Nhà giàu đi gọi vốn trên Shark Tank: Định giá công ty cao chót vót, mượn sóng truyền hình PR 0 đồng?

Thuật ngữ "gold digger" – "kẻ đào mỏ" được Mark Cuban sử dụng trên chương trình Shark Tank Mỹ cho những startups tận dụng thời gian lên truyền hình để quảng bá cho hoạt động kinh doanh của họ, điều này khiến nhiều chuyên gia cho rằng, sẽ không công bằng với những startups thực sự cần tiền.

Shark Tank mùa 4 đã chứng kiến nhiều thương vụ mà founder các startups đã khá thành công trên thương trường lên gọi vốn. Đặc điểm chung của những người này là họ đã giàu có, có vốn tích luỹ và đã thành danh từ các lĩnh vực khác, chứ không tay trắng khởi nghiệp như những founder trẻ tuổi khác. Thứ hai là họ định giá công ty rất cao, toàn thương vụ triệu USD và nhất định không nhượng bộ các Shark để giảm giá dù chỉ vài phần trăm.

Doanh nhân Nguyễn Ngọc Luận – Founder Meet More, nước trái cây vị cafe: Sở hữu công ty nhôm kính, đã đầu tư 40 tỷ vào công ty

Anh Nguyễn Ngọc Luận – Nhà sáng lập và điều hành công ty TNHH Liên Kết Thương Mại Toàn Cầu với thương hiệu cà phê trái cây Meet More lên Shark Tank kêu gọi 30 tỷ cho 20% cổ phần công ty (định giá công ty 120 tỷ pre-money). 

Meet More là thương hiệu cà phê được phối trộn bởi tinh cà phê và tinh bột của nông sản trái cây, chứa rất ít caffeine. Anh Nguyễn Ngọc Luận ngoài bán sản phẩm còn nhượng quyền các xe cà phê trái cây bao gồm máy pha cà phê công nghệ ứng dụng AI.

Nhà sáng lập Meet More cho biết, mình có nhà xưởng tại huyện Hóc Môn, thời gian qua đã bán được bán 40 xe pha cà phê công nghệ tại TP.HCM và Hà Nội. Anh cũng tiết lộ mình đã đầu tư hơn 40 tỷ. Doanh số gần nhất năm 2020 là 20 tỷ, lợi nhuận 20%. Công ty cũng đã ký hợp đồng cung cấp với Trung Quốc (1 tháng 10 container), Nhật Bản và ký độc quyền với một siêu thị. 

Shark Phú đồng ý đầu tư 30 tỷ nhưng phải đổi lấy 50% cổ phần, tuy nhiên anh Luận chỉ đồng ý đổi lấy 35% cổ phần. Màn quyết định không hỏi ý kiến vợ đã khiến anh Luận ra về tay trắng ở Shark Tank.

Nhiều bạn bè khá ngạc nhiên khi thấy Nguyễn Ngọc Luận lên gọi vốn trên Shark Tank. Vì ở tuổi 45, ông Luận không phải là "tay mơ" trong ngành thực phẩm - đồ uống (F&B). Ông đã trải qua 2 thập kỷ làm thuê với vị trí giám đốc ngành hàng sữa, nước ngọt cho doanh nghiệp trong nước và nước ngoài, rồi trải qua kinh doanh ngành hàng vật liệu xây dựng…Ngoài Meet More Coffee, ông Luận đang điều hành Hoàng Linh Group, một doanh nghiệp khá có tiếng trong lĩnh vực cửa nhôm kính, với thương hiệu VietstarWindow.

Hoàng Linh Group có 14 năm tuổi và đã tham gia thi công hàng trăm công trình lớn nhỏ khác nhau trên khắp cả nước. Đồng thời, đơn vị này cũng đã trở thành đối tác chiến lược của nhiều tập đoàn, công ty lớn như Khang Điền Group, Kiến Á Group, Tổng Công ty xây dựng Sài Gòn (SSC), Công ty CP Thiết kế và Xây dựng Đạt Hoàng…

Năm 2019, ông từng tham gia chương trình talkshow về kinh doanh CEO Chìa khóa thành công. Năm 2018, ông từng là Giám khảo cuộc thi Khởi nghiệp, khởi sự kinh doanh tỉnh Đắc Lắc năm 2018 với vai trò Chủ tịch Hội Doanh nghiệp Sài Gòn kiêm Chủ tịch Hoàng Linh Group; Shark Thủy cũng là một thành viên Ban giám khảo.

Mặc dù tay trắng ở Shark Tank nhưng sau chương trình, ông Luận nhận được 16 lời đề nghị từ các nhà đầu tư khác, trong đó có 2 công ty thực phẩm đến từ Mỹ và Đức, còn lại là các nhà đầu tư trong nước, mong muốn được gặp và trao đổi để đầu tư. Ngoài ra, Meet More Coffee nhận được đơn đặt hàng từ khắp nơi đổ về và nhiều cá nhân khởi nghiệp muốn tìm hiểu mô hình nhượng quyền.

Founder Lê Quang Duy của Namaste: Từ chối 1 triệu USD vì xứng đáng mức định giá cao hơn

Một triệu USD không hề nhỏ, nhưng ông Lê Quang Duy, founder của Namaste, công viên san hô đầu tiên tại Việt Nam đã từ chối lời đề nghị của Shark Bình và Shark Hưng vì cho rằng giá trị công ty cao hơn nhiều. Founder kiêm CEO Lê Quang Duy muốn kêu gọi 1 triệu USD cho 7% cổ phần (tương đương mức định giá hơn 328 tỷ đồng) để mở rộng diện tích khôi phục, nhân giống san hô lên 40ha. Mức định giá này của Namaste cao nhất lịch sử Shark Tank.

Anh Lê Quang Duy cũng thẳng thắn nói với các Shark rằng: "5 năm trước tôi bị stress bởi vì mất động lực, cùng ở trong cộng đồng của tôi, tôi cũng là một dạng người ở một mức độ nào đó được gọi là thành công. Tuy nhiên, chỉ kiếm tiền, kiếm tiền làm cho mọi thứ bắt đầu quá dễ dàng, tôi cảm thấy cuộc sống mình không có ý nghĩa, khiến mình cứ chạy theo đồng tiền. Tôi cần một cái gì đó, thậm chí là tôi đã bỏ tất cả những công việc tôi đang làm. Tôi rong ruổi đi tìm một sứ mệnh mới. Khi tôi phát hiện được các rạng san hô đang trên đà suy thoái và bản thân mình có thể làm được điều đó, tôi đã quyết định dốc tất cả, thậm chí ngay thời điểm đó tôi còn cầm luôn nhà của tôi để đầu tư".

Khi shark Liên từ chối đầu tư, Lê Quang Duy đáp lại rằng: "Em đến đây cần một Shark đồng hành với em phục hồi cho vùng biển. Còn tiền không phải là mục tiêu tiên quyết!".

Lê Quang Duy đã đầu tư 70 tỷ đồng vốn tự có vào công ty san hô Namaste. Tính đến nay, công ty đã phục vụ được hơn 30.000 du khách, mang về doanh thu 20 tỷ đồng và lợi nhuận 4 tỷ đồng. Ngoài ra, startup này còn triển khai một vườn ươm san hô rộng 9.000 m2. 

Namaste đang trong giai đoạn mở rộng dự án để mở thêm cơ sở hai là du thuyền Nautilus với số tiền đầu tư 4 triệu USD, xấp xỉ 100 tỷ đồng. Đây cũng là lý do đưa anh Duy đến với chương trình Shark Tank Việt Nam mùa 4.

Người đã có tiền đầu tư du thuyền mấy triệu USD thì có thể không khoan nhượng mà từ chối các Shark. CEO Namaste chia sẻ: "Vài người bạn hỏi tôi có thấy tiếc khi không nhận deal đầu tư 1 triệu đô của Shark Bình hoặc Shark Hưng? Tôi xin trả lời là không!

Tôi đã đầu tư hơn 90 tỷ – trong đó có 70 tỷ tiền mặt để khởi nghiệp với dự án này. Dự án hoạt động ổn định và doanh thu tăng trưởng theo cấp số nhân qua từng năm. Dù ảnh hưởng của Covid-19 nhưng đó chỉ là tạm thời, ngành du lịch sẽ nhanh chóng phục hồi sau dịch. 3 tháng đầu năm 2021 doanh thu đã ngang cả năm 2020.

Bên cạnh đó, xây dựng Namaste không chỉ có mình tôi mà còn có công sức của hơn 50 con người đã và đang ngày đêm nỗ lực suốt 4 năm qua; vừa bám biển, vừa canh giữ chăm sóc từng nhánh san hô. Họ đã tốn rất nhiều mồ hôi, nước mắt thậm chí cả máu. Namaste xứng đáng với mức định giá cao hơn".

CEO URRA Vũ Trung Kiên: Sở hữu một công ty sản xuất thiết bị karaoke, MC đài truyền hình quốc phòng, có thương hiệu thời trang 

Anh Vũ Trung Kiên lên Shark Tank gọi đầu tư 5 tỷ đồng cho 20% giá trị cổ phần của công ty; tức định giá doanh nghiệp 25 tỷ đồng cho startups Urra chuyên sản xuất đồ chơi mang tính chất tương tác.

Điểm khác biệt cơ bản nhất của URRA với phần còn lại của thị trường chính là giá. Ví dụ, bộ cá ngựa được công ty tự thiết kế bắt mắt và đăng ký bảo hộ kiểu dáng công nghiệp có giá từ 700.000 đến 1.2000.000 đồng. Bàn cờ vua cũng được chế tác tinh xảo, không có sản phẩm tương đương trên thị trường và được bán với giá... 40 triệu đồng.

Công ty được thành lập từ tháng 9/2020, đã đầu tư khoảng 1 tỷ tiền mặt. Tính đến hết tháng 12/2020, doanh thu thu về là 795 triệu, hàng tháng được khoảng từ 250 đến 400 - 500 triệu.

Shark Phú đưa ra lời khuyên: "Với bức tranh và thông tin em đưa ra thì anh khuyên em ngành đồ chơi là ngành tiềm năng. Và nếu bọn em tiếp tục đầu tư mẫu mã thì khả năng thành công vẫn có... 

Nếu nó tiềm năng, bản thân các cổ đông bọn em cũng đang có những ngành nghề khác thì nên dùng vốn của mình để tiếp tục. Khi nào chứng minh được có kinh doanh có lãi và đầy đủ dữ liệu thì hẵng gọi vốn bên ngoài".

Shark Bình chỉ ra 4 điểm yếu của startup: "Em nói thương mại điện tử là kênh chính của em. Bán hàng online để có lợi nhuận tốt thông thường phải bán gấp 5 giá vốn mới chắc chắn khả năng có lãi, vì chi phí lớn nhất là cho quảng cáo. Giá thành gấp 3 cộng với chi phí marketing như em nói khoảng 25% anh nghĩ thực tế có thể cao hơn, thậm chí còn lỗ... 

Thứ hai, cách chọn thị trường của em là quá niche (ngách). Mình nghĩ rằng có khi xã hội cần cái này, nhưng chưa chắc. Em chưa chứng minh được là mình tìm được "long mạch" trong phân khúc thị trường này của em. 

Thứ 3, khi gọi vốn cổ phần bên ngoài phải có kế hoạch kinh doanh và kế hoạch tài chính cực kỳ rõ ràng. Và thông thường phải chứng minh lợi nhuận hàng năm đem lại cho nhà đầu tư ít nhất phải cao hơn 3 lần so với các kênh đầu tư chắc ăn khác... 

Trong quá trình pitch, em cho các Shark thấy điểm hở sườn "chết người" của em là em có quá nhiều alternative (phương án) choice (sự lựa chọn), nhiều way out (lối thoát), size business (quy mô doanh nghiệp) khác để em có thể kiếm tiền. Khi business này gặp khó khăn thì em có thể rút chạy trốn và có thể bỏ rơi đứa con này".

Màn gọi vốn của ông Vũ Trung Kiên thất bại khi không có Shark nào đầu tư. Trong khi đó, ông Kiên cũng rất vui vẻ sau màn thất bại này. Nhiều bạn bè vào chúc mừng vì đã được quảng cáo 0 đồng trên sóng truyền hình. 

Trước khi thành lập Urra, ông Kiên đã sở hữu một công ty sản xuất thiết bị karaoke với thương hiệu VietK. Ông còn là MC cho các chương trình của đài truyền hình Quốc Phòng Việt Nam (QPVN) và sở hữu một thương hiệu thời trang, mạng xã hội của ông này có hơn 22.000 người theo dõi.