Nếp nhà cổ mang hơi thở thời gian: Biến chum vại cũ, ngói vỡ thành nghệ thuật, tái hiện ký ức tuổi thơ, chi phí thực 3 tỷ nhưng về tinh thần là vô giá

Ngôi nhà màu ký ức

Ngôi nhà của anh Lê Hồng Kiên, làm nghề gỗ mỹ nghệ, được xây dựng trên mảnh đất của bố mẹ anh tại Thôn Tân Sơn, xã hòa Sơn, huyện Lương Sơn, tỉnh Hòa Bình. Cả khu vườn rộng 1ha, anh Kiên dành khoảng 1 ngàn mét để xây dựng khuôn viên 3 ngôi nhà gỗ kẻ truyền và lợp ngói cổ này.

Cổng được tái hiện như cổng đình làng.

Nhà 5 gian được cơi nới thêm gian vệ sinh tiện dụng cho cuộc sống đương đại

Vốn làm nghề gỗ mỹ nghệ tinh xảo lâu năm nên anh Kiên có niềm đam mê đặc biệt với kiến trúc, văn hóa cổ của các cụ. Anh cho rằng, các tiền nhân đã mất hàng nghìn năm kinh nghiệm để đúc rút ra các tỷ lệ, kết cấu, vật liệu để làm nên một ngôi nhà thì tại sao mình không học các cụ? Thứ nữa những ngôi nhà cổ mang trong mình những năng lượng tốt và sinh thái, sinh thái là sự CÂN BẰNG và TUẦN HOÀN. Bởi vậy, ngôi nhà cổ của anh Kiên sử dụng vật liệu rất thân thiện môi trường, các kích thước đều có hàm ý về phong thủy.

Ngói cổ gạch đá ong cổ kết hợp với cây xanh cho cảm giác thanh dịu, lắng đọng

May mắn, mảnh vườn của gia đình anh Kiên hội tụ nhiều yếu tố của một nơi có hệ sinh thái tốt.

Mảnh đất nằm ở vùng bán sơn địa mặt gần đường giao thông lớn nên rất thuận tiện mà vẫn đảm bảo không bị tiếng ồn của xe, lưng tựa núi và bao quanh là suối, địa hình mặt bằng vườn thoai thoải, có rất nhiều cây to bóng mát, cây ăn quả, cây cảnh và hoa.

Thảm thực vật phong phú, tự nhiên và đa dạng nên không khí rất trong lành, lá cây rơi xuống tạo mùn cho đất, các sinh vật dưới lòng đất hoạt động, mưa, nắng gió sẽ cho hoa tươi quả tốt, ao do có mạch suối nên luôn đảm bảo nước tưới tiêu và cá bơi tung tăng, chim muông làm tổ và hót líu lo.

Hồ đá ong thả bèo tấm

Chòi có bếp lửa bên hồ nước là nơi gia chủ cùng bạn bè thưởng trà, trò chuyện.

Anh Kiên chia sẻ, bố con anh rất tâm đắc với cuộc sống yên bình trong một mảnh vườn có thể tự cung tự cấp các loại rau quả thực phẩm sạch thiết yếu của "tiên nữ đồng quê" Lý Tử Thất. Được con gái và vợ khích lệ động viên, anh Kiên đã lên ý tưởng sửa ngôi nhà cũ vài chục năm tuổi của gia đình thành một căn nhà đầy đủ tiện nghi, đậm chất dân gian nhưng điểm những yếu tố đương đại.

Ngôi nhà của gia đình có sân to dưới bóng cây râm mát, có chỗ nằm hóng gió, chuyện trò, có hồ bán nguyệt, có bồn tắm đá tự nhiên lộ thiên giữa vườn dưới những tán cây nằm ngâm nghe chim hót ve kêu... Toàn bộ đồ vật sẽ được gia chủ tự tay sưu tầm và bày biện. Ngôi nhà là nơi đón các anh em bạn bè gần xa đến thăm quan trải nghiệm và ngủ lại với gia chủ.

Nhà phụ 3 gian cho khách đến chơi ngủ lại, trước mặt là vườn rau sạch của gia chủ

Khu nhà này được anh Kiên lên ý tưởng, tự tay đi chọn vật liệu, kết hợp với mấy cậu em họa sỹ cùng các anh em thợ gỗ dân gian cùng "sáng tác".

"Tôi coi đây như là một tác phẩm chứ không coi là việc đơn thuần chỉ xây một ngôi nhà, các tiêu chí được định hình rõ, tỷ lệ, kích thước, giao thông, tính kết nối, các vật liệu… đều được cân nhắc kỹ trước khi đưa vào công trình… Của một đồng nhưng công một nén, nếu tính chi phí thực bằng tiền thì chỉ mất 3 tỷ thôi, nhưng công sức, tâm huyết của tôi và các anh em bỏ vào chắc không tính được bằng tiền, đó là giá trị vô hình và tạo nên cái hồn cho những ngôi nhà…", anh Kiên tâm sự.

Không gian sống hài hòa "kim - cổ"

Thời gian thi công ngôi nhà kéo dài 6 tháng… Ngôi nhà sử dụng nhiều vật liệu cũ do chính anh Kiên sưu tập ở khắp nơi, thậm chí "mua đồng nát". "Tôi dùng gỗ cũ bởi lẽ gỗ cũ đã qua sử dụng hàng chục năm thì có độ bền cao lắm, hơn nữa chỉ có gỗ cũ mới thấm đẫm hồn cốt của dân tộc vì đã nhuốm màu thời gian và " trơ gan cùng tuế Nguyệt"", anh Kiên lý giải.

Chum vại để ngâm rượu quê, đựng tương bần

Ban đầu, khi lên ý tưởng xây dựng ngôi nhà cổ với toàn "đồ cũ", anh Kiên tìm cách sưu tầm, tập kết những vật liệu cũ như nếp nhà cũ, ngói cũ, cửa cũ… Nhiều người xung quanh cho rằng anh Kiên "bị ĐIÊN" vì những vật liệu đó trông "khiếp lắm". Dù khó khăn muôn vàn, phải đối mặt với những định kiến, lời xét nét của mọi người xung quanh, anh Kiên vẫn rất kiên định với ý tưởng của mình. Bởi anh là người hiểu rõ nhất bản thân đang làm gì.

Những cây cọc hồ tiêu bị vứt chỏng trơ, những thanh ray tà vẹt tàu hỏa sẽ làm củi, những viên ngói và đá ong cũ nằm ở xó xỉnh khắp các làng quê, những nếp nhà cũ sắp làm củi đun bánh trưng hoặc để mục ruỗng do tốc độ đô thị hoá, những cánh cửa cũ... Tất cả đã được anh Kiên đi xin, đi sưu tập thậm chí đi đồng nát về mảnh vườn này và "tái sinh".

"Mọi thứ như có người sắp xếp sẵn, đến và đi đúng thời điểm. Bản thân tôi không có đồng nào, nhưng cứ làm đến đâu thì đều có các quý nhân đến đúng lúc và giúp đỡ, các nguyên vật liệu cũng vậy, cứ đúng lúc cần là có anh em bạn bè khắp nơi điện bảo cho hay chỉ giúp chỗ mua…", anh Kiên nhớ lại hành trình khó khăn khi chuẩn bị cải tạo ngôi nhà.

Ngôi nhà của anh Kiên được kết hợp hài hòa giữa nét cổ kính nhưng vẫn đảm bảo tiện nghi hiện đại cho sinh hoạt. Anh Kiên cho rằng, các mái nhà, khung cột là tượng trưng cho thế hệ ông cha, kinh nghiệm, văn hóa nghìn đời, tuy sứt sẹo cằn cỗi nhưng đượm màu thời gian, cảm xúc và ký ức.

Còn nền nhà và các màu tường cùng tiện nghi của cuộc sống thì phải là của thế hệ con cháu, tươi trẻ, hiện đại, nghệ thuật… Với kinh nghiệm trong nghề lâu năm, anh đã tìm ra giải pháp để kết hợp sự hoài cổ với tiện nghi cuộc sống hiện đại.

Gian bếp nhìn thẳng ra vườn để có thể vừa nấu ăn vừa ngắm cây cối xung quanh.

Xà bếp được làm bằng chiếc câu đầu cổ gỗ mít, bàn đảo được đóng bằng gỗ tàu thuyền.

Trong ngôi nhà có rất nhiều vật dụng, đồ trang trí cổ, mang nét văn hóa truyền thống. Đó là thành quả sau hơn 30 năm sưu tập các đồ văn hóa giá trị cao của anh Kiên. Suốt thời gian qua, đi đâu anh Kiên cũng thích tìm tòi và sưu tập các đồ đẹp, có giá trị thẩm mỹ và giá trị văn hoá, nghệ thuật… Theo anh Kiên, những món đồ cổ ẩn chứa trong mình những giá trị vô hình về lịch sử, mỹ thuật, tinh thần lao động và tâm hồn của những nghệ nhân xa xưa gửi gắm. Với anh những đồ vật đó có tâm hồn và " biết truyền tải thông điệp"

Ngôi nhà có rất nhiều vật dụng, đồ trang trí cổ, mang nét văn hóa truyền thống

Tượng Phật của họa sỹ Tuấn gốm.

Đồ gỗ của gia chủ tự đóng cách đây 30 năm.

Giá bày đồ cổ

Thau đồng để rửa tay

Với gia đình anh Kiên, ngôi nhà này có ý nghĩa rất quan trọng, là nơi gắn kết của 3 thế hệ. "Ông bà đã có công dựng đất, trồng cây suốt vài chục năm, tôi và các con phải có nhiệm vụ xây các công trình trên đất để bảo vệ thành quả đó. Sau này, con tôi đi du học Mỹ về cũng về nước để cùng bố lan tỏa các thông điệp của khu vườn và những ngôi nhà đến bạn bè quốc tế", anh Kiên tâm sự.

Khu vườn xung quanh nhiều cây, vậy nên góc anh Kiên yêu thích nhất là khoảng sân rộng. Đây là không gian bạn bè họ hàng có thể quây quần đông đủ bên nhau, mùa đông thì đốt lửa sưởi ấm, mùa hè thì hóng gió nghe chim hót ve kêu, Tết thì gói luộc bánh chưng hay quây quần ăn uống…

Góc thư giãn đầy yên bình

Ngôi nhà này là nơi gia đình anh Kiên và bạn bè thường lui tơi nghỉ ngơi, vui chơi vào mỗi dịp cuối tuần, nghỉ lễ. Giữa ngôi nhà "sinh thái" hài hòa, cuộc sống mỗi ngày trôi qua rất nhanh trong thanh bình và thư thái.

Anh Kiên thường được đánh thức từ 4 giờ sáng bởi tiếng chim hót líu lo. Sau đó đốt bếp củi pha trà xanh, tập dưỡng sinh, đọc sách, hoặc nghe nhạc…. Khu vườn của gia đình cũng trồng nhiều cây ăn quả, rau sạch, nuôi lợn, gà, có ao cá… phục vụ nhu cầu tại chỗ của gia đình. Những buổi tối quây quần bên gia đình, bạn bè thưởng thức sản phẩm thu hoạch được tại vườn là khoảnh khắc thư thái mà ai cũng mong chờ.

Ảnh: NVCC