Mặc cả thế giới quay lưng, những ông “thần tài” này đang đưa vàng Nga tung tăng khắp thế giới

Các Tiểu vương quốc Ả Rập Thống nhất (UAE) đã trở thành trung tâm thương mại quan trọng đối với vàng của Nga, kể từ khi phương Tây thực hiện các lệnh trừng phạt gây xáo trộn cho “con đường” xuất khẩu truyền thống của nước này.

Theo hồ sơ của cơ quan hải quan Nga, với thông tin chi tiết về gần 1 nghìn lô hàng vàng hàng năm, cho thấy quốc gia vùng Vịnh đã nhập khẩu 75,5 tấn vàng Nga trị giá 4,3 tỷ USD, tăng từ mức chỉ 1,3 tấn trong năm 2021.

Trong khi đó, Trung Quốc và Thổ Nhĩ Kỳ là những trung tâm thương mại lớn tiếp theo. Mỗi quốc gia nhập khẩu khoảng 20 tấn trong khoảng thời gian từ ngày 24/2/2022 đến 3/3/2023. Cùng UAE, 3 nước này đã mua 99,8% lượng vàng xuất khẩu của Nga trong giai đoạn này.

Trung tâm giao dịch vàng mới

Trong những ngày sau khi mâu thuẫn với Ukraine nổ ra, nhiều ngân hàng đa quốc gia, nhà cung cấp dịch vụ logistics và nhà tinh chế kim loại đã ngừng tiếp nhận vàng Nga. Kim loại quý thường được chuyển đến London, trung tâm lưu trữ và giao dịch vàng.

Hiệp hội Thị trường Vàng Bạc London (LBMA) đã ngừng nhập vàng sản xuất tại Nga từ ngày 7/3/2022 đến cuối tháng 8. Anh, EU, Thuỵ Sĩ, Mỹ, Canada và Nhật Bản đều cấm hoạt động nhập khẩu vàng thỏi của Nga.

Trong khi đó, việc vàng Nga không được đưa đến London không phải là “đòn giáng mạnh” với trung tâm này, vì thực chất họ không phụ thuộc vào Nga. Ví dụ, năm 2021, vàng Nga chiếm 29% lượng nhập khẩu của London, nhưng năm 2018 tỷ lệ chỉ là 2%.

Tuy nhiên, số liệu xuất khẩu lại cho thấy các nhà sản xuất vàng Nga đã nhanh chóng tìm thấy thị trường mới ở các quốc gia chưa áp lệnh trừng phạt với Moscow, như UAE, Thổ Nhĩ Kỳ và Trung Quốc.

Louis Marechal, chuyên gia tìm nguồn cung ứng vàng tại OECD, cho biết rất có thể vàn của Nga sẽ được nấu chảy và đúc lại, sau đó “tìm đường” quay trở lại thị trường Mỹ và EU.

Trong khi đó, Uỷ ban Vàng thỏi của UAE cho biết họ hoạt động với các quy trình rõ ràng và không giao thương hàng hoá bất hợp pháp, rửa tiền và với các thực thể bị trừng phạt. Cơ quan này cho hay: “UAE sẽ tiếp tục giao thương với sự cởi mở và trung thực với các nước trên thế giới, tuân thủ quy tắc hiện hành của LHQ đặt ra.”

Trước động thái đó, Washington đã cảnh báo các nước, bao gồm UAE và Thổ Nhĩ Kỳ có thể không được tiếp cận thị trường G7 nếu tiếp tục giao thương với các thực thể chịu lệnh trừng phạt của Mỹ. Song, theo Reuters, 2 quốc gia này không vi phạm lệnh trừng phạt nào của Mỹ.

Các lô hàng trong dữ liệu của hải quan cho thấy khối lượng xuất khẩu vàng của Nga đạt 116,3 tấn từ ngày 24/2/2022 đến 3/3/2023, dù hãng tư vấn Metals Focus ước tính Nga đã sản xuất 325 tấn vàng vào năm 2022. Theo Reuters, phần còn lại của số vàng được sản xuất ở Nga có thể đã ở lại trong nước hoặc được xuất khẩu qua các giao dịch không được ghi nhận trong hồ sơ của hải quan.

Trong khi đó, UAE từ lâu đã nổi tiếng với ngành công nghiệp vàng phát triển mạnh mẽ. Dữ liệu thương mại cho thấy nước này đã nhập khẩu trung bình khoảng 750 tấn vàng nguyên chất mỗi năm, từ 2016 đến 2021. Điều này có nghĩa là các lô hàng được liệt kê trong hồ sơ của Nga chỉ chiếm khoảng 10% lượng nhập khẩu của nước này.

Vàng có giá chiết khấu

Giám đốc 1 hãng vận chuyển lượng lớn vàng của Nga đến UAE tiết lộ với Reuters rằng, các doanh nghiệp Nga đã bán vàng ở mức giá chiết khấu khoảng 1% so với giá tham chiếu toàn cầu. Người này cho biết, phần lớn số vàng công ty ông vận chuyển đến UAE đều đến các nhà máy tinh chế, nơi vàng sẽ được nấu chảy và đúc lại.

Ở nhiều trường hợp, hồ sơ hải quan chỉ liệt kê người gửi hàng hoặc bên trung gian tham gia vào giao dịch chứ không có người mua cuối cùng.

Hồ sơ cho thấy, công ty xử lý vàng lớn nhất của Nga xuất khẩu vàng sang Temis Luxury Middle East, một công ty con ở Dubai của công ty logistics Temis Luxury của Pháp. Họ mua 15,6 tấn vàng trị giá 863 triệu USD từ tháng 4/2022 đến ngày 3/3/2023.

Broca Houy, trưởng bộ phận kiểm soát tuân thủ của Temis Luxury Group, cho biết công ty "hoàn toàn tuân thủ luật pháp và quy định của UAE về kinh doanh giao nhận vận tải".

Tan Albayrak, luật sư về các lệnh trừng phạt tại Reed Smith ở London, cho biết các biện pháp trừng phạt của châu Âu thường không áp dụng với các công ty con ở nước ngoài. Do đó, các công ty châu Âu có công ty con liên quan đến việc vận chuyển vàng Nga đến UAE, Thổ Nhĩ Kỳ hay Hong Kong không vi phạm quy định.

Ngoài ra, công ty nhập khẩu vàng Nga nhiều thứ 2 tại UAE, có liên quan đến các lô hàng 14,6 tấn trị giá 820 triệu USD, là công ty logistics  Transguard, là một nhánh của Emirates Group, tập đoàn kinh doanh từ hàng không đến khách sạn thuộc sở hữu của quỹ đầu tư quốc gia. Emirates cho biết họ không mua bất kỳ loại vàng nào của Nga và tuân thủ đầy đủ các quy tắc hiện hành.

Các lô hàng vàng Nga vận chuyển cho Trung Quốc đều có đích đến là Hong Kong. Tại thành phố này, hầu hết các lô vàng Nga được xử lý bởi Vpower Finance Security Hong Kong Ltd, một công ty logistics của Trung Quốc. Công ty này nhập khẩu 20,5 tấn vàng trị giá 1,2 tỷ USD từ tháng 5/2022 đến ngày 3/3/2023. 

Tham khảo Reuters