Lượng trúng thầu giảm mạnh, NHNN liệu có tiếp tục hút tiền qua tín phiếu?

Trong phiên giao dịch cuối tuần qua 29/9, Ngân hàng Nhà nước (NHNN) tiếp tục chào bán tín phiếu 28 ngày theo cơ chế đấu thầu lãi suất. Tuy nhiên, số lượng thành viên tham gia đấu thầu tín phiếu giảm mạnh khi chỉ có 4 thành viên so với 11 - 17 thành viên trong những phiên trước đó. Ngoài ra, toàn bộ 4 thành viên tham gia đều trúng thầu với khối lượng chỉ đạt 3.800 tỷ (chưa bằng 1/5 so với phiên hôm trước) với lãi suất tăng lên mức cao nhất từ đầu đợt phát hành (1%).

Theo giới chuyên môn, diễn biến trên cho thấy có sự vắng mặt của mặt của dòng tiền lớn trong khi những thành viên “nhỏ hơn” không đủ khả năng hấp thụ hết số lượng tín phiếu NHNN chào bán. Tuy nhiên, diễn biến này chỉ mang tính tạm thời, xuất hiện vào thời điểm cuối quý III khi nhiều ngân hàng cần nguồn tiền lớn cho các nghiệp vụ khác, nhất là trong bối cảnh lãi suất trúng thầu mới chỉ đạt 1% - thấp hơn khá nhiều so với lãi suất liên ngân hàng kỳ hạn 1 tháng.

Ông Nguyễn Khánh, Founder Hedge Academy và là chuyên gia nhiều năm làm việc trong lĩnh vực ngoại hối tại các ngân hàng, dự báo hoạt động phát hành tín phiếu của NHNN sẽ được tiếp tục kéo dài trong thời gian tới.

“Khi nào lượng tiền tại Citad ( tiền gửi KKH các NHTM đặt tại NHNN) giảm về mức độ hợp lý, lúc đó việc gọi thầu tín phiếu mới kết thúc”, ông Khánh nhận định.

Vị chuyên gia này cho rằng, việc NHNN kết thúc gọi thầu tín phiếu không phụ thuộc vào chênh lệch lãi suất VND- USD tại thời điểm đó mà phụ thuộc vào lượng tiền tại Citad.

“Hiện lượng tiền gửi Citad theo thông tin tôi nhận được là hơn 300.000 tỷ VND. Lượng tiền hợp lý ở Citad chỉ cần hơn 100.000 tỷ là hợp lý. Do đó, tôi nghĩ NHNN sẽ gọi thầu liên tiếp trong 1 tháng tới và rolling (quay vòng) lượng tín phiếu này”, ông Khánh đánh giá.

Theo ông Khánh, tổng quy mô chào bán phụ thuộc rất lớn vào tình hình thị trường sắp tới sẽ ảnh hưởng như thế nào tới thanh khoản chung. Ví dụ, nếu tăng trưởng tín dụng được đẩy mạnh trong thời gian cuối năm NHNN sẽ “ nhả” lượng tín phiếu này để hỗ trợ một phần thanh khoản về lượng tiền cho thị trường.

Trước đó, NHNN đã mở lại kênh hút tiền qua tín phiếu sau hơn 6 tháng tạm ngưng trong bối cảnh thanh khoản hệ thống dư thừa và lãi suất trên thị trường liên ngân hàng duy trì ở mức thấp nhất kể từ đầu năm 2021.

Liên tiếp trong 7 phiên giao dịch vừa qua, NHNN đã chào thầu thành công gần 93.800 tỷ đồng tín phiếu, qua đó hút khỏi hệ thống ngân hàng lương VND tương ứng. Các đợt tín phiếu này đều có kỳ hạn 28 ngày và được chào bán theo phương thức đấu thầu lãi suất.

Lý giải nguyên nhân hút tiền qua kênh tín phiếu, Phó Thống đốc Phạm Thanh Hà cho biết, USD tăng giá mạnh thời gian gần đây, hiện Ngân hàng Nhà nước đang theo dõi sát thị trường ngoại tệ, đang điều hành để ổn định tỷ giá. Mặc dù vậy, ông Hà cũng nêu thế khó của nhà điều hành khi lãi suất và tỷ giá có mối quan hệ chặt chẽ với nhau.

“Mấy ngày gần đây, Ngân hàng Nhà nước đã phải điều tiết tín phiếu ngắn hạn để giảm bớt thanh khoản dư thừa trên hệ thống, cố gắng để không tác động lớn tới mặt bằng lãi suất. Hiện nay lãi suất thị trường liên ngân hàng vẫn ổn định. Dù vậy, áp lực thời gian tới vẫn rất lớn khi chúng ta cần cân đối giữa lãi suất và tỷ giá” - Phó Thống đốc nhận định.

Phát biểu tại Phiên họp Chính phủ thường kỳ tháng 9/2023, Thống đốc NHNN Việt Nam Nguyễn Thị Hồng cũng cho biết, với việc điều tiết tiền tệ thông qua các công cụ, giải pháp thị trường tiền tệ, tỷ giá hiện nay còn tăng 3% so với đầu năm. Trong thời gian tới, NHNN tiếp tục theo dõi sát tình hình, diễn biến để chủ động điều hành phù hợp.

Theo giới phân tích, động thái phát hành tín phiếu của NHNN nhằm điều chỉnh thanh khoản trong hệ thống trong ngắn hạn, và từ đó kỳ vọng sẽ đẩy mặt bằng lãi suất liên ngân hàng VND, giúp làm giảm mức chênh lệch lãi suất giữa đồng USD và VND.

Chứng khoán BSC đánh giá, thông qua việc phát hành tín phiếu, NHNN có thể điều tiết thanh khoản hệ thống đang dư thừa và TCTD chưa dùng đến. Bên cạnh đó có thể hạn chế hiện tượng đầu cơ ngoại tệ. Thực tế, hoạt động phát hành tín phiếu là nghiệp vụ bình thường, cơ bản của NHTW. Tại Việt Nam, trong giai đoạn 2018-2023, NHNN đã thực hiện nghiệp vụ này đều đặn nhiều lần trong năm. Thống kê của BSC cho biết, NHNN đã thực hiện hút ròng trung bình khoảng 9,7 lần/năm trong giai đoạn này, số ngày trung bình/đợt là khoảng 13,4 ngày. Giá trị hút ròng trung bình/chu kỳ đạt 43.385 tỷ đồng. Giá trị hút ròng lớn nhất/chu kỳ là 191.100 tỷ đồng vào năm 2022.

“Chúng tôi cho rằng, ở giai đoạn hiện tại, công cụ hút ròng qua kênh tín phiếu khả năng sẽ là công cụ chính được NHNN sử dụng để điều tiết thị trường vì thế khối lượng hút ròng có thể sẽ tiếp tục tăng cho đến khi lãi suất liên ngân hàng tăng trở lại và tỷ giá phần nào được điều chỉnh ổn định hơn”, các chuyên gia của BSC nhận định.