New York Times: Uber sử dụng phần mềm bí mật để qua mặt các cơ quan quản lý trên khắp thế giới

Nhờ một công cụ có tên Greyball, Uber sử dụng số liệu thu được từ ứng dụng Uber và các kỹ thuật khác để xác định và đánh lạc hướng các nhân viên điều tra đang cố gắng kiểm soát hãng chặt chẽ hơn. Uber áp dụng những biện pháp này để trốn tránh cơ quan chức năng ở các thành phố như Boston, Paris và Las Vegas hay các quốc gia như Australia, Trung Quốc và Hàn Quốc.

Greyball là một phần của chương trình VTOS (viết tắt của cụm từ “violation of terms of service” – vi phạm các điều khoản về dịch vụ) mà Uber tạo ra để loại bỏ những người mà hãng nghĩ là đang sử dụng (hoặc nhắm đến việc sử dụng) không đúng cách các dịch vụ do Uber cung cấp.

Đầu năm 2014, VTOS bắt đầu đi vào hoạt động và vẫn đang được duy trì, chủ yếu là ở các địa điểm bên ngoài nước Mỹ. Greyball được đội ngũ pháp lý của Uber thông qua.

Đã có 4 người đang hoặc từng là cựu nhân viên của Uber chia sẻ với New York Times về Greyball và VTOS. Cuối năm 2014 cũng đã xuất hiện 1 video ghi lại cảnh Uber sử dụng Greyball. Eric England, một thanh tra ở Portland đã thử gọi xe nhằm bí mật điều tra hoạt động của Uber.

Thời điểm đó, Uber mới hoạt động ở Portland và vẫn chưa được thành phố cấp phép (cuối cùng dịch vụ của Uber bị tuyên bố là trái pháp luật). Để buộc tội Uber, các thanh tra đã giả làm hành khách gọi xe. Trên điện thoại của họ hiện ra hình ảnh chiếc xe đang di chuyển đến điểm đón, nhưng các thanh tra không hề biết rằng những chấm đen đó không hề hiển thị cho các phương tiện trên thực tế. Và những người lái xe mà họ có thể gọi ngay lập tức hủy bỏ chuyến đi.

Điều này xảy ra là bởi vì Uber đã đánh dấu thanh tra England và các đồng nghiệp của ông, dựa trên những số liệu thu thập được từ ứng dụng và nhiều nguồn khác. Sau đó Uber đưa ra một phiên bản ứng dụng giả mạo, hiển thị những chiếc xe “ma” không có thật.

Trong thông báo mới được đưa ra, Uber cho biết “chương trình VTOS sẽ từ chối lệnh gọi xe nếu như người dùng vi phạm điều khoản về dịch vụ - ví dụ như có ý định gây tổn thương cho lái xe, các đối thủ muốn phá rối hoặc những người muốn chống lại Uber cấu kết với thanh tra để bẫy lái xe của Uber”.

Thị trưởng của Portland, Ted Wheeler, nói rằng ông rất quan ngại khi Uber cản trở công việc bảo vệ dân chúng của cơ quan chức năng.

Uber cung cấp rất nhiều loại dịch vụ, trong đó có dịch vụ Black Car thuộc loại cao cấp và thường thì tài xế Black Car được cấp phép. Tuy nhiên phần mà cơ quan quản lý để ý đến là UberX – dịch vụ có giá thấp hơn và tài xế chỉ cần qua một bài kiểm tra nhỏ là có thể nhanh chóng trở thành tài xế Uber.

Nhiều thành phố đã cấm dịch vụ UberX, tuyên bố nó bất hợp pháp vì quản lý những lái xe UberX là việc khá khó. Trong khi đó, khi bước vào thị trường mới Uber thường nhanh chóng tuyển dụng các tài xế UberX trước khi bị chính quyền địa phương cấm đoán.

Sau khi cơ quan quản lý nắm bắt được điều gì đang xảy ra, mâu thuẫn thường nổ ra. UberX đã gặp phải vấn đề ở nhiều thành phố của Mỹ cũng như trên toàn thế giới. Cuối cùng, Uber sẽ đạt được một thỏa thuận trong đó cơ quan quản lý đưa ra bộ khung pháp lý cho dịch vụ giá rẻ.

Ở một số thành phố, xe Uber đã bị bắt về đồn công an hoặc nhiều lái xe phải nhận vé phạt. Uber ước tính hãng thiệt hại hàng nghìn USD doanh thu trên mỗi trường hợp bị xử lý.

Do đó VTOS được đưa vào sử dụng. Khi Uber đến hoạt động tại một thành phố mới, hãng sẽ bổ nhiệm 1 người chuyên phụ trách vấn đề pháp lý. Người này sử dụng các công nghệ để phát hiện ra thanh tra, ví dụ như vẽ ra một “vòng tròn” xung quanh các thanh tra trên bản đồ thành phố hay xác định những người dùng thường xuyên đóng và mở ứng dụng ở gần những địa điểm nhạy cảm để lấy đó làm căn cứ xác định người dùng có thể có liên quan đến cơ quan quản lý. Thông tin về thẻ tín dụng của người dùng cũng là một trong các dữ liệu mà Uber thu thập.

Đôi lúc các thanh tra sẽ mua hàng chục chiếc điện thoại di động để tạo ra nhiều tài khoản khác nhau. Đáp lại, các nhân viên của Uber tới cửa hàng điện thoại tra cứu thông tin về những chiếc điện thoại giá rẻ nhất – thứ mà các thanh tra thường mua với nguồn ngân sách eo hẹp.

Nếu các gợi ý là chưa đủ, nhân viên Uber còn tìm kiếm thông tin từ hồ sơ trên mạng xã hội hoặc nhiều nguồn khác trên Internet. Những tài khoản bị nghi ngờ sẽ được đánh dấu. Và khi các thanh tra gọi xe, sẽ chẳng có chiếc xe nào vắng khách hoặc kể cả khi khách gọi được xe, Uber sẽ gọi cho tài xế để hướng dẫn kết thúc chuyến đi.