Muốn cứu rừng Amazon và thế giới tránh khỏi cuộc diệt chủng lần thứ 6, con người cần phải… ăn chay?

Nghiên cứu của Liên Hiệp Quốc (UN) cho thấy 80% số động vật hoang dã và loài thủy sản có vú cùng 50% loài thực vật đã biến mất trên thế giới chỉ vì con người kể từ khi văn minh nhân loại được hình thành. Báo cáo cũng dự đoán chỉ 30 năm nữa thôi, những tác động của thiên nhiên sẽ buộc 50-700 triệu người trên trái đất phải di cư để tìm nơi ở mới, khiến thế giới mất 10% GDP mỗi năm và đẩy nhân loại vào cuộc diệt chủng lần thứ 6 trong lịch sử.

Mới đây, việc rừng Amazon, lá phổi xanh của thế giới cháy trong nhiều ngày liền nhưng chẳng được xã hội quan tâm đang khiến nhiều nhà khoa học lo lắng hơn. Sự tuyệt chủng của nhiều giống loài động thực vật và những tác động khôn lường lên hệ sinh thái đang khiến nhiều chuyên gia lo lắng cho tương lai của con người.

Điều thú vị là các cuộc nghiên cứu đều cho thấy, con người có thể làm giảm ô nhiễm môi trường đi rất nhiều nhờ… ăn chay. Hay nói đúng hơn, là nhân loại nên giảm ngành chăn nuôi khi chúng là tác nhân chính cho nạn chặt phá rừng, ô nhiễm đất và nước cũng hủy hoại hệ sinh thái.

Vì sự tồn vong của nhân loại, hãy hạn chế ăn thịt

Theo các nhà khoa học, việc hạn chế ăn thịt cũng như các sản phẩm từ chăn nuôi có thể tiết kiệm tới hơn 75% số đất nông nghiệp hiện nay, tương đương diện tích của Mỹ, Trung Quốc, Liên minh Châu Âu (EU) và Australia cộng lại.

Như chúng ta đã biết, việc chặt phá rừng và khai hoang để lấy đất cho nông nghiệp, mà chủ yếu là chăn nuôi, đã khiến nhiều loài động thực vật diệt chủng do mất môi trường sống. Tệ hơn, báo cáo của UN cho thấy ngành chăn nuôi đang khiến ô nhiễm môi trường nhiều hơn toàn bộ số khí thải từ xa cộ, máy bay, tàu hỏa… của ngành vận tải cộng lại.

Điều trớ trêu là ngành chăn nuôi chỉ cung cấp 18% lượng Calorie và 37% Protein lương thực cho con người nhưng lại dùng đến 83% nguồn đất cũng như thải ra 60% lượng khí thải nhà kính. Hiện 86% diện tích đất đang sinh hoạt của động vật có vú là thuộc về các trại chăn nuôi.

Chuyên gia Joseph Poore của trường đại học Oxford, một trong những tác giả nghiên cứu về tác động của chăn nuôi đến môi trường cho biết: "Ăn chạy có lẽ là cách tốt nhất để bảo vệ trái đất, không chỉ làm giảm lượng khí thải nhà kính mà còn các vấn đề ô nhiễm đất đai, nguồn nước cùng nhiều tác động khác. Nó hiệu quả hơn nhiều so với hạn chế sử dụng xăng dầu hay chuyển qua dùng xe điện để bảo vệ môi trường."

Những nghiên cứu cho thấy chăn nuôi bò ở những khu vực chặt rừng làm đồng cỏ khiến khí thải nhà kính tăng 12 lần và tốn diện tích đất hơn 50 lần so với những phương pháp chăn thả tự nhiên. Tệ hơn, nếu so sánh với việc trồng cây lương thực như đậu Hà Lan, chăn nuôi bò thải ra lượng khí thải nhà kính cao gấp 6 lần và tốn hơn 36 lần về diện tích đất sử dụng.

Mặc dù việc khuyến khích toàn nhân loại ăn chay là không thể nào nhưng ngay cả 50% lượng người ăn thịt hiện nay ngừng tiêu thụ sản phẩm từ chăn nuôi cũng khiến giảm 2/3 tác động xấu của ngành này đến môi trường.

Hiện trái đất có hơn 570 triệu trang trại chăn nuôi, đó là chưa kể khoản tiền hỗ trợ ít nhất 500 tỷ USD/năm của chính phủ cho ngành nông nghiệp. Rõ ràng, việc hạn chế chăn nuôi có thể giúp ích rất nhiều cho môi trường cũng như tương lai của nhân loại.

Không riêng gì trên cạn, những trang trại nuôi trồng thủy sản cũng đang làm ô nhiễm nặng nguồn nước. Điều trớ trêu là khoảng 2/3 số thủy sản tại Châu Á và 96% tại Châu Âu là do nuôi trồng. Những chất đọng, thức ăn thừa và hóa chất khác của ao nuôi sẽ lắng xuống đáy, nơi không có oxy và là môi trường hoàn hảo để sản xuất khí mê tan, một loại khí thải nhà kính.

Chặt rừng lấy đất chăn nuôi sẽ hủy hoại nguồn nước

Bên cạnh đó, việc chăn nuôi cũng tiêu tốn của con người lương thực, nhiên liệu cùng nhiều nguồn tài nguyên khác mà đáng lẽ ra có thể tiết kiệm để cứu môi trường.

Để hiểu rõ hơn về tác hại của chăn nuôi, hãy cùng đến với ví dụ của New Zealand, quốc gia được mệnh danh là trong xanh này sau quãng thời gian phát triển ngành nuôi bò.

Câu chuyện của New Zealand

Hãy cùng đến với New Zealand, quốc gia nổi tiếng với ngành chăn nuôi bò sữa và nước này đứng thứ 8 trên thế giới trong lĩnh vực trên, chiếm khoảng 3% tổng sản lượng sữa sản xuất trên toàn cầu. Có lịch sử lâu đời từ năm 1875, ngành chăn nuôi bò sữa của New Zealand hiện chiếm tới 18% tổng kim ngạch xuất khẩu hàng hóa dịch vụ của nước này và là lĩnh vực xuất khẩu lớn nhất nước.

Dẫu vậy, mặt trái của ngành chăn nuôi bò sữa đang khiến người dân cũng như cử tri nước này ngày càng bất bình dù chúng đem lại lợi nhuận cũng như việc làm. Báo cáo gần đây cho thấy 605 nguồn nước của New Zealand đã không còn đủ an toàn cho người dân sử dụng. Nếu trước đây những dòng sông tại New Zealand đủ an toàn để người dân tự do bơi lội thì giờ đây tình trạng ô nhiễm đang khiến mọi người phải dè chừng.

Tổng dân số của New Zeland chỉ vào khoảng 4,7 triệu người nhưng số bò chăn nuôi lên tới 6,6 triệu con. Điều này khiến New Zealnd có những đồng cỏ xanh mượt tuyệt đẹp nhưng cũng gây rác rối cho chính phủ. Chất thải của lượng lớn những con bò này không được xử lý hết và chúng làm ô nhiễm nặng môi trường nơi đây.

Phân của những con bò mặc dù khiến đồng cỏ trở nên tươi tốt hơn nhưng chúng cũng ngấm vào đất và nguồn nước. Chúng chứa nhiều loại vi khuẩn như E.Coli và có thể ngấm qua đất, nước rồi lây lan cho cơ thể con người. Năm 2016, 3 trường hợp tử vong đã được ghi nhận ở New Zealand do lây nhiễm vi khuẩn Campylobacter. Những nghiên cứu của chính phủ cũng cho thấy người dân New Zealand dễ bị lây nhiễm vi khuẩn Campylobacter nhiều gấp 2 lần so với người Anh và 3 lần so với người Australia hay Canada.

Trong khi đó, nước tiểu của loài bò chứa rất nhiều Ni tơ, qua đó kích thích sự phát triển của những loài vi sinh hay tảo độc hại rồi ngấm vào nguồn nước.

Tồi tệ hơn, người dân New Zealand lại ưa thích sử dụng phân bón chứa Ni tơ nhằm kích thích đồng cỏ phát triển, qua đó nuôi được nhiều bò trên một diện tích đất hơn và làm ô nhiễm thêm nguồn nước.

Từ lâu, nguồn nước ở New Zealand đã được mệnh danh là sạch khi chỉ cần xử lý qua để có thể uống, nhưng những khảo sát của chính phủ gần đây cho thấy điều này không còn đúng. Tại vùng Canterbury, một trong những khu vực chăn nuôi lớn và ô nhiễm nhất New Zealand, chính phủ đã khuyến cáo người dân nên lọc nước máy trước khi sử dụng bởi nguồn nước ô nhiễm tại đây có thể gây ra hội chứng "Xanh da trời" (Blue Baby Syndrome). Khuyến cáo trên được đưa ra sau khi hàng loạt những con chó tại vùng này bị chất do ngộ độc nước.

Không dừng lại ở đó, việc loài tảo phát triển trong nguồn nước nhờ phân và nước tiểu của loài bò cũng gây rối loạn cho hệ thống động thực vật tại đây. Tảo là loài hút oxy nên chúng sẽ cạnh tranh nguồn oxy trong các con sông, qua đó làm các loài động thực vật khác bị nghẹt thở. Các báo cáo của chính phủ cho thấy gần ¾ số loài cá nước ngọt ở New Zealand đang bị đe dọa môi trường sống.

Chất thải từ phân bò sẽ làm ô nhiễm nguồn nước

Bên cạnh đó, dù có mùa mưa nhưng việc các nông dân sử dụng quá tải nguồn nước để tưới tiêu cho đồng cỏ đang khiến lưu lượng nước ở các con sông bị ảnh hưởng, qua đó tác động xấu đến hệ thống sinh thái. Một bản nghiên cứu gần đây cho thấy việc chăn nuôi cho 2.000 con bò đã tiêu tốn lượng nước tương đương với 60 triệu người dân, bằng tổng dân số của London, New York, Tokyo, Los Angeles và Rio de Janeiro cộng lại.

Hơn nữa, việc chặt phá rừng nhằm tạo khu vực chăn nuôi đã gây xói mòn, đẩy lớp đất xuống các dòng sông khi mưa xuống và gây ách tắc dòng chảy.

Đầu năm 2017, những người dân vùng Canterbury đã phải giải cứu cá và lươn ở những vũng nước, nơi trước đây là dòng sống Selwyn sau khi hạn hán và sử dụng tưới tiêu quá mức đã khiến con sông bị cạn.

Vậy đó, chăn nuôi đang khiến môi trường ngày càng tệ đi nhưng con người lại đang thèm thịt nhiều hơn. Với dân số dự đoán khoảng 9,8 tỷ người vào năm 2050, các trang trại vẫn sẽ tồn tại và mở rộng, còn những cánh rừng sẽ ngày một ít đi và nhiều loài động vật hoang dã sẽ diệt chủng.

Bởi vậy, nếu muốn bảo vệ môi trường và tương lai con cháu chúng ta, bạn hãy cân nhắc kỹ trước khi thưởng thức món thịt trong bữa ăn tới nhé.