Nghỉ việc ổn định để trở thành freelancer: Tự do đâu chưa thấy, đã đau đầu vì phải TỰ LO!

Thực tế, công việc Freelancer khác hẳn so với tưởng tượng của nhiều người, bởi bất kể vị trí nào muốn thành công cũng cần áp lực, tính kỷ luật và sự đánh đổi trả giá bằng mồ hôi công sức, nên việc tưởng chừng như làm ít mà được nhiều là điều gần như không thể.

Kỷ nguyên công nghệ đã mở ra cho cho chúng ta nhiều cơ hội việc làm, đặc biệt là những công việc không chịu sự gò bó của thời gian và không gian. Điển hình như hiện nay, nhiều bạn trẻ chọn cho mình lối đi riêng để trở thành Freelancer, thay vì ''đầu quân'' cho các cơ quan doanh nghiệp. Theo Hiệp hội những người làm nghề tự do Nhật Bản giải thích: Người hành nghề tự do là một người không thuộc bất kỳ doanh nghiệp hoặc nhóm tổ chức cụ thể nào và nhận được thù lao tương ứng với kiến thức và kỹ năng chuyên môn theo hình thức độc lập. Có hai đặc điểm chính:

- Không có mối quan hệ việc làm của nhân viên với công ty hoặc tổ chức khác

- Sử dụng các kỹ năng kiến thức chuyên môn để kiếm tiền

Nói cách khác, làm việc tự do là đang bắt đầu công việc kinh doanh của chính bạn. Vậy thực chất công việc này có tự do như bạn tưởng tượng hay không, thì hãy trả lời ba câu hỏi dưới đây.

1. Thu nhập ổn định nhưng chỉ muốn thoát khỏi sự ngột ngạt, gò bó ở chốn công sở, có phải lý do khiến bạn ''nhảy'' sang làm Freelancer?

Trên thực tế có nhiều người hiện nay rơi vào tình trạng 'zombie công sở (làm việc vật vờ, không có hồn), không được làm nghề mình yêu thích, chỉ vì thu nhập ổn định. Sau đại dịch COVID-19, tình trạng này bộc lộ rõ hơn ở các bạn trẻ, dẫn đến nghỉ việc, nhảy sang làm tự do. Theo khảo sát của Công ty tuyển dụng Anphabe tại Việt Nam (năm 2022) cho thấy, nhân lực tri thức Việt hiện có 53% làm việc độc lập, trong đó có 14% làm tự do toàn thời gian, 26% làm tự do bán thời gian, 13% duy trì công việc cố định kết hợp làm tự do bán thời gian. Số người chọn làm việc tự do ngày càng tăng so với lực lượng lao động cố định.

Định nghĩa Freelancer của nhiều bạn trẻ chắc hẳn dựa trên tính chất ''Free'' của công việc: Là chủ động lựa chọn việc yêu thích, thoải mái thời gian,  không cần giao tiếp, tránh các mối quan hệ độc hại ở công sở, kiếm tiền không giới hạn và được nghỉ ngơi hẳn là những lý do khiến công việc này được ưa chuộng. Theo đó một Freelancer cũng chia sẻ "Thật ra, mình chưa hiểu biết nhiều về nghề freelancer. Một phần lúc đó, mình chán cảnh sáng nào cũng thức dậy, bon chen trên đường phố để đến công ty ngồi làm việc. Mình cảm thấy cần khoảng thời gian để làm mới lại bản thân. Cùng với đó, gia đình mình có một số biến động, việc làm Freelance giúp mình có nhiều thời gian lo liệu hơn".

2. Freelancer thực chất có là làm việc tự do?

Trên thực tế, để có thể gặt hái được mốc thu nhập đáng ngưỡng mộ, các Freelancer đã không ngừng làm việc điên cuồng. Thậm chí, họ thường phải làm nhiều việc khác nhau cùng một lúc để bù đắp sự không ổn định của các nguồn thu. Nhà văn Khải Đơn từng chia sẻ trong một talkshow rằng cô đã phải làm 6 công việc một lúc như viết bài PR, viết review, dịch thuật, viết báo… để có thêm thu nhập. Và đa phần, không phải tất cả đều xuất phát từ sở thích.

Đối với công việc hành chính, bạn mất 8 tiếng mỗi ngày để làm việc, được làm trong môi trường văn phòng, giờ giấc quy củ. Nhưng đối với Freelancer luôn phải làm việc chỉ cần có khách hàng yêu cầu là sẽ phải hoàn thành deadline đúng hạn, không kể đêm ngày.

Thực chất, bạn chỉ được tự do quyết định giờ giấc mình sẽ làm gì. Nếu bạn không thực hiện theo lối sống "thời gian biểu văn phòng" khi làm việc tại nhà thì sẽ khó có thể thích nghi và thành Freelancer thu nhập cao hay chí ít sống ổn với nghề.

3. Mặt trái của Freelancer là tự lo đi đôi với rủi ro?

Mọi ngành nghề đều có hai mặt. Khi làm tự do các lao động sẽ mất thời gian xây dựng mối quan hệ với khách hàng, không được trả lương nếu nghỉ, tự chịu trách nhiệm với chế độ phúc lợi, công việc không đảm bảo, tiềm ẩn việc bị ăn quỵt tiền.

Ngoải ra, "cái bẫy" của tự do là việc quản trị bản thân, và vượt lên những cám dỗ. Khi không có ai quan sát, không có quy định nào giới hạn cả, bạn có đủ bản lĩnh để thức dậy buổi sáng làm những việc cần làm? Khi không ai cầm tay chỉ việc, bạn có đủ khả năng để tự dạy mình những kỹ năng cần thiết? Khi không có người cố vấn cho lời khuyên, khiển trách mỗi khi bạn mắc lỗi, bạn có đủ kỷ luật để sửa mình? Bạn có quản lý thời gian hiệu quả?

Lời khuyên dành cho những người đang có ý định chuyển sang làm nghề tự do

Theo TS.Phạm Ngọc Linh, Trưởng khoa Công tác xã hội Học viện Thanh thiếu niên Việt Nam khẳng định Freelance chỉ là một hình thức làm việc mới, đang trở thành xu hướng trong giới trẻ. Trong xu hướng này bao gồm nhiều nghề khác nhau mà người lao động có chuyên môn, kỹ năng để theo đuổi. Do đó, để làm được tự do, trước tiên, người trẻ phải làm tốt một nghề, tức là trở thành chuyên gia trong một lĩnh vực nào đó.

Ngoài ra, dựa trên kinh nghiệm của một số Freelancer, nếu nhận ra mình phù hợp với công việc tự do hoặc do hoàn cảnh, bạn có thể đề nghị nghỉ không lương để tập tành cuộc sống của một Freelancer. Hoặc cũng có thể nhận thử một số công việc ngoài giờ, nếu bản thân yêu thích hoặc xoay sở tốt với công việc này, có hướng phát triển lâu dài thì có thể nghỉ làm ở công ty hiện tại.