Nikkei: Giá cà phê toàn cầu lập đỉnh vì nông dân Việt Nam làm điều này

Giá cà phê robusta quốc tế đã đạt mức cao mới do thời tiết không thuận lợi, mức tiêu thụ tăng ở châu Á và sự phổ biến của trái sầu riêng tại Trung Quốc.

“Mọi thứ thật khó khăn khi hạt cà phê và trứng ngày càng đắt đỏ”, đại diện quán cà phê Giảng, nằm ở khu phố cổ Hà Nội cho biết. Được thành lập năm 1946, đây được xem là nơi sản sinh ra cà phê trứng, một đặc sản địa phương được làm từ cà phê robusta và trứng đánh bông. Chi phí gia tăng gây áp lực đáng kể lên tình hình tài chính của công ty.

Dù vậy, quán này cho biết sẽ không thay đổi mức giá 35.000 đồng/cốc (1,38 USD), chỉ bằng một nửa giá một cốc cà phê tại Starbucks.

Giá cà phê robusta kỳ hạn tại London đạt mức cao mới vào cuối tháng 4 lên 4.500 USD/tấn. Mặc dù thị trường đã hạ nhiệt kể từ thời điểm đó, giá vẫn cao hơn nhiều so với thời điểm cuối năm ngoái.

Việt Nam được xếp hạng là nước sản xuất hạt cà phê lớn thứ 2 thế giới và là nước sản xuất cà phê robusta lớn nhất. Tuy nhiên, nhiều nông dân đang chuyển sang trồng sầu riêng, một loại trái cây nhiều gai, vị ngọt hăng rất đặc trưng.

Được mệnh danh là “vua của các loại trái cây”, sầu riêng đang trở nên rất phổ biến tại Trung Quốc trong những năm gần đây. Theo báo cáo địa phương, xuất khẩu của Việt Nam sang Trung Quốc đã vượt 2 tỷ USD vào năm 2023, gấp hơn 5 lần so với năm 2022. Dự kiến, lượng xuất khẩu tiếp tục tăng trong năm nay.

Việc nông dân chuyển sang trồng sầu riêng đã làm giảm diện tích trồng cà phê. Cà phê phát triển tốt nhất ở vùng nhiệt đới và nguồn tài nguyên đất để trồng cà phê đang ngày càng khó khăn.

Xu hướng này xuất hiện trong bối cảnh nguồn cung ngày càng khan hiếm do El Nino gây ra hạn hán tại Đông Nam Á. Tổ chức Cà phê quốc tế báo cáo sản lượng cà phê của Việt Nam đạt tổng cộng 29,9 triệu bao loại 60 kg từ tháng 10/2022 đến tháng 9/2023, giảm 9,8% so với cùng kỳ.

Một nguyên nhân khác khiến giá cà phê robusta tăng cao là nhu cầu từ thị trường châu Âu, Mỹ. Công ty Marubeni của Nhật Bản cho hay các công ty phương Tây đang chuyển từ loại cà phê arabica cao cấp, chủ yếu trồng tại Trung và Nam Mỹ sang cà phê robusta rẻ tiền hơn để ứng phó với chi phí vận chuyển và nhiên liệu tăng cao.

Các yếu tố mang tính cơ cấu như mức tiêu dùng ngày càng tăng ở Đông Nam Á và Trung Quốc cũng góp phần đẩy giá cà phê. Từ tháng 10/2022 đến tháng 9/2023, mức tiêu thụ ở khu vực châu Á – Thái Bình Dương đạt tổng cộng 44,5 triệu bao, hơn 1/4 tổng lượng tiêu thụ của thế giới và tăng 12% so với 4 năm trước đó. Tiêu thụ toàn cầu chỉ tăng 1% trong giai đoạn này.

Ở Việt Nam, việc đàn ông, phụ nữ ở mọi lứa tuổi ngồi trò chuyện bên tách cà phê vỉa hè đã trở nên phổ biến. Mặc dù đất nước này đã trồng cà phê từ thế kỷ XIX nhưng thức uống này chỉ bắt đầu phổ biến từ những năm 1980. Nhu cầu tăng lên khi kinh tế Việt Nam phát triển.