Người Việt kiêng làm điều gì trong Tết Hàn thực?

Ngày Tết Hàn thực 3/3 âm lịch hằng năm còn được gọi là tết bánh trôi bánh chay, mang ý nghĩa đánh dấu sự chuyển mình của vạn vật, chuẩn bị bước vào mùa hè. Trong ngày này, mọi gia đình Việt háo hức chuẩn bị món bánh trôi, bánh chay để cúng ông bà tổ tiên bày tỏ lòng thành kính, hướng về cội nguồn.

Hiện nay, Tết Hàn thực chỉ còn là một ngày lễ thông thường, tuy nhiên vẫn có những điều kiêng kỵ nhất định theo tục lệ dân gian:

1. Kiêng lửa

Bắt nguồn từ sự tích ngày Tết Hàn thực, theo tục lệ mọi nhà đều kiêng đốt lửa nấu thức ăn nóng trong ngày này. Người ta thường chuẩn bị sẵn các món ăn nguội để thờ cúng tổ tiên như bánh trôi, bánh chay với ý nghĩa tượng trưng. 

Tuy nhiên, ngày nay, người Việt Nam vẫn nấu nướng bình thường và dùng bánh trôi, bánh chay như một món ăn để dâng lên tổ tiên.

2. Kiêng ăn mặn

Trong ngày Tết Hàn thực, các gia đình thường ăn chay, kiêng ăn mặn để tránh sát sinh. Tục lệ này cũng liên quan đến tiết Thanh minh và mang ý nghĩa mong cầu cho linh hồn người đã khuất dễ dàng siêu thoát.

3. Kiêng cúng bánh trôi, bánh chay ngũ sắc

Theo Tiến sĩ Nguyễn Ánh Hồng, chuyên gia văn hóa, nhiều gia đình "chuộng" bánh trôi, chay ngũ sắc để thắp hương, dâng lên tổ tiên là không đúng với ý nghĩa nguyên gốc của ngày Tết Hàn thực.

Theo truyền thống, bánh trôi được làm từ bột nếp trắng tròn đầy tinh khiết với nhân đường phên. Hình ảnh chiếc bánh trôi ấy đã từng đi vào câu thơ của thi sĩ Hồ Xuân Hương. Vì thế, ngày Tết Hàn thực ở Việt Nam còn được xem là một ngày tôn vinh vẻ đẹp phụ nữ.

Ở làng Hát Môn, Phúc Thọ, Hà Tây, người dân lại có tục lệ cúng Tết Hàn thực vào ngày 6/3 âm lịch để tưởng nhớ vị nữ anh hùng Hai Bà Trưng.

4. Không cúng mâm cao cỗ đầy

Trong ngày 3/3 âm lịch, các gia đình không cần thiết phải chuẩn bị mâm cao cỗ đầy, bày vẽ tốn kém để cúng lễ. 

Theo Tiến sĩ Nguyễn Ánh Hồng, mâm cúng ngày Tết Hàn thực chỉ cần bánh trôi, bánh chay đơn giản và thành tâm để dâng lên tổ tiên, nguyện cầu bình an, hạnh phúc cho gia đình.