Ngoài "vàng trắng" lithium, Trung Quốc thống trị thứ không thể thiếu với xe điện: Phương Tây thừa nhận vị thế "độc tôn"

Trọng tâm mới của ngành năng lượng mới

Trong bài viết ngày 12/9 với tiêu đề "Than chì nhân tạo cho pin xe điện: Phương Tây có thể giải mã Trung Quốc được không?” , hãng tin Reuters cho biết, than chì là thành phần chính của pin xe điện.

Than chì là vật liệu chính làm cực dương của pin lithium, mỗi bộ pin xe điện cần trung bình 50-100 kg than chì làm cực dương, gấp đôi so với lithium. Than chì có thể thu được thông qua tổng hợp nhân tạo hoặc khai thác tự nhiên, trong đó than chì nhân tạo là nguyên liệu chủ đạo chiếm khoảng 80%.

Trong khi các doanh nghiệp Trung Quốc từ lâu đã thống trị ngành công nghiệp tinh chế lithium, hơn 90% than chì được khai thác trên toàn cầu cũng đến từ nước này và các công ty pin của Trung Quốc kiểm soát “một phần đáng kể” thị trường than chì nhân tạo.

Theo Reuters, với tốc độ phát triển nhanh chóng về ứng dụng, than chì nhân tạo có thể được coi là trọng tâm mới của ngành năng lượng mới. Các chuyên gia chỉ ra rằng, so với than chì tự nhiên, than chì nhân tạo có độ tinh khiết cao hơn, hiệu suất ổn định hơn, hiệu suất chu trình tốt hơn, tuổi thọ dài hơn, và khoảng cách về giá giữa hai loại cũng đã thu hẹp đáng kể trong năm nay.

Mặc dù sản xuất than chì thuộc ngành tiêu thụ nhiều năng lượng và phát thải nhiều cacbon nhưng các quy trình sản xuất mới đang được phát triển để loại bỏ những lo ngại về tính không bền vững của chúng.

Benchmark Mineral Intelligence - một tổ chức nghiên cứu nổi tiếng trong ngành - ước tính, than chì nhân tạo sẽ chiếm gần 2/3 thị trường cực dương của pin xe điện vào năm 2025.

Dữ liệu từ tổ chức nghiên cứu thị trường Ấn Độ Mordor Intelligence cũng cho thấy, thị trường than chì nhân tạo dự kiến ​​sẽ tăng hơn 40% trong 5 năm tới, đạt 4,2 tỷ USD vào năm 2028.

Trung Quốc sẽ tiếp tục là người chơi lớn nhất

Trong bối cảnh đó, các nhà sản xuất pin lithium phương Tây như Anovion ở Mỹ, Novonix ở Australia và Vianode ở Na Uy đang rất hy vọng mở ra những hướng đi mới.

Anovion là nhà sản xuất đầu tiên ở Mỹ sản xuất than chì nhân tạo cho pin ở quy mô thương mại; trước đó họ đã công bố sẽ đầu tư 800 triệu USD để xây dựng nhà máy chế biến than chì nhân tạo lớn nhất Bắc Mỹ tại thành phố Bainbridge, bang Georgia, Mỹ.

Novonix sẽ đầu tư 160 triệu USD để xây dựng cơ sở sản xuất cực dương than chì quy mô lớn đầu tiên ở Mỹ tại thành phố Chattanooga, bang Tennessee. Sau khi hoàn thành, sản lượng vật liệu cực dương than chì cho pin hàng năm sẽ đạt 10.000 tấn.

Vianode có kế hoạch xây dựng các nhà máy than chì nhân tạo ở châu Âu và Bắc Mỹ, nhằm đáp ứng nhu cầu sản xuất 2 triệu xe điện mỗi năm vào năm 2030.

Reuters đề cập rằng, chính quyền của Tổng thống Joe Biden đã trợ cấp tổng cộng hơn 260 triệu USD cho hai dự án của Anovion và Novonix thông qua Đạo luật Cơ sở hạ tầng lưỡng đảng và Đạo luật Giảm lạm phát của Mỹ, đây là một trong những lý do để các nhà sản xuất mới tích cực đầu tư vào than chì nhân tạo.

Ngoài ra, các nhà máy than chì nhân tạo dễ dàng xây dựng hơn so với việc mở các địa điểm khai thác than chì tự nhiên mới vì chúng không cần phải xây dựng gần các mỏ than chì.

Tuy nhiên, các công ty phương Tây nêu trên đang phải đối mặt với sự cạnh tranh khốc liệt từ các công ty Trung Quốc. Victoria Hugill - nhà phân tích tại công ty tư vấn Rho Motion của Anh - cho biết, việc đưa than chì nhân tạo vào chuỗi cung ứng pin xe điện “đã rất thành thạo và có thành công về mặt thương mại ở Trung Quốc”.

Reuters chỉ ra rằng, các nhà sản xuất pin Trung Quốc như Betray và Shanshan đang đầu tư hàng trăm triệu USD để tăng cường sản xuất than chì nhân tạo và thị phần của họ đang tăng với tốc độ mà các công ty khác trên thế giới không thể bắt kịp.

Chris Burns - Giám đốc điều hành của Novonix - nói: “Thật đáng kinh ngạc khi thấy số lượng và quy mô của các công ty Trung Quốc, đặc biệt là ở mảng cực dương.”

Ông Burns thẳng thắn nói rằng, ngay cả khi có trợ cấp của Chính phủ Mỹ, các công ty phương Tây sẽ cần khoản đầu tư ban đầu đáng kinh ngạc để có thể xây dựng các nhà máy sản xuất vật liệu than chì nhân tạo mới, điều này khiến việc mở rộng của họ trở nên khó khăn hơn.

“Thách thức lớn nhất mà ngành của chúng tôi phải đối mặt là, để tạo ra sự khác biệt trong chuỗi cung ứng, cần phải có rất nhiều dòng tiền chảy vào”, ông Burns nói.

Các chuyên gia tin rằng Trung Quốc sẽ tiếp tục thống trị việc sản xuất than chì nhân tạo. Theo công ty nghiên cứu Fastmarkets, sản lượng than chì nhân tạo của Trung Quốc sẽ tăng từ khoảng 1,6 triệu tấn trong năm nay lên 2 triệu tấn vào năm 2030.

Robert Galyen - cựu giám đốc tài chính của CATL, nhà sản xuất pin xe điện lớn nhất thế giới - phân tích rằng, nhu cầu ngày càng tăng về vật liệu pin sạch và ổn định “là một trong những động lực chính cho than chì tổng hợp”.

Ông Burns cũng nhận định: "Thực tế là trong 10 hoặc 20 năm tới, Trung Quốc tiếp tục sẽ là người chơi lớn nhất trên thị trường này. Đối với các lựa chọn mà Bắc Mỹ đang có, cán cân cung cầu đối với than chì sẽ vẫn mất cân bằng một cách vô lý trong phần còn lại của thập kỷ.”