vốn thuộc NHTMCP Kỹ Thương Việt Nam (Techcombank) cũng đang sở hữu lượng trái phiếu khoảng 7.300 tỷ đồng. Đây đều là những công ty đã dự kiến sẽ tăng vốn mạnh nhất nhóm công ty chứng khoán.

Vẫn còn quá sớm để khẳng định tiền lớn đã trở lại nhưng rõ ràng những nhịp tăng của thị trường vài phiên gần đây cộng thêm thanh khoản cải thiện là một tín hiệu tốt cho thị trường chứng khoán. Điều này cũng được kỳ vọng sẽ tác động tích cực đến tình hình kinh doanh cũng như các mảng hoạt động của công ty chứng khoán thời gian tới. Về dài hạn, quy mô thị trường và số lượng nhà đầu tư tại Việt Nam vẫn được dự báo tăng trưởng mạnh, vì vậy khi thị trường phục hồi trở lại, cuộc đua tăng vốn chắc chắn còn gay cấn hơn.