Mở rộng thu thuế tài sản vì người Việt đang giàu nhanh?

Bộ Tài chính vừa hoàn thiện báo cáo cáo chuyên đề thực trạng thu tiền sử dụng đất, thuê đất, chính sách thuế liên quan đến đất đai và bất động sản; đồng thời đưa ra các giải pháp chính sách thuế liên quan đến thị trường bất động sản.

Theo Bộ Tài chính, hiện nay, Việt Nam có nhiều khoản thu liên quan đến bất động sản; trong đó có chính sách thuế như thuế sử dụng đất phi nông nghiệp, thuế sử dụng đất nông nghiệp, thuế thu nhập đối với chuyển nhượng bất động sản, phí trước bạ.

Việc hoàn thiện các chính sách thuế đối với bất động sản có ý nghĩa trong việc Nhà nước điều tiết thị trường bất động sản, hạn chế đầu cơ. Trong hệ thống chính sách thuế hiện nay ở Việt Nam chưa có tên gọi thuế tài sản (Thuế bất động sản).

Để thể chế hóa chủ trương, quan điểm của Đảng và Nhà nước về chính sách thuế đối với tài sản, xây dựng hệ thống thuế đồng bộ, phù hợp với thông lệ quốc tế, góp phần bình ổn thị trường bất động sản, hạn chế đầu cơ và sử dụng bất động sản lãng phí thì Bộ Tài chính cho rằng cần thiết nghiên cứu, xây dựng Luật Thuế tài sản.

Bộ Tài chính cho rằng, ở Việt Nam chưa có sắc thuế tài sản riêng nhưng đã có những chính thuế liên quan đến tài sản (thuế sử dụng đất,...). Tuy nhiên các chính sách thuế này chưa đáp ứng được vai trò là một trong những nguồn thu ổn định cho ngân sách nhà nước (số thu thuế sử dụng đất của VN chỉ chiếm 0,03% GDP và khoảng 0,15% tổng thu ngân sách).

Trên thế giới, thuế tài sản là loại thuế được ra đời rất sớm trong lịch sử, nguồn thu từ thuế tài sản, đặc biệt là thu từ thuế sử dụng đất là nguồn thu chủ yếu của ngân sách nhà nước.

Cụ thể nguồn thu từ thuế tài sản chiếm khoảng 2% tại các quốc gia thuộc Tổ chức Hợp tác và Phát triển kinh tế OECD, trong đó Canada là 4%, Mỹ cao nhất là 3% và thấp nhất là 1%. Còn tại các nước đang phát triển, nguồn thu này chiếm khoảng 0,6% và khoảng 0,68% tại các quốc gia đang chuyển đổi.

Ngoài ra, thuế tài sản được các nước đánh giá là loại thuế trực thu có khả năng động viên tương đối sát với khả năng đóng góp thực tế của người chịu thuế vì thuế đánh vào những tài sản cụ thể, nhất là nhà và đất.

Bộ Tài chính cũng cho biết, xu hướng cải cách thuế tài sản tại một số quốc gia như Canada, Úc, Malaysia,...Thời gian gần đây cho thấy các nước có xu hướng cải cách nguồn thu theo hướng đánh thuế đối với tài sản có giá trị lớn, mở rộng đối tượng thu thuế tài sản.

Ngoài ra, thu nhập bình quân đầu người của Việt Nam liên tục tăng trong các năm gần đây, từ 1.400 USD (khoảng 30 triệu) năm 2013 lên 2.200 USD (khoảng gần 50 triệu) năm 2016 và dự báo sẽ tăng lên 3.400 USD (gần 80 triệu) đến năm 2020. Theo đó, dự kiến việc nắm giữ, sở hữu, đầu tư bất động sản của người dân có xu hướng tăng lên...

Từ đó Bộ Tài chính khẳng định cần thiết nghiên cứu, xây dựng Luật Thuế tài sản. Điều này nhằm thể chế hóa chủ trương về chính sách thuế đối với tài sản, xây dựng hệ thống chính sách thuế đồng bộ, phù hợp thông lệ quốc tế, góp phần bình ổn thị trường bất động sản, hạn chế đầu cơ và sử dụng bất động sản lãng phí.

Trước đó, ngày 1-11-2016, Hiệp hội Bất động sản TP.HCM (HoREA) đã có văn bản gửi Bộ Tài chính, Thành ủy TP.HCM, Sở Xây dựng TP.HCM, Cục Thuế TP.HCM… về thông tin đánh thuế người có căn nhà thứ 2 trở lên.

Theo đó, HoREA hoan nghênh Bộ Tài chính đang nghiên cứu lập đề án đánh thuế bất động sản, nhất là đối với người có từ nhà thứ hai trở đi. “Sắc thuế này sẽ góp phần giúp cho thị trường bất động sản phát triển lành mạnh, chống đầu cơ, tăng nguồn cung cho thị trường, tạo thêm cơ hội cho người có nhu cầu thật tiếp cận nhà ở và tăng thêm nguồn thu cho ngân sách Nhà nước” - ông Lê Hoàng Châu, Chủ tịch HoREA, nói.

Ông Châu cho biết thêm, sắc thuế này còn hướng các nhà đầu tư thứ cấp đi vào lựa chọn thành lập doanh nghiệp kinh doanh bất động sản thay vì kinh doanh cá thể như hiện nay.

Theo HoREA, nhiều nước trên thế giới đã đánh thuế bất động sản. Chẳng hạn, ở Mỹ việc đánh thuế bất động sản do các tiểu bang quy định. Mỗi tiểu bang có thuế suất khác nhau.

Tại bang California, thuế suất là hơn 1,2%/giá trị bất động sản/năm. Còn tại bang Texas, thuế suất là hơn 4%. Thuế suất ở các bang tại Mỹ khác nhau là do giá trị bất động sản ở các bang khác nhau.

Trước đó, Bộ Tài chính đã nghiên cứu đánh thuế người có nhà thứ hai trở lên. Cách tính thuế như thế nào thì chưa được quy định cụ thể. Tuy nhiên, việc đánh thuế với nhà đã từng được đưa vào dự thảo Luật Thuế nhà, đất từ năm 2009.

Dự thảo luật này đưa ra ba phương án tính thuế nhà. Sau khi lấy ý kiến, trong báo cáo của Ủy ban Tài chính Ngân sách đề xuất chọn phương án thu thuế đối với người sở hữu nhà thứ hai trở lên và với mức thuế suất áp dụng là 0,03%.