Nhìn lại bước đi xuống “địa ngục” của Elizabeth Holmes và Theranos!

Mới đây, Elizabeth Holmes, một người từng là trang bìa của các tạp chí lừng lẫy như Forbes, Fortune, một người từng được ví như "Steve Jobs phiên bản nữ", bị đưa ra xét xử tại tòa án Liên bang San Jose, Mỹ.

Elizabeth Holmes – Người sáng lập Theranos, một "kỳ lân" medtech (công nghệ y học) tỷ đô tại Thung lũng Silicon.

Elizabeth Holmes – Người sáng lập Theranos, một "kỳ lân" medtech (công nghệ y học) tỷ đô tại Thung lũng Silicon ở tuổi 19, với sứ mệnh tạo ra một giải pháp thay thế rẻ hơn, hiệu quả hơn cho xét nghiệm máu truyền thống. Theranos tuyên bố về khả năng kiểm tra các bệnh như ung thư và tiểu đường chỉ với một vài giọt máu. Công ty đã thu hút hàng trăm triệu đô la tài trợ, với một hội đồng quản trị của các nhân vật chính trị nổi tiếng và các đối tác bán lẻ quan trọng.

Nhưng, "đỉnh cao và vực sâu" cách nhau chỉ trong gang tấc!

Một cuộc điều tra của tạp chí Wall Street Journal đã chọc thủng lỗ hổng trong thử nghiệm và công nghệ của Theranos, và các quân cờ domino từ đó sụp đổ. Elizabeth Holmes đã bị chính phủ Mỹ buộc tội vào năm 2018 với nhiều tội danh gian lận và âm mưu thực hiện hành vi gian lận điện tử.

Câu chuyện về Elizabeth Holmes và thực tế những gì đã xảy ra tại Theranos liệu có phải là một trò lừa đảo hay là câu chuyện về một CEO trẻ tuổi đã "đánh giá thấp" những trở ngại kinh doanh một cách ngây thơ?

Theranos  - "Kỳ lân" medtech triển vọng?

Năm 2003, ở tuổi 19, Elizabeth Holmes đang là sinh viên năm thứ hai của Đại học Stanford theo học ngành kỹ thuật hóa học, cô bỏ học để sáng lập công ty khởi nghiệp Theranos. Cái tên này là sự kết hợp của từ "therapy" và "diagnosis" (Liệu pháp và Chẩn đoán).

Máy xét nghiệm máu Theranos tại cơ sở của công ty ở Newark, California.

Để gây quỹ ban đầu, Elizabeth Holmes đã huy động được hơn 6 triệu USD từ các mối quan hệ thân thiết với hai nhà đầu tư ban đầu Tim Draper và Victor Palmieri, công ty đạt được mức định giá 30 triệu USD.

Đến năm 2007, định giá của Theranos đã đạt con số 197 triệu USD, sau khi họ huy động được thêm 43,2 triệu USD trong những khoản tài trợ đầu tiên. Chỉ 3 năm sau, vào năm 2010, công ty được định giá 1 tỷ USD.

Tháng 9 năm 2013, Theranos ra mắt công chúng lần đầu tiên (IPO) và hợp tác với Walgreens, chuỗi cửa hàng dược phẩm lớn thứ hai ở Mỹ sau CVS Health . Trong vòng một thập kỷ chỉ tập trung vào nghiên cứu và gây quỹ, đã đến lúc Theranos "bước ra ánh sáng". Thỏa thuận với Walgreens đã thương mại hóa các thử nghiệm của Theranos, thành lập Trung tâm Sức khỏe Theranos trong cửa hàng Palto Alto của họ, nơi người tiêu dùng có thể tiếp cận công nghệ.

Madeleine Albright, Elizabeth Holmes và Jack Ma tham dự sự kiện Sáng kiến Toàn cầu Clinton năm 2015 ở New York. Ảnh: Taylor Hill / FilmMagic.

Năm 2014, tạp chí Fortune thông báo rằng công ty đã huy động được 400 triệu USD từ doanh số bán cổ phần và được định giá hơn 9 tỷ USD. Cùng năm đó, Elizabeth Holmes được tạp chí Forbes vinh danh là một trong những phụ nữ giàu nhất nước Mỹ. Cô có tên trong danh sách tỷ phú người Mỹ của tạp chí khi sở hữu 50% cổ phần của Theranos và tài sản cá nhân ở mức 4,5 tỷ USD.

Mọi thứ tiếp tục trở nên tuyệt vời với Theranos và Elizabeth Holmes, thử nghiệm phát hiện virus herpes siplex 1 của họ đã được Cục Quản lý Thực phẩm và Dược phẩm Hoa Kỳ (FDA) phê duyệt. Ngay sau đó, Capital BlueCross, một công ty bảo hiểm ở Pennsylvania với 725.000 khách hàng, đã chọn Theranos làm nhà cung cấp công việc trong phòng thí nghiệm ưa thích của mình. Công ty tiếp tục được định giá 10 tỷ USD.

Sự sụp đổ cay đắng của Theranos

Nhưng, sự đời không đơn giản!

Một cuộc điều tra của tạp chí Wall Street Journal (WSJ) đã chọc thủng lỗ hổng trong thử nghiệm và công nghệ của Theranos, và các quân cờ domino từ đó sụp đổ.

Holmes phát biểu tại một hội nghị công nghệ của Wall Street Journal ở Laguna Beach, California vào ngày 21 tháng 10 năm 2015.

Tháng 10 năm 2015, phóng viên John Carreyrou của tạp chí Wall Street Journal (WSJ) cũng đã đăng một bài báo cáo buộc rằng, cùng với các chính sách quản lý thiếu năng lực, công ty đã phóng đại quá mức khả năng công nghệ của mình. Bài báo cũng tiết lộ rằng chỉ một phần nhỏ xét nghiệm máu của Theranos đã được hoàn thành trên máy Edison của hãng và phần lớn các xét nghiệm đã được xử lý thông qua thiết bị của đối thủ cạnh tranh.

Mặc dù sau đó, Holmes đã nhiều lần xuất hiện trên các phương tiện truyền thông để bảo vệ công ty, tuyên bố Theranos đã có thể cung cấp hơn 1.000 trang tài liệu bác bỏ cáo buộc của phóng viên John Carreyrou. Tuy nhiên, việc kiểm soát khủng hoảng truyền thông đã không thành công.

Ngay sau đó FDA đã công bố báo cáo từ một cuộc điều tra đang diễn ra đối với Theranos, nói rằng công ty đã sử dụng các thiết bị y tế không được làm sạch và không phù hợp để chạy các xét nghiệm máu của mình.

Chưa hết, một thỏa thuận với tập đoàn siêu thị Safeway của Mỹ trị giá 350 triệu USD đã bị xếp lại, mặc dù trước đó nó đã được thông qua với việc Safeway sẽ chi tiền để xây dựng các cơ sở xét nghiệm Theranos tại hơn 800 siêu thị.

Trung tâm Dịch vụ Medicare & Medicaid (CMS) tiếp nối những chỉ trích với Theranos, họ cho rằng phòng thí nghiệm ở Newark, California của Theranos gây "nguy hiểm tức thì cho sức khỏe và sự an toàn của bệnh nhân".

Tiếp tục là sự đổ vỡ trong mối quan hệ với Walgreens. Họ tuyên bố ngừng mọi thử nghiệm tại Trung tâm Sức khỏe Theranos ở Palo Alto và nói rằng họ sẽ không sử dụng phòng thí nghiệm Newark cho đến khi có thông báo mới.

"Giậu đổ bìm leo", Partner Fund Management (PFM), một trong những nhà đầu tư lớn nhất tại Theranos, đã cáo buộc công ty gian lận chứng khoán "thông qua một loạt các lời nói dối, sai sót trọng yếu và thiếu sót".

Cựu COO của Theranos Ramesh "Sunny 'Balwani.

Ủy ban Chứng khoán Mỹ buộc tội Holmes và cựu chủ tịch Theranos , Ramesh 'Sunny' Balwani về tội "huy động hơn 700 triệu USD từ các nhà đầu tư thông qua một vụ gian lận kéo dài nhiều năm, phóng đại hoặc đưa ra những tuyên bố sai lệch về công nghệ, hoạt động kinh doanh và tài chính của công ty".

Phóng viên John Carreyrou, người đầu tiên công khai câu chuyện về Theranos trên Wall Street Journal, xuất bản "Bad Blood", một cái nhìn dứt khoát về những gì đã xảy ra bên trong công ty này. Đạo diễn Adam McKay (đạo diễn của "The Big Short"), thực hiện bộ phim cùng tên với sự tham gia của Jennifer Lawrence trong vai Holmes.

Đến tháng 6 năm 2018, Holmes và Balwani bị truy tố về tội gian lận hình sự, bị cáo buộc tham gia vào một kế hoạch trị giá hàng triệu đô la để lừa gạt các nhà đầu tư, cũng như một âm mưu lừa đảo bác sĩ và bệnh nhân. Mỗi người phải đối mặt với án tù 20 năm. Tất nhiên cả hai đều không nhận tội.

Holmes tại Tòa nhà Liên bang Robert F. Peckham vào ngày 31 tháng 8 năm 2021 ở San Jose, California.

Cuối cùng, Theranos đã giải thể vào tháng 8 năm 2018 sau khi hơn 80 người mua tiềm năng đều không màng đến việc chuyển nhượng công ty. Theranos chỉ còn là đống đổ vỡ của quá khứ và Alex Gibney, nhà làm phim tài liệu nổi tiếng đứng sau các bộ: "Dirty Money", "Enron: The Smartest Guys in the Room" và "The Armstrong Lie", đã ra mắt bộ phim tài liệu: "The Inventor" trên HBO, nói về sự thăng trầm của Theranos.

Bản án nào cho Elizabeth Holmes?

Kể từ khi bị buộc tội, Elizabeth Holmes luôn tìm kiếm các biện pháp để bào chữa cho mình. Khi thì có giấy xét nghiệm chứng "bệnh tâm thần", khi thì có các tài liệu tòa án tiết lộ Holmes có khả năng là nạn nhân của mối quan hệ lạm dụng kéo dài một thập kỷ với Balwani.

Elizabeth Holmes bước ra tòa án liên bang để xét xử cô ở San Jose, California, Thứ Tư, ngày 8 tháng 9 năm 2021.

Ban đầu, phiên tòa xét xử Holmes dự kiến bắt đầu vào tháng 7 năm 2020, nhưng sau đó tiếp tục bị trì hoãn cho đến tháng 7 năm 2021 do đại dịch COVID-19. Tiếp tục sau đó là việc mang thai của Holmes đã khiến phiên tòa trì hoãn đến ngày 31 tháng 8 năm 2021.

Thứ tư vừa qua, Elizabeth Holmes và chính phủ Mỹ đã đối mặt tại một phòng xử án liên bang ở San Jose trong phiên tòa hình sự được chờ đợi từ lâu đối với người sáng lập và cựu giám đốc điều hành của Theranos.

Mặc dù luật sư bào chữa của Holmes cho rằng: "Thực tế những gì đã xảy ra tại Theranos phức tạp hơn nhiều so với những gì bạn đã nghe về Elizabeth Holmes cho đến nay. Theranos thất bại không hẳn vì đó là một trò lừa đảo mà có thể là vì Holmes là một CEO trẻ tuổi đã "đánh giá thấp" những trở ngại kinh doanh một cách ngây thơ". Và một số các chuyên gia cũng cho rằng, đôi khi các doanh nhân thường quá nhiệt tình với triển vọng của họ, ngay cả trong giai đoạn đầu tiên của họ.

Các luật sư trong vụ xét xử gian lận Elizabeth Holmes bên ngoài Tòa án Liên bang ở San Jose, California.

Tuy nhiên, Bộ Tư pháp Mỹ sẽ tìm mọi cách để chứng minh rằng Elizabeth Holmes đã vượt qua ranh giới và thực hiện hành vi lừa đảo bằng cách cố ý lừa dối các nhà đầu tư, đối tác, bác sĩ và bệnh nhân. Cô có thể đối mặt với mức án 20 năm tù về các tội liên quan.

Chưa biết mọi việc sẽ kết thúc ra sao vì phiên tòa xét xử kín tiếng và dự kiến sẽ kéo dài khoảng 13 tuần. Chúng ta cùng chờ xem!