Mua bán quốc tịch - Ngành kinh doanh ngày càng sôi động

Mấy năm trở lại đây, trên thế giới đã xuất hiện một ngành kinh doanh hoàn toàn mới: kinh doanh quốc tịch.

Khi mà các quốc gia cho phép người nước ngoài có cơ hội trở thành công dân, các chương trình kinh tế, khoản đầu tư được sử dụng để đổi lấy quốc tịch. Theo Quỹ tiền tệ quốc tế IMF, xu hướng này đang phát triển rất nhanh chóng trong bối cảnh môi trường địa chính trị hiện tại khuyến khích người ta tìm kiếm những “hầm trú ẩn an toàn cả về chính trị lẫn kinh tế” hay đơn giản hơn là tìm một nơi để cất giấu tài sản, trốn tránh nghĩa vụ thuế.

Một số quốc gia đã có các chương trình này từ rất lâu. Ví dụ, quốc đảo St Kitts and Nevis đã có dịch vụ bán quốc tịch từ năm 1984.

Bảng dưới đây thống kê một số quốc gia và vùng lãnh thổ có chương trình bán quốc tịch, bao gồm cả giá cả.

Đứng đầu bảng là những quốc gia và vùng lãnh thổ cung cấp chương trình "công dân kinh tế". Nhà đầu tư nộp một số tiền nhất định và sẽ có quốc tịch sau một thời gian nhất định. Theo IMF, thời gian gần đây các quốc gia này đã tiếp nhận nhiều hồ sơ hơn và dòng vốn chảy vào cũng mạnh hơn.

Lựa chọn rẻ nhất là Dominica, nơi bạn có thể trở thành công dân với một khoản đầu tư tối thiểu 100.000 USD (chưa bao gồm phí) và qua một cuộc phỏng vấn.

Phần dưới là những chương trình lưu trú với thời gian yêu cầu lâu hơn. Mỹ và Anh có chương trình này từ đầu những năm 1990 trong khi các nước châu Âu mới áp dụng từ mấy năm gần đây.

Tại sao các nước lại cung cấp những chương trình này?

Tiếp nhận người nước ngoài sẽ giúp các nước tăng đáng kể lượng vốn đầu tư. Ví dụ, ở St Kitts and Nevis, dòng vốn mà chương trình công dân kinh tế đóng góp cho khu vực công đã tăng trưởng gần 25% trong năm 2013.

Các nước vùng Caribe cũng được hưởng lợi tương tự. Dòng vốn từ ngành kinh doanh quốc tịch chiếm 13% lượng vốn FDI đổ vào Italy trong năm 2014. Cách đây 2 năm, công ty chuyên cung cấp dịch vụ này là Henley & Partners ước tính mỗi năm nhà đầu tư trên toàn thế giới chi ra 2 tỷ USD.

Người ta mua quốc tịch để làm gì?

Các khách hàng cũng được hưởng rất nhiều lợi ích. Đưa cả gia đình đến định cư vĩnh viễn ở những nước phát triển như Anh, Úc, Mỹ là nguyên nhân lớn nhất, nhưng nhiều người cũng ưa thích việc có thể đi du lịch mà không cần visa. Điều này đặc biệt đúng với các nước châu Âu.

Bảng dưới đây cho thấy có hộ chiếu Malta hoặc đảo Síp bạn có thể đi tới rất nhiều nước mà không cần visa.

Dẫu vậy, đã có những lo ngại nổi lên về vấn đề minh bạch cũng như an ninh. Ngoài ra còn có nguy cơ nền kinh tế quá phụ thuộc vào dòng vốn nước ngoài, đồng thời cũng có nhiều trường hợp lợi dụng cơ chế này để che giấu những tài sản bất hợp pháp.