Mùa đông cận kề, Ukraine thẳng tay dừng thỏa thuận với Nga, khủng hoảng khí đốt châu Âu vẫn chưa kết thúc

Một năm trước, các chính trị gia châu Âu tuyên bố cuộc khủng hoảng khí đốt do dừng nguồn cung của Nga đã kết thúc. EU tìm đến các nhà cung cấp thay thế và tuyên bố có thể ngăn tình trạng thiếu hụt khí đốt và giá tăng cao. Nhưng những lời trấn an này hiện có vẻ hơi vội vàng.

Tuần trước, giá khí đốt chuẩn của châu Âu chạm đỉnh một năm sau tin tức về sự cố ngừng sản xuất ở Na Uy. Vào thứ Sáu (1/11), giá tại Trung tâm giao dịch khí đốt TTF Hà Lan đạt 43,68 euro (1,2 triệu VND)/MWh, mức cao nhất kể từ tháng 12/2023. Tương lai có thể xảy ra nhiều đợt tăng giá hơn nữa dù các kho chứa khí đốt của châu Âu đã đầy trước mùa cao điểm.

Tuần trước, Equinor (Na Uy) đã ngừng sản xuất tại một trong những giàn khoan của công ty do cảnh báo khói. Na Uy hiện là nhà cung cấp khí đốt tự nhiên lớn nhất của EU, chiếm khoảng 30%. Báo cáo về sự cố, Equinor cho biết rằng họ sẽ không điều chỉnh lượng xuất khẩu. Tuy vậy, giá khí đốt vẫn tăng vọt.

Vấn để chính nằm ở an ninh năng lượng – yếu tố thúc đẩy các nước châu Âu xây dựng kho dự trữ và tích đủ nhiên liệu trước khi mùa đông bắt đầu. Hiện tại, kho dự trữ của EU đã đầy kỷ lục 95% nhưng chưa đủ để đảm bảo không xảy ra thiếu hụt nếu mùa đông lạnh hơn 2 năm trước.

EU vượt qua được mùa đông 2022-2023 được cho là nhờ may mắn, vì mùa đông ôn hòa hơn bình thường. Trên hết, EU vẫn định vị Nga là nhà cung cấp khí đốt tự nhiên lớn thứ 2 của khối bất chấp các lệnh trừng phạt.

Báo cáo hồi tháng 9 cho biết: “Trong tổng lượng khí đốt nhập khẩu vào EU, tỷ trọng của Nga giảm từ 45% vào năm 2021 xuống 18% vào tháng 6/2024. Còn lượng khí đốt nhập khẩu từ các đối tác đáng tin cậy như Na Uy và Mỹ đã tăng lên”.

Nhưng dù EU cố gắng nhấn mạnh về sự chuyển dịch sang khí đốt của Na Uy và Mỹ, thì thực tế là Nga vẫn đang cung cấp nhiều khí đốt hơn cho châu Âu so với Mỹ, dù các chính trị gia EU cố gắng kìm hãm nguồn cung này.

Châu Âu vẫn cần rất nhiều khí đốt dù tuyên bố tự nguyện giảm nhu cầu từ năm 2022. Theo báo cáo về tình hình năng lượng của khối, EU tự nguyện giảm nhu cầu 138 tỷ mét khối từ tháng 8/2022 đến tháng 5/2024. Đây không phải là điều đáng tự hào khi các doanh nghiệp đang đóng cửa vì giá năng lượng quá cao. Tuy nhiên, EU cho rằng đây là thành công trong việc giảm phụ thuộc vào khí đốt Nga.

Nguồn cung thay thế không được đảm bảo vì giá tăng đột biến gần đây. Dù lệnh đình chỉ phê duyệt xuất khẩu LNG của chính quyền Tổng thống Biden bị tòa án bác bỏ, nhưng sẽ mất nhiều năm để triển khai công suất như kết hoạch.

Trong khi đó, châu Âu cần khí đốt ngay bây giờ, vì Ukraine tuyên bố sẽ không gia hạn thỏa thuận vận chuyển khí đốt đường ống với Nga. Thỏa thuận này sẽ hết hạn vào tháng 12 năm nay.

Truyền thông đưa tin EU đang thảo luận về nguồn cung thay thế với Azerbaijan. Hợp đồng cần phải bao gồm thỏa thuận hoán đổi giữa Azerbaijan và Nga vì Azerbaijan không có đủ năng lực xuất khẩu để thay thế các nguồn cung hiện có.

Nếu EU không tìm được nguồn thay thế hoàn toàn cho khí đốt Nga, họ có thể kết thúc mùa đông với lượng khí đốt dự trữ chỉ còn 30% và giá cao hơn. Trong trường hợp xấu nhất, châu Âu thậm chí có thể sử dụng hết kho dự trữ.

Theo Oilprice