Masan mua chuỗi Vinmart, Thaco "cầm lái" HAGL Agrico...: Doanh nghiệp trong nước ngày càng chủ động trên thị trường M&A trị giá hàng tỷ USD tại Việt Nam

15-09-2021 - 13:32 PM | Doanh nghiệp

Nếu năm 2018, giá trị giao dịch của các thương vụ M&A do doanh nghiệp Việt Nam là bên mua chỉ chiếm tỷ trọng 11,8% thì đến giai đoạn 2019-2020, con số này tăng vọt và chiếm trên 30% tổng giá trị giao dịch tập trung kinh tế được thực hiện tại Việt Nam.

TIN MỚI

Kể từ cuối năm 2019, đầu năm 2020, thế giới chứng kiến một bước ngoặt lớn trong lịch sử một trăm năm gần đây của nhân loại khi đại dịch Covid-19 gây ra những tác hại vô cùng lớn đối với nền kinh tế toàn cầu. Tuy nhiên, trong khi nhiều khu vực và nền kinh tế trên thế giới phải tạm thời đóng cửa và giãn cách, hoạt động M&A trên toàn cầu vẫn tiếp tục diễn ra bất chấp những khó khăn đến từ đại dịch.

Giá trị M&A toàn cầu và Việt Nam suy giảm mạnh khi dịch Covid-19 bùng phát mạnh

Nửa cuối năm 2020, khi thế giới dần quen với bối cảnh mới, các giao dịch M&A bị hoãn bắt đầu được khởi động lại, thêm vào đó các gói hỗ trợ tín dụng với lãi suất thấp của Chính phủ các nước cũng thúc đẩy hoạt động M&A trở nên sôi động, đà phục hồi ngoạn mục bắt đầu từ tháng 7/2020 đã giúp giá trị các thương vụ M&A trong nửa cuối năm đạt khoảng 2.200 tỷ USD, tăng 127% so với 6 tháng đầu năm 20202.

Trong 6 tháng đầu năm 2021, hoạt động M&A toàn cầu tăng trưởng kỷ lục 2019 nhờ sự phục hồi kinh tế mạnh mẽ của Hoa Kỳ và một số quốc gia khu vực Tây Âu, đạt tổng giá trị khoảng 2.600 tỷ USD3 so với giá trị trung bình 926 tỷ USD cùng kỳ trong giai đoạn 2015 – 2019. Công nghệ được coi là lĩnh vực nổi bật với các thương vụ M&A lớn trong thời gian qua vẫn tiếp tục dẫn đầu về giá trị M&A, đạt khoảng 1.000 tỷ USD4 trong nửa đầu năm 2021.

Tại Việt Nam, năm 2019, tổng giá trị các thương vụ tập trung kinh tế (TTKT) đạt 7,2 tỷ USD, bằng 94,7% so với năm 2018. Nhìn vào hoạt động TTKT năm 2019, tuy giá trị giảm, nhưng vẫn có những yếu tố tích cực.

Trong 6 tháng cuối năm 2019, nhiều thương vụ lớn với sự tham gia của nhà đầu tư nước ngoài và các tập đoàn trong nước đã xuất hiện. Điển hình là thương vụ hợp nhất, hoán đổi cổ phần giữa VinCommerce và VinEco với Masan Comsumer (Masan Group), KEB Hana Bank (Hàn Quốc) mua lại 15% vốn điều lệ của BIDV...

Sang đầu năm 2020, đại dịch Covid-19 bất ngờ lan rộng trên toàn cầu đã và đang tác động rất lớn đến kinh tế thế giới nói chung, cũng như hoạt động TTKT nói riêng. Hoạt động TTKT tại Việt Nam cũng như trên toàn cầu trong giai đoạn nửa đầu năm 2020 đều giảm mạnh do các nhà đầu tư có những phản ứng thận trọng. Đồng thời, những điều kiện về giãn cách xã hội trên toàn cầu gây trở ngại cho việc tìm hiểu, đánh giá và ra quyết định TTKT. Giá trị TTKT tại Việt Nam năm 2020 tiếp tục suy giảm, đạt 3,5 tỷ USD (bằng 48,6% so với năm 2019).

Các ngành M&A nhiều nhất phải kể đến bất động sản, bán lẻ và tài chính-ngân hàng

Cụ thể tại Việt Nam, trong giai đoạn 2019-2020, có một số thương vụ TTKT nổi bật, có giá trị giao dịch lớn, điển hình như thương vụ KEB Hana Bank mua lại một phần vốn điều lệ của BIDV với giá trị 878 triệu USD; KKR&Temasek mua lại cổ phần của Vinhomes với giá trị 652 triệu USD... hoặc có liên quan đến các tập đoàn lớn của Việt Nam, điển hình như Masan, Thaco, Gelex, Vinamilk...

Các ngành, lĩnh vực chủ yếu thu hút lượng lớn vốn đầu tư thông qua TTKT tại Việt Nam thời gian qua bao gồm bất động sản, tài chính- ngân hàng, công nghiệp và bán lẻ. Bên cạnh đó, một số thương vụ TTKT đáng chú ý cũng được thực hiện trong lĩnh vực logis- tics, nông nghiệp, dược phẩm - y tế, xây dựng. Ngoài ra, TTKT còn diễn ra trong các lĩnh vực khác của nền kinh tế như bia, nước giải khát, sữa, giấy, thực phẩm chế biến, bánh kẹo, thủy sản, vật liệu xây dựng...

Doanh nghiệp nội địa ngày càng làm chủ cuộc chơi M&A, thể hiện vai trò với nền kinh tế nước nhà

Dù vậy, có một tín hiệu tốt, tỷ trọng trong tổng giá trị TTKT tại Việt Nam của các doanh nghiệp trong nước có xu hướng tăng nhanh chóng với sự chủ động ngày càng cao của các doanh nghiệp, tập đoàn lớn. Nếu năm 2018, giá trị giao dịch của các thương vụ TTKT do doanh nghiệp Việt Nam là bên mua chỉ chiếm tỷ trọng 11,8% trong khi các nhà đầu tư nước ngoài chiếm tới 88,2% trong tổng giá trị giao dịch TTKT tại Việt Nam. Tuy nhiên, giai đoạn 2019-2020, giá trị các thương vụ TTKT do doanh nghiệp Việt Nam đóng vai trò bên mua đã tăng lên, chiếm trên 30% tổng giá trị giao dịch TTKT được thực hiện tại Việt Nam.

Masan mua chuỗi Vinmart, Thaco cầm lái HAGL Agrico...: Doanh nghiệp trong nước ngày càng chủ động trên thị trường M&A trị giá hàng tỷ USD tại Việt Nam - Ảnh 2.

Một số thương vụ TTKT điển hình do doanh nghiệp Việt Nam thực hiện trong giai đoạn 2019 - 2020 có liên quan đến các tập đoàn lớn như Masan, Vingroup, Vinamilk, Gelex, REE, Thaco, PAN Group... Bên cạnh các thương vụ thành công, nhiều kế hoạch TTKT cũng được định hình và dự kiến được thực hiện trong thời gian tới như Kido Group lên kế hoạch sáp nhập các công ty thành viên, Thadi tiếp tục đầu tư trong lĩnh vực nông nghiệp...

Các lĩnh vực hàng tiêu dùng, bán lẻ, bất động sản, công nghiệp và nông nghiệp có thể vẫn sẽ là tâm điểm thu hút TTKT trong năm 2021 và 2022. Ngoài ra, các lĩnh vực viễn thông, năng lượng, hạ tầng, dược phẩm, giáo dục được kỳ vọng sẽ đóng góp giá trị đáng kể cho hoạt động TTKT tại Việt Nam trong giai đoạn nửa cuối năm 2021 và trong một số năm tới.

Giá trị M&A Việt Nam có thế tăng gấp đôi lên 7 tỷ USD đến năm 2022

Với xu hướng hoạt động TTKT trên thị trường giai đoạn hai năm tiếp theo, dự báo số hồ sơ thông báo gửi đến Bộ Công Thương trong thời gian tới sẽ tăng mạnh. Trong đó, khoảng 30% đến 40% số hồ sơ sẽ liên quan các giao dịch được thực hiện ngoài lãnh thổ Việt Nam do xu hướng hồi phục và tăng tốc của hoạt động M&A trên thế giới sẽ lan tỏa đến thị trường trong nước và các hoạt động kinh doanh theo chuỗi giá trị toàn cầu ngày càng gia tăng, trong đó Việt Nam là một mắt xích không thể thiếu trong chuỗi giá trị này.

Đặc biệt, trong bối cảnh kinh tế thế giới còn tiếp tục diễn biến phức tạp dưới tác động của đại dịch Covid-19, làn sóng các doanh nghiệp nước ngoài gia tăng, mua lại và đầu tư gián tiếp vào các nước trên thế giới, trong đó có Việt Nam sẽ diễn ra mạnh mẽ trong thời gian tới. Theo đó, các giao dịch TTKT dưới hình thức mua lại giữa các doanh nghiệp có yếu tố nước ngoài và doanh nghiệp trong nước cũng sẽ gia tăng, được dự báo sẽ tiếp tục chiếm tỷ lệ lớn trong số hồ sơ thông báo TTKT trong nửa cuối năm 2021 và cả năm 2022.

Theo một số chuyên gia đánh giá, giá trị các giao dịch TTKT của Việt Nam năm 2021 sẽ ở quy mô 4,5 - 5 tỷ USD và năm 2022 có thể đạt được mốc 7 tỷ USD.