Muốn cho dân giàu lúc về hưu thì chính phủ nên cho tiền ngay từ lúc mới sinh?

Mới đây, tỷ phú Bill Ackman, CEO quỹ đầu cơ Pershing Square Capital Management, cũng tỏ ra đồng tình khi cho rằng tiền lương không theo kịp tốc độ tạo ra của cải từ thị trường chứng khoán, nơi chỉ mang lại lợi ích cho người giàu và tầng lớp thượng lưu, trong khi đa số người dân thì bị bỏ lại đằng sau.

Giấc mơ Mỹ đã trở thành điều mà Ackman gọi là "nỗi thất vọng" đối với nhiều người. Tuy vậy, ông có một giải pháp.

Ackman đang đề xuất "một cách để những người không có tài sản đầu tư có thể tham gia vào sự thành công của chủ nghĩa tư bản", ông viết trong DealBook của The New York Times.

Và đây là cách nó hoạt động: Chính phủ Mỹ sẽ tạo một tài khoản đầu tư cho mọi trẻ em sinh ra trong nước, một chương trình mà tỷ phú này gọi là "Birthright" (tạm dịch: "Quyền được sinh ra").

Các quỹ "Birthright" sẽ được đầu tư ngay từ khi mới sinh vào các quỹ chỉ số vốn cổ phần với chi phí bằng không, bị cấm rút tiền cho đến khi nghỉ hưu và được miễn thuế kép trong 65 năm trở lên.

Với tỷ lệ ROE từ trước đến nay là 8% hàng năm, một tài khoản hưu trí có giá trị 6.750 USD dành cho một người mới được sinh ra sẽ mang lại cho người đó hơn 1 triệu USD ở tuổi 65 hoặc 2 triệu USD ở tuổi 74, Ackman viết.

Ackman cho biết kế hoạch của ông sẽ tiêu tốn của chính phủ 26 tỷ USD mỗi năm dựa trên số trẻ em sinh ra ở Mỹ trung bình mỗi năm.

Kế hoạch của tỷ phú này là một loại thu nhập cơ bản phổ quát (UBI). UBI là một chính sách đảm bảo thu nhập tối thiểu cho công dân hoặc cư dân, thường được chính phủ thanh toán dưới hình thức phát tiền mặt. Trong trường hợp này, nó sẽ ở dạng vốn chủ sở hữu.

"Thủy triều" UBI đang lên

Khái niệm UBI có từ thế kỷ 16 nhưng dần trở nên phổ biến từ những năm 1970, đặc biệt là vào năm 2019, khi cựu ứng cử viên tổng thống Andrew Yang đề xuất kế hoạch "Freedom Dividend" (tạm dịch: "Cổ tức tự do"), trong đó tất cả công dân Mỹ trên 18 tuổi sẽ được nhận 1.000 USD mỗi tháng, hoặc 12.000 USD mỗi năm.

Nhưng trong thời kỳ đại dịch, UBI đã bắt đầu được thực hiện như một chính sách của chính phủ. Tại Tây Ban Nha, Bộ trưởng phụ trách các vấn đề kinh tế của nước này nói với đài truyền hình Tây Ban Nha La Sexta rằng chính phủ đang có kế hoạch phát tiền mặt cho những người Tây Ban Nha có thu nhập thấp như một cách để giúp mọi người phục hồi tài chính sau đại dịch. Bà cũng cho biết chính phủ hy vọng nó sẽ trở thành "một công cụ vĩnh viễn", Business Insider đưa tin.

Vào đầu tháng 5, Thủ hiến Scotland Nicola Sturgeon, người đứng đầu Nội các của chính phủ, cho biết "đã đến lúc" xem xét nghiêm túc một chính sách UBI, điều mà sẽ đảm bảo thu nhập tối thiểu cho mọi công dân dưới hình thức phát tiền mặt từ chính phủ, The Times đưa tin.

Ở Đức, các nhà nghiên cứu đang cho 120 người Đức khoảng 1.400 USD mỗi tháng trong ba năm như một phần của nghiên cứu do Viện nghiên cứu kinh tế Đức thực hiện.

Và ở Mỹ, Đạo luật về an ninh kinh tế và cứu trợ virus corona của Quốc hội, hay còn gọi là Đạo luật CARES, được thông qua hồi tháng 3 đã tặng cho những người Mỹ đủ điều kiện một khoản tiền mặt lên đến 1.200 USD.

Hồi tháng 4, các đảng viên Đảng Dân chủ ở Hạ viện đã giới thiệu Đạo luật tiền khẩn cấp cho người dân, theo đó những người Mỹ trên 16 tuổi kiếm được ít hơn 130.000 USD một năm sẽ được cấp 2.000 USD một tháng.

Andrew Yang gần đây đã khởi động một thử nghiệm trao tiền mặt ở ngoại ô New York, nhằm kiểm tra giả thuyết của ông rằng nó có giúp những người thuộc tầng lớp trung lưu và trung lưu thấp hơn kiếm sống và tạo ra nhiều của cải hơn hay không.

Yang nói rằng việc phát tiền mặt sẽ không làm suy giảm đạo đức làm việc của mọi người mà còn củng cố nó, khiến việc đầu tư vào người Mỹ trở thành một khoản đầu tư có lợi nhuận thực sự.

UBI "thực sự sẽ mang lại cho người Mỹ nhiều lý do hơn để làm việc vì bạn thực sự có thể vượt lên và trong một số trường hợp, có được một nền tảng trái ngược với hiện nay - cảm giác như bạn có thể chạy và chạy nhưng không bao giờ vượt lên được", ông nói với NPR.

Ackman có vẻ đồng ý. Ông viết: "Ngoài việc giúp tất cả người Mỹ tạo dựng của cải cho việc nghỉ hưu, Birthright sẽ khuyến khích sự hiểu biết về tài chính cao hơn và cho tất cả người Mỹ cơ hội tham gia vào sự thành công của chủ nghĩa tư bản".