Một số giải pháp canh tác lúa gạo an toàn

Tạo nên những sản phẩm gạo sạch, an toàn, khuyến khích sản xuất lúa gạo có chứng nhận và truy xuất rõ ràng về nguồn gốc là một trong những giải pháp được nêu cụ thể trong "Đề án tái cơ cấu ngành lúa gạo Việt Nam đến năm 2025 và 2030" của Bộ NN&PTNN nhằm hướng đến mục tiêu giảm lượng phân bón và thuốc bảo vệ thực vật (BVTV) có nguồn gốc hóa học dùng trong sản xuất lúa từ 30% trở lên vào năm 2025.

Chọn giống kháng bệnh: Hiệu quả, ít tốn kém, thân thiện môi trường

Các giống lúa mẫn cảm với khí hậu nắng nóng, khô hạn hay ngập mặn rất dễ thu hút sâu bệnh. Trong quá trình canh tác, nông dân thường áp dụng thuốc xịt để chống rầy nâu, sâu cuốn lá vào thời điểm trong 40 ngày đầu tiên sau khi trồng lúa. Tuy nhiên, tác động của thuốc xịt trong giai đoạn đầu thậm chí còn có thể gây ra sự phát triển của sâu bệnh thứ cấp. Như vậy, cần phải có giải pháp chủ động hơn việc sử dụng thuốc. Hiệu quả nhất là phòng ngừa bằng cách chọn giống kháng bệnh, phù hợp với thổ nhưỡng và từng mùa vụ ở vùng trồng. Đây là phương pháp quản lý dịch hại được các chuyên gia đánh giá là ít tốn kém nhất, thân thiện với môi trường nhất nhưng cũng đồng thời đạt được hiệu quả tốt nhất.

Chẳng hạn, ST25 là giống gạo đặc biệt phù hợp với thổ nhưỡng vùng đồng bằng sông Cửu Long vì kháng mặn tốt, khả năng phòng sâu bệnh cao, đặc tính thân cứng cáp, chống bệnh dịch tốt. Bên cạnh việc chọn lọc loại giống để gieo trồng phù hợp, việc chọn mua giống cần đảm bảo là được mua từ nơi uy tín, đảm bảo giống nguyên chủng hoặc giống xác nhận.

Một số phương pháp bảo vệ thực vật và quản lý dịch hại an toàn

Tổ chức Lương thực và Nông nghiệp Liên hợp quốc (FAO) định nghĩa về Quản lý dịch hại như sau: "Chỉ sử dụng thuốc BVTV và các biện pháp bảo vệ khác khi quần thể dịch hại tới ngưỡng kinh tế nhằm giảm thiểu nguy cơ gây hại đến sức khỏe con người, động vật và môi trường. […] khuyến khích cơ chế phòng ngừa dịch hại bằng biện pháp tự nhiên" (Quy tắc ứng xử quốc tế về phân phối và sử dụng thuốc BVTV).

Các giải pháp được đề xuất trong Quản lý dịch hại an toàn do Cục Bảo vệ thực vật đưa ra bao gồm: phòng trừ tự nhiên, tận dụng lợi thế của khí hậu, đất, nước…; phòng trừ bằng biện pháp sinh học mà điển hình nhất trong canh tác lúa là bảo tồn thiên địch tồn tại tự nhiên trên đồng ruộng; phòng trừ bằng biện pháp canh tác như sạ với mật độ phù hợp, luân canh cây trồng; phòng trừ bằng biện pháp cơ học vật lý bẫy đèn, bẫy màu vàng, làm luống và phủ bạt… và cuối cùng là sử dụng các tác nhân phòng trừ, trong đó có sử dụng thuốc BVTV.

Trong trường hợp cần sử dụng đến thuốc BVTV, nông dân cần có những kiến thức chắc chắn về các sản phẩm và cách sử dụng phù hợp.

Cánh đồng lúa tôm liên kết sản xuất cùng gạo A An hoàn toàn không sử dụng thuốc BVTV

Tập huấn nông dân sử dụng thuốc BVTV có trách nhiệm

Nông dân là đội ngũ trực tiếp tham gia vào quá trình canh tác và sản xuất trên cánh đồng. Hiểu càng rõ về thuốc BVTV, nông dân càng đảm bảo được hai yếu tố quan trọng nhất là hiệu quả và an toàn. Từ đó kiểm soát được dịch hại sớm đồng thời quản lý được dư lượng thuốc ở mức an toàn, hạn chế đến tối đa những ảnh hưởng đến sức khỏe và chất lượng cây trồng.

Các buổi tập huấn được tổ chức với mục đích giúp nông dân hiểu rõ hơn về sử dụng thuốc BVTV trong quá trình canh tác. Các nội dung quan trọng bao gồm hiểu rõ tác hại của việc lạm dụng thuốc BVTV, tuân thủ đúng hướng dẫn về cách sử dụng, liều lượng và thời gian phun xịt, trang bị vật dụng bảo hộ cá nhân, thời gian cách ly…

Nên thường xuyên tổ chức các buổi hội thảo, tập huấn nông dân về các chủ đề liên quan đến canh tác an toàn - bền vững nói chung. (Ảnh chụp trước dịch)

Là một trong những doanh nghiệp tham gia hiệu quả vào thị trường sản xuất - cung ứng gạo, gạo A An của Tập đoàn Tân Long đang nỗ lực liên kết với nông dân để sản xuất lúa gạo theo phương thức canh tác an toàn, sử dụng có kiểm soát hoặc loại bỏ hoàn toàn thuốc BVTV. Hiện nay, nhãn gạo này đang tập trung vào các dòng sản phẩm gạo đóng túi chất lượng cao và truy suất nguồn gốc rõ ràng như gạo thơm Jasmine, Japonic, gạo đặc sản Sóc Trăng ST21, ST24, ST25 và một số sản phẩm gạo lúa tôm, organic khác…

Cuối năm 2021, gạo A An giới thiệu sản phẩm gạo ST24 organic dẻo thơm, hàm lượng dinh dưỡng cao; đạt các chứng nhận quốc tế của USDA (Hoa Kỳ), EU (châu Âu), COR (Canada), JAS (Nhật Bản). Đây đều là các chứng nhận uy tín được cấp hoặc quản lý bởi Bộ Nông nghiệp và Chính phủ dành cho các sản phẩm vượt qua kiểm định, đạt yêu cầu xanh - sạch - an toàn theo tiêu chuẩn khắt khe của từng quốc gia.