Ngân sách sẽ thu về bao nhiêu nếu VietinBank, BIDV trả cổ tức bằng tiền mặt?

Bộ tài chính vừa gửi một công văn chính thức tới NHNN liên quan tới vấn đề chi trả cổ tức bằng tiền mặt của 2 ngân hàng BIDV và VietinBank cho kết quả lợi nhuận năm 2015. Theo đó, Bộ tài chính đề nghị NHNN với tư cách là người đại diện vốn ở 2 ngân hàng này tiến hành bỏ phiếu lại để quyết định chi trả cổ tức tiền mặt, thay vì cổ tức bằng cổ phiếu như ĐHĐCĐ vừa qua đã quyết định.

Theo Bộ tài chính, kiến nghị này phù hợp với một số Nghị quyết và Thông tư liên quan tới vấn đề quản lý ngân sách nhà nước, đặc biệt là việc thu hồi cổ tức tiền mặt từ các doanh nghiệp và ngân hàng có vốn nhà nước chi phối.

Thành công, Bộ tài chính sẽ có 4.600 tỷ đồng

Các chuyên gia phân tích của CTCK TP. HCM (HSC) nhận định dường như, Bộ tài chính đã tính toán khoản thu cổ tức tiền mặt từ các ngân hàng này trong việc dự toán thu ngân sách năm 2016. Và với tình hình ngân sách quốc gia đang hạn hẹp, Bộ tài chính không sẵn sàng bỏ qua một khoản thu nhập như vậy.

Theo HSC, việc chi trả cổ tức bằng tiền mặt có thể sẽ là một động thái tích cực cho giá cổ phiếu của cả 2 ngân hàng trong ngắn hạn. Tuy nhiên, sự suy giảm vốn chủ sở hữu cũng không hề nhỏ trong khi hệ số an toàn vốn tối thiếu (CAR) hiện đang thấp. Do đó tăng trưởng tín dụng trong nửa cuối năm 2016 cũng như kết quả kinh doanh có thể sẽ bị ảnh hưởng nếu sự sụt giảm này không được bù đắp nhanh chóng.

NHNN hiện đang nắm giữ 95,28% vốn điều lệ của BIDV và 64,46% vốn điều lệ của VietinBank. Do đó ý kiến của NHNN có tính chất quyết định chủ đạo trong các cuộc họp ĐHĐCĐ.

Trong các năm trước, tất cả các NHTM cổ phần Nhà nước cũng thường trả cổ tức bằng tiền mặt để phù hợp với yêu cầu của Bộ Tài chính.

"Tuy nhiên, với thực trạng tỷ lệ CAR hiện đang rất thấp ở cả BIDV (9,01% đối với ngân hàng mẹ và 9,8% đối với hợp nhất) và VietinBank (khoảng 10%), ĐHĐCĐ đã đồng ý với kiến nghị của Ban Điều hành về phương án trả cổ tức bằng cổ phiếu để tăng CAR", HSC bình luận.

Tình thế khó xử, ai chiếm ưu thế hơn?

Tại ĐHĐCĐ năm 2015, cổ đông của BIDV đã quyết định sẽ chi trả cổ tức bằng cổ phiếu ở mức 8,5% mệnh giá từ lợi nhuận năm 2015 (trước đó, kế hoạch là 10% cổ tức tiền mặt) để củng cố tỷ lệ CAR hiện đang rất thấp.

Cổ đông của Vietinbank đã quyết định sẽ không chi trả cổ tức năm 2015 do đang vướng thủ tục sáp nhập với ngân hàng PGBank. Vietinbank cũng thường chi trả khoảng 10% cổ tức tiền mặt cho các năm trước.

Tuy nhiên, sự đồng ý của Bộ tài chính là một bước cần thiết, bất kỳ khoản chi trả cổ tức nào liên quan tới các NHTM cổ phần Nhà nước cũng đều phải được phê duyệt bởi cả NHNN và Bộ Tài chính.

Có vẻ như ý kiến của Bộ Tài chính đã không được đưa ra kịp thời và công văn vừa rồi là ý kiến chính thức từ phía cơ quan này. Tổng số tiền cổ tức không hề nhỏ. Giả sử BIDV và Vietinbank chi trả cổ tức tiền mặt tương ứng ở mức 8,5% và 8%, BTC sẽ thu về khoảng 2.700 tỷ đồng từ BIDV và 1.900 tỷ đồng từ Vietinbank. Đây là một con số không hề nhỏ, số liệu HSC tính toán.

Đây là một tình huống khó xử và hiếm có. Tuy nhiên trong tình huống khó xử này, Bộ Tài chính có ưu thế hơn bởi vì cơ quan này được hỗ trợ bởi các nghị quyết và thông tư chính thức, chưa cần nhắc tới tình trạng khó khăn của ngân sách hiện tại.

Trong trường hợp 2 cơ quan chức năng không thể đạt được thỏa thuận phù hợp, vấn đề này có thể sẽ được trình lên các cấp cao hơn để cho ý kiến. Mặc dù, cũng có khả năng 2 cơ quan chức năng sẽ đạt được thỏa hiệp. Nếu không, thì việc này sẽ đẩy cả 2 ngân hàng vào một tình huống khó xử

"Cả BIDV và Vietinbank đang cố gắng để tăng thêm vốn và việc phát hành cổ tức cổ phiếu là một quãng nghỉ phù hợp để 2 ngân hàng có thêm thời gian thu xếp vốn. “Nếu kế hoạch đó không thực hiện được, 2 ngân hàng sẽ phải chi trả cổ tức bằng tiền mặt cho cổ đông nói chung chứ không phải chỉ riêng NHNN hay Bộ Tài chính. Điều này sẽ làm suy giảm hệ số CAR của mỗi ngân hàng từ 0,3% đến 0,4%. Do đó, việc tăng thêm vốn cấp 1 sẽ trở thành một vấn đề thực sự cấp bách nếu các ngân hàng muốn duy trì mục tiêu tăng trưởng tín dụng trong năm nay", HSC nêu quan điểm.