Nội dung họp báo Chính phủ sau Hội nghị Thủ tướng với doanh nghiệp

Quang cảnh buổi họp báo. Ảnh: VGP/Quang Hiếu

Thông tin về Hội nghị Thủ tướng Chính phủ với doanh nghiệp, có chủ đề “Đồng hành với doanh nghiệp”, diễn ra cùng ngày 17/5, tại Hà Nội, Bộ trưởng Mai Tiến Dũng nhấn mạnh: Có thể nói đây là một sự kiện hết sức quan trọng, sự kiện lớn được cộng đồng doanh nghiệp, doanh nhân hết sức quan tâm. Có thể coi đây là cuộc gặp mặt với quy mô lớn nhất từ trước tới nay. Hôm nay, tại Trung tâm Hội nghị Quốc gia, Thủ tướng, các Phó Thủ tướng đã gặp mặt trên 10.000 doanh nghiệp, trong đó riêng tại Trung tâm Hội nghị Quốc gia đã có hơn 2.000 đại biểu, tại 63 điểm cầu của các tỉnh, thành phố, mỗi nơi có hơn 100 đại biểu. Hội nghị có sự hiện diện của lãnh đạo Chính phủ, Quốc hội, MTTQVN, các ban đảng, các bộ, ngành, địa phương. Điều đặc biệt là tham dự hội nghị hôm nay, phần lớn là các DNVVN, các doanh nghiệp thuộc lĩnh vực kinh tế tư nhân. Đây là sự thể hiện một cách chủ động quyết tâm của Thủ tướng, triển khai, cụ thể hóa Nghị quyết Trung ương 5 về hoàn thiện thể chế kinh tế thị trường định hướng XHCN, sắp xếp, đổi mới DNNN, phát triển kinh tế tư nhân.

Thay mặt Chính phủ, Thủ tướng Chính phủ, tôi xin gửi lời chào mừng, lời cảm ơn tới tất cả các nhà báo, phóng viên, các cơ quan báo chí. Ngày hôm nay, các đồng chí đã theo dõi sát toàn bộ diễn biến Hội nghị và trước đó, đã truyền tải nội dung, sự quyết tâm của cả nước trong công cuộc cải thiện môi trường kinh doanh, tháo gỡ khó khăn, hỗ trợ và phát triển doanh nghiệp. Trong thời gian qua, báo chí đã luôn đồng hành cùng Chính phủ và đồng hành cùng doanh nghiệp, tạo ra môi trường, điều kiện thúc đẩy DN phát triển. Tại buổi họp báo này, tôi xin nhấn mạnh một số nét chính như sau:

Thứ nhất, Hội nghị lần này được tổ chức ngay sau khi Hội nghị Trung ương 5 khóa XII đã thống nhất thông qua các nghị quyết về hoàn thiện thể chế kinh tế thị trường định hướng xã hội chủ nghĩa, tái cơ cấu các doanh nghiệp nhà nước và phát triển kinh tế tư nhân trở thành một động lực quan trọng của nền kinh tế. Hội nghị Thủ tướng Chính phủ với doanh nghiệp hôm nay là bước triển khai trực tiếp đầu tiên yêu cầu của Trung ương.

Tinh thần được Trung ương thống nhất rất cao là phải xóa bỏ mọi định kiến, rào cản với kinh tế tư nhân. Tinh thần này được quán triệt ngay từ khâu tổ chức, khi các đại biểu từ khối doanh nghiệp tư nhân chiếm tuyệt đại đa số tại Hội nghị, trong số 2.000 đại biểu trực tiếp dự tại Trung tâm Hội nghị Quốc gia thì có tới 1.500 đại biểu doanh nghiệp tư nhân. Chúng ta đã xác định doanh nghiệp là động lực phát triển của nền kinh tế; cần cải thiện môi trường kinh doanh, tháo gỡ khó khăn, hỗ trợ và phát triển doanh nghiệp, nhưng doanh nghiệp tư nhân chính là đối tượng cần nhất điều này.

Bộ trưởng, Chủ nhiệm VPCP Mai Tiến Dũng chủ trì họp báo. Ảnh: VGP/Quang Hiếu

Thứ hai, Hội nghị thống nhất đánh giá việc triển khai thực hiện Nghị quyết 35 của Chính phủ sau 1 năm . Nghị quyết đã góp phần tạo dựng niềm tin của người dân và cộng đồng doanh nghiệp, thể hiện những cam kết của Chính phủ đối với cộng đồng doanh nghiệp, truyền đi thông điệp mạnh mẽ về Chính phủ kiến tạo, phục vụ, hỗ trợ và thúc đẩy doanh nghiệp phát triển; tiếp tục thực hiện Nghị quyết 35, Chính phủ, Thủ tướng Chính phủ đồng hành cùng doanh nghiệp. tác động rất lớn đến bộ máy cơ quan Nhà nước các cấp và đội ngũ cán bộ, công chức. Như vậy, tinh thần khởi nghiệp, lập nghiệp lại sôi động, mạnh mẽ, có sức sống như thời gian vừa qua, trong Năm 2016 với chủ đề “Quốc gia khởi nghiệp”.

Việc hun đúc, nuôi dưỡng tinh thần, ý chí khát vọng vươn lên, khởi nghiệp, sáng tạo có ý nghĩa vô cùng to lớn, việc khơi gợi và thổi bùng lên ngọn lửa quyết tâm, khát vọng, chung sức, đồng lòng, vượt qua mọi khó khăn thách thức là vô cùng quan trọng, nếu không muốn nói là có ý nghĩa quyết định đối với tiến trình phát triển của quốc gia khởi nghiệp.

Đánh giá kết quả thực hiện Nghị quyết 35, đương nhiên phải căn cứ vào mục tiêu đã đề ra. Mục tiêu của Nghị quyết 35 là gì? Hiện nay, khu vực kinh tế tư nhân có 85% doanh nhân trong nền kinh tế, đóng góp khoảng 48-49% GDP. Mục tiêu đến năm 2020, cả nước chúng ta quyết tâm có trên 1 triệu doanh nghiệp, trong đó chủ yếu là doanh nghiệp tư nhân, trong khi chúng ta đang thực hiện cổ phần hóa, sắp xếp các DNNN. Đến năm 2025, phấn đấu có 1,5 triệu doanh nghiệp và đến 2035 chúng ta có khoảng 3 triệu doanh nghiệp, chiếm khoảng 60-65% GDP. Như vậy, có thể nói rằng khu vực kinh tế tư nhân là động lực quan trọng của nền kinh tế, được thể hiện trong Nghị quyết Trung ương 5.

Sau một năm triển khai Nghị quyết 35 của Chính phủ, trong năm 2016, số doanh nghiệp đăng ký thành lập mới là 110.100 doanh nghiệp, với số vốn đăng ký trên 900 nghìn tỷ đồng, đạt kỷ lục cao nhất về số lượng từ trước tới nay. 4 tháng đầu năm 2017 có gần 40.000 doanh nghiệp thành lập mới, với vốn đầu tư 369 nghìn tỷ.

Chúng ta cũng đã thu hút các nhà đầu tư nước ngoài. Tính đến cuối năm 2016 cả nước có 2.613 dự án FDI mới được cấp giấy chứng nhận đăng ký đầu tư với số vốn đăng ký, cả đăng ký mới, bổ sung và mua cổ phần, là gần 27 tỷ USD5. Riêng trong 4 tháng đầu năm 2017 cả nước có 734 dự án mới được cấp giấy chứng nhận với tổng vốn đăng ký là 4,88 tỷ USD.

Nghị quyết 35 chúng ta đã làm được những gì? Chúng ta còn nhớ, ngày 29/4/2016 tại Dinh Thống Nhất, TPHCM, khi Thủ tướng, các Phó Thủ tướng gặp mặt 2.000 DN, Hội trường nóng lên, rất sôi động, có thể nói là rất bức xúc. Còn ngày hôm nay, ‘nhiệt độ’, sự bức xúc đó đã giảm rất nhiều, thể hiện quyết tâm của Chính phủ, của các bộ, ngành và hiệu quả tổ chức thực hiện của cả hệ thống chính trị.

Trong năm 2016, các thủ tục hành chính chúng ta thực hiện rất tốt, kể cả những vấn đề như giảm chi phí chính thức, giảm chi phí không chính thức, các thủ tục hải quan, thuế đều được cắt giảm. Đặc biệt, đã ban hành 50 Nghị định có hiệu lực thi thành từ 1/7, tạo điều kiện cho các DN đầu tư kinh doanh trong khuôn khổ Hiến pháp và pháp luật. Pháp luật không cấm và đúng ngành nghề thì DN được quyền kinh doanh. Đây là điều chúng ta cần ghi nhận.

Những thủ tục liên quan đến tiếp cận vốn, tiếp cận đất đai, chính sách đào tạo người lao động… được xem xét khá tổng thể; giải quyết những vướng mắc khó khăn từ các địa phương, như thủ tục thành lập doanh nghiệp, cấp giấy phép đầu tư, xây dựng (sửa đổi Nghị định 59 về cấp phép đầu tư xây dựng từng gây khó khăn cho DN).

Điểm nổi bật nữa là Chính phủ thể hiện đồng hành cùng DN, quan tâm tháo gỡ khó khăn cho DN. Từ ngày 1/10/2016, Thủ tướng giao cho VPCP, trực tiếp là Bộ trưởng, Chủ nhiệm đứng tên một website: Chính phủ với DN. Từ ngày đó đến nay, đã tiếp nhận 586 kiến nghị của DN, và đã giải quyết 472 ý kiến (xấp xỉ 70%). Ngày 3/4/2017, tiếp tục xây dựng website Chính phủ với Người dân, đã nhận được 705 ý kiến. Mới được hơn 1 tháng nên tỉ lệ giải quyết các kiến nghị vẫn còn thấp, đang được các cơ quan chức năng tiếp tục xử lý.

Sau Hội nghị hôm nay, từ 3h, Thủ tướng, các Phó Thủ tướng chủ trì một hội nghị, cùng với các bộ, các cơ quan, các hiệp hội để xây dựng một Chỉ thị mạnh mẽ, tiếp tục thực hiện Nghị quyết 35 của Chính phủ. Sau khi tiếp nhận các ý kiến của DN, các hiệp hội, qua tổng hợp từ website và sau khi nghe trực tiếp các DN phản hồi hôm nay, ý kiến của các bộ, ngành trả lời, đã xây dựng dự thảo Chỉ thị dài 11 trang, tổng hợp lại trên 60 nhiệm vụ giao cho các bộ, UBND các tỉnh thực hiện. Đầu giờ chiều nay, trong khi Thủ tướng đang chủ trì buổi gặp mặt với DN, Thủ tướng đã ký Chỉ thị về tránh việc thanh, kiểm tra chồng chéo của các cơ quan kiểm tra chuyên ngành, của các cơ quan thanh tra bộ, ngành, địa phương. Đó là Chỉ thị 20/CT-TTg ngày 17/5/2017, được giải quyết ngay tại chỗ sau vài tiếng đồng hồ Thanh tra Chính phủ, VPCP, Bộ Tư pháp trình Thủ tướng. Chỉ thị sẽ khắc phục tình trạng như báo chí phản ánh, có DN một tháng bị thanh tra 3 lần, có DN bị thanh tra, kiểm tra 10-12 lần/năm. Có thể nói đây là sự giải quyết rất nhanh, quyết liệt, thể hiện đồng hành cùng DN, cùng DN tháo gỡ, coi việc lắng nghe DN để tháo gỡ là việc của Chính phủ, trách nhiệm của Chính phủ để tạo điều kiện, môi trường cho đầu tư, kinh doanh của DN và người dân. Đề nghị các cơ quan báo chí hết sức quan tâm Chỉ thị 20 này để thông báo cho cộng đồng doanh nhân, đặc biệt là tạo điều kiện, khuyến khích 4,9 triệu hộ kinh doanh cá thể chuyển thành DN.

Đại diện Bộ KH&ĐT tại buổi họp báo. Ảnh: VGP/Quang Hiếu

PV VTC News: Thắc mắc của kỹ sư Phạm Gia Vinh là người chế tạo ra thiết bị bay khoảng 30 km. Giới khoa học thấy rằng đây là phi thuyền không gian và đánh giá rất cao về thiết bị bay này. Kỹ sư Vinh có về Việt Nam và có nguyện vọng chế tạo thiết bị bay ở Việt Nam. Nguyện vọng này của Kỹ sư Vinh cũng được Phó Thủ tướng Vũ Đức Đam đồng thuận và cũng có chỉ đạo một số cơ quan khoa học và các cơ quan cấp phép bay xem xét, nghiên cứu cấp phép cho Kỹ sư Vinh. Tuy nhiên hơn 1 năm qua, Kỹ sư Vinh đã làm các thủ tục trình lên các cơ quan chức năng để xin cấp phép bay nhưng hiện giờ vẫn chưa được cấp phép. Anh đã phải sang Singapore kết hợp với 1 công ty để chế tạo và tiến hành bay thử. Anh đã thực hiện 2 lần bay, một lần ở Ấn Độ ở quãng đường 29,5 km và được giới khoa học đánh giá rất cao. Tới đây, Australia là đất nước thứ hai cấp phép cho Kỹ sư Vinh để tiếp tục bay thử. Đây được đánh giá là một đề tài, công trình mang hàm lượng chất xám rất cao. Chúng ta xây dựng một Chính phủ đồng hành, kiến tạo nhưng với việc này, tại sao trong một thời gian rất lâu như vậy, Kỹ sư rất thiết tha chế tạo và sản xuất tại Việt Nam - thiết bị bay này sẽ đem lại hiệu quả về kinh tế cũng như quốc phòng-an ninh rất lớn - nhưng đến giờ vẫn chưa được cấp phép?

Bộ trưởng, Chủ nhiệm VPCP Mai Tiến Dũng: Văn phòng Chính phủ và các bộ, ngành ở đây vẫn chưa nhận được đề xuất của anh Vinh và việc này thuộc thẩm quyền cấp phép của Bộ Quốc phòng. Thiết bị bay để phục vụ cho mục đích nào, khoa học hay quốc phòng, sau này khi có văn bản chính thức của Bộ Quốc phòng chúng tôi sẽ trả lời báo chí sau.

Thứ trưởng Bộ KH&ĐT Đặng Huy Đông: Tôi cũng đã đọc báo và biết được về sáng chế của anh Vinh. Cá nhân tôi và Bộ KH&ĐT ủng hộ tất cả các sáng chế của chúng ta và mong muốn ứng dụng hiệu quả trong phát triển kinh tế-xã hội. Tôi chưa được nghe về chuyện Kỹ sư Vinh đang xin giấy phép bay. Bộ KH&ĐT chúng tôi trên góc độ là đơn vị hỗ trợ doanh nghiệp đổi mới sáng tạo, sẵn sàng tiếp xúc với Kỹ sư Vinh và sẽ kết hợp với Văn phòng Chính phủ để nghe rõ câu chuyện của anh, xem anh có những vướng mắc gì?

PV Minh Đức (Báo Người tiêu dùng): Vừa qua, Bộ Tài chính có văn bản 2000/BTC-TTr gửi kiến nghị lên Thủ tướng nêu 60 dự án sẽ tiến hành thanh tra liên quan tới cổ phần hóa. Việc kiến nghị đó mới chỉ dừng lại ở việc chuyển sang Thanh tra Chính phủ tham khảo thôi, tuy nhiên, qua báo chí, dư luận, người mua nhà cảm giác đấy như là một sai phạm của chủ đầu tư, dẫn tới hiệu ứng rất tai hại là nhiều người mua nhà, nhà đầu tư thứ cấp rút tiền, gây hiệu ứng xấu. Cũng trong văn bản này, Bộ Tài chính đề nghị Chính phủ chỉ đạo các tỉnh, thành phố, đặc biệt là các thành phố lớn có các dự án chung cư cao tầng, tạm đình chỉ các tòa nhà chung cư đó để phục vụ công tác thanh tra. Xin được hỏi về quan điểm của Chính phủ về việc này?

Thứ trưởng Bộ Tài chính Đỗ Hoàng Anh Tuấn: Về câu hỏi 60 dự án mà Bộ Tài chính có văn bản số 2000/BTC-TTr báo cáo Thủ tướng, thì chúng tôi thực hiện báo cáo 2000 theo yêu cầu của Thủ tướng tại văn bản 1285 ngày 29/11/2016, Thủ tướng yêu cầu Bộ Tài chính cùng các bộ rà soát tình trạng sử dụng đất của DN cổ phần hóa, báo cáo Thủ tướng và kiến nghị giải pháp. Thực hiện chỉ đạo của Thủ tướng, Bộ Tài chính đã rà soát, thời điểm rà soát từ 1/7/2014 đến hết 2016, tức là thời điểm thực hiện Luật Đất đai 2013. Qua rà soát đó, chúng tôi có 2 kiến nghị.

Thứ nhất, chúng tôi báo cáo Thủ tướng năm 2017, một trong những nhiệm vụ mà Thủ tướng đã duyệt, giao cho Thanh tra Chính phủ kiểm tra, thanh tra tình trạng sử dụng đất trên địa bàn TPHCM. Do vậy, chúng tôi đề nghị cho phép chúng tôi chuyển danh sách 60 dự án đó sang cho Thanh tra Chính phủ tham khảo để chọn ra các đối tượng rủi ro để thực hiện thanh tra, kiểm tra. Chính phủ đã chấp nhận kiến nghị đó.

Kiến nghị thứ hai, trong số 60 dự án đó, đối với các dự án có dấu hiệu vi phạm so với Điều 118 Luật Đất đai năm 2013, gây bức xúc trong dư luận thì kiến nghị Chính phủ chỉ đạo UBND tỉnh đình những cái đang thực hiện, chứ không phải tất cả.

Như vậy, việc Bộ Tài chính báo cáo là theo yêu cầu của Chính phủ, và theo chức năng nhiệm vụ, kiến nghị đó là theo đúng đối tượng vi phạm thì cần phải có biện pháp ngăn chặn và khắc phục.

Đại diện Bộ Tài chính. Ảnh: VGP/Quang Hiếu

Sáng nay, Hiệp hội Bất động sản TPHCM có 4 kiến nghị, chúng tôi rất đồng tình.

1. Kiến nghị Chính phủ sớm thay thế Quyết định 09, 80, 86 về việc sử dụng đất của các DN trong quá trình cổ phần hóa để không thất thoát, bảo đảm được đúng mục tiêu của quy định pháp luật.

2. Kiến nghị Chính phủ sửa đổi Luật Đất đai về cơ chế định giá đất và cơ chế đấu thầu giá đất. Như báo chí nêu, cùng một mảnh đất, ví dụ như của Công ty xổ số cũ ở TPHCM trên đường Lê Duẩn, với diện tích mà khi đấu giá xong thì giá khởi điểm chỉ 580 tỷ, nhưng giá bán là trên 1.400 tỷ đồng. Trên đường đó, có rất nhiều dự án diện tích to hơn mà giá không theo đấu giá, rõ ràng kiến nghị này rất đúng.

3. Kiến nghị các chủ đầu tư mặc dù vi phạm nhưng vẫn cho tiếp tục xây dựng, nhưng với cam kết phải thực hiện đúng quy định pháp luật, đúng các nghĩa vụ theo thanh tra, kiểm tra.

4. Kiến nghị cuối cùng là trong trường hợp đó vẫn bảo đảm quyền lợi của người mua hàng vì bản thân người mua hàng mua theo giá thị trường nhưng nhà đầu tư mua giá phi thị trường để bán giá thị trường, nên chênh lệch đó không thể bắt người tiêu dùng chịu, mà phải bắt nhà đầu tư chịu.

Như vậy, 4 kiến nghị này đúng pháp luật, đúng thực tiễn và phù hợp với kiến nghị của Bộ Tài chính.

Sáng nay doanh nghiệp rất phấn khởi trước những cam kết của Thủ tướng Chính phủ cũng như các Bộ trưởng đối với các đề nghị của doanh nghiệp tại Hội nghị. Vậy Chính phủ có cơ chế nào để giám sát việc thực hiện các cam kết này không? Cơ chế đó liệu có đưa ra các chế tài xử lý nếu như cá nhân và tổ chức không thực hiện các cam kết đó?

Bộ trưởng Mai Tiến Dũng: Hôm nay Chính phủ cũng bàn về vấn đề này, khi mà doanh nghiệp nói vấn đề “trên thì nóng, dưới thì còn lạnh”, thậm chí còn đóng băng. Chính phủ, Thủ tướng Chính phủ, các bộ, ngành phải cởi trói nhưng ở một nơi nào đó lại thắt lại, trói lại. Ngay cả vấn đề nhận thức, quan điểm, chuyên môn, nghiệp vụ của công chức, công vụ... trong Chỉ thị cũng nêu rõ là tiếp tục thực hiện Chỉ thị 13 của Thủ tướng Chính phủ. Đó là gì: Cán bộ ở cương vị trên phải có biện pháp mạnh, kể cả cách chức, buộc thôi việc, luân chuyển, thuyên chuyển... Trong Chỉ thị 13 của Thủ tướng Chính phủ đã có cái này. Vậy tiếp tục giao cho bộ, ngành, địa phương quản lý cán bộ công chức theo hướng đó.

Thứ hai, khi Chỉ thị được ban hành, được công khai với toàn dân, dưới sự giám sát của người dân, của doanh nghiệp,đặc biệt là cơ quan báo chí thì các cơ quan, các tổ chức và các cán bộ công chức thực thi công vụ đều phải chấp hành, doanh nghiệp cũng phải chấp hành. Nếu doanh nghiệp tạo cho cán bộ hư, doanh nghiệp tạo cho cán bộ hỏng là doanh nghiệp cũng có lỗi. Chúng ta phải nhìn 2 mặt. Nhưng tinh thần là công khai, minh bạch cho nên đây là phương tiện tốt nhất để chúng ta cùng nhau thực hiện, cùng nhau giám sát Chỉ thị của Thủ tướng một cách hiệu quả, đi vào cuộc sống.

PV báo Kinh tế đô thị: Lúc nãy Bộ trưởng có nói là ngay sau ý kiến phản hồi các bộ, ngành Thủ tướng ra Chỉ thị dài 11 trang, gồm 60 nhiệm vụ cho 14 Bộ, xin Bộ trưởng cho biết những nhiệm vụ chính là thế nào?

Bộ trưởng Mai Tiến Dũng: Trong Chỉ thị mới do Bộ Kế hoạch và Đầu tư và Phòng Thương mại và Công nghiệp Việt Nam (VCCI) phối hợp cùng Văn phòng Chính phủ (VPCP) chuẩn bị, trên cơ sở tiếp nhận các ý kiến của hiệp hội, doanh nghiệp thông qua VCCI. Hôm nay trên diễn đàn tiếp nhận cụ thể của các DN, hiệp hội và ý kiến kết luận của Thủ tướng trên tinh thần xây dựng một Chỉ thị hết sức rõ ràng mạch lạc, nhiệm vụ cụ thể, cơ quan thực hiện cụ thể, thời gian hoàn thành cụ thể, không chồng chéo, không hiểu hai nghĩa, đi thẳng vấn đề mà DN và doanh nhân quan tâm.

Tôi nói ví dụ, nhiệm vụ Bộ KH&ĐT giúp Chính phủ và Thủ tướng Chính phủ xây dựng thực hiện chương trình hành động, thực hiện Nghị quyết Trung ương 5, đó là hoàn thiện thể chế kinh tế thị trường định hướng xã hội chủ nghĩa, sắp xếp đổi mới DNNN, phát triển kinh tế tư nhân.

Khi DN đặt vấn đề phí không chính thức và phí chính thức rất cao. Phí chính thức, ví dụ các thủ tục đăng ký kinh doanh, các thủ tục giấy phép... Còn phí không chính thức rất cao, chiếm hơn 10% . Đây là nhiệm vụ của Bộ KH&ĐT xây dựng một đề án và các nhiệm vụ cụ thể, để giảm phí chính thức, không chính thức cho doanh nghiệp.

Ngay với nhiệm vụ của Bộ KH&ĐT, tôi đã nói là rất cần có cơ chế chính sách để khuyến khích 4,9 triệu kinh doanh cá thể, trở thành doanh nghiệp.

Ngay cả Bộ trưởng Bộ TN&MT tới đây phải nghiên cứu giúp Chính phủ báo cáo Quốc hội sửa Luật Đất đai. Nhiệm vụ Bộ Tài chính cũng nhiều, vấn đề thủ tục thuế hải quan, kê khai thuế điện tử, giảm thời gian chi phí, rất nhiều… Đây là các việc cụ thể, sau này được công bố công khai thì các bạn có điều kiện cập nhật rõ hơn.

PV báo Tuổi Trẻ TPHCM: Một trong những công việc rất quan trọng của Thủ tướng là giảm chi phí kinh doanh cho DN. Vậy trong cuộc họp của Thủ tướng với các bộ ngành, Thủ tướng đã có những chỉ đạo cụ thể gì với từng bộ ngành và có những chỉ tiêu nào để tạo cơ sở cho DN kiểm tra những chi phí kinh doanh không chính thức đang là gánh nặng cho DN?

Bộ trưởng Mai Tiến Dũng: Việc giảm chi phí kinh doanh cho DN là việc rất quan trọng như tôi vừa nói ở trên. Ngay cả vấn đề cải cách thủ tục hành chính, vấn đề công khai trả kết quả tại dịch vụ công và thành lập những trung tâm dịch vụ công, việc thanh toán ở các bưu điện công ích… và nhiều việc khác nữa.

Mục tiêu là năm nay sẽ tập trung tháo gỡ các rào cản, nhất là các thủ tục, giấy phép con, lợi ích nhóm… để giảm những chi phí chính thức và chi phí không chính thức, để giảm giá thành, để có điều kiện cạnh tranh sản phẩm.

Đây là sự kiên quyết của Thủ tướng Chính phủ và của cả Chính phủ.

PV báo Sài Gòn Giải phóng: Câu chuyện thanh kiểm tra chồng chéo đã nói nhiều nhưng vẫn diễn ra, xin hỏi Bộ trưởng Chỉ thị 20/CT-TTg mới được ký hôm nay có biện pháp gì để giám sát, xử lý việc cố tình sai phạm?

Bộ trưởng Mai Tiến Dũng: Quan điểm của Chỉ thị là trong 1 năm không thanh tra doanh nghiệp quá một lần hoặc kiểm toán quá 1 lần.

Vậy thẩm quyền của Chủ tịch UBND tỉnh, thành phố là đầu năm phải phê duyệt kế hoạch thanh tra. Đây là thanh tra, kiểm tra theo kế hoạch. Ví dụ như cơ quan công an là thẩm quyền liên quan đến phòng cháy nổ, Sở Tài nguyên và Môi trường liên quan đến môi trường, Cục thuế, hải quan liên quan đến cơ quan thuế…

Do vậy, thanh tra tỉnh,thành phố chủ trì, tiếp nhận toàn bộ những đề xuất của thanh tra của các sở, ngành chuyên ngành để xây dựng một kế hoạch thanh tra trình Chủ tịch UBND tỉnh, thành phố phê duyệt.

Như vậy, hằng năm Chủ tịch UBND cấp tỉnh, thành phố có trách nhiệm phê duyệt kế hoạch thanh tra của các doanh nghiệp trong phạm vi địa bàn, thẩm quyền của Chủ tịch tỉnh quản lý.

Khi phát hiện dấu hiệu vi phạm pháp luật nhưng yêu cầu phải có chứng cứ, có dấu hiệu rõ ràng, chứ không phải vào thanh tra có dấu hiệu vi phạm pháp luật nhưng sau đó lại không có chứng cứ vi phạm pháp luật.

Khi các cơ quan phát hiện có sự thanh kiểm tra chồng chéo, lúc đó yêu cầu cơ quan đó báo cáo cơ quan có thẩm quyền là Chủ tịch UBND tỉnh, thành phố giải quyết, nếu không thì doanh nghiệp kiến nghị lên các cơ quan cao hơn. Khi các cá nhân, tổ chức không thực hiện theo yêu cầu trong Chỉ thị của Thủ tướng, tùy theo mức độ vi phạm, sẽ xử lý theo quy định pháp luật. Nếu cố tình, nếu biết mà vẫn để cơ quan thanh tra, kiểm tra chồng chéo thì người đứng đầu địa phương đó sẽ chịu trách nhiệm trước Thủ tướng. Nếu vi phạm pháp luật sẽ xử lý theo quy định của pháp luật.

Thanh tra, kiểm tra đột xuất là thanh, kiểm tra khi có dấu hiệu vi phạm pháp luật. Theo Chỉ thị 20 thì dấu hiệu vi phạm pháp luật phải rõ ràng. Ví dụ như không xử lý mà xả thải, xả thải ra môi trường mà không đủ tiêu chuẩn... thì đó là vi phạm pháp luật.

Qua đây, đề nghị các cơ quan báo chí quan tâm và giám sát việc thực hiện Chỉ thị 20 của Thủ tướng mới được ký ngày hôm nay.

Đại diện NHNN tại họp báo. Ảnh: VGP/Quang Hiếu

PV báo Dân Trí: Về những thu phí tiếp cận vốn, tạo điều kiện về vốn cho các doanh nghiệp vừa và nhỏ phát triển, việc tăng cường vốn cho các đối tượng này có đi ngược với những mục tiêu đặt ra là làm thế nào hạn chế tối đa việc giảm tỉ lệ nợ xấu và giảm rủi ro cho các ngân hàng?

Phó Thống đốc Ngân hàng Nhà nước Việt Nam Đào Minh Tú: Chúng tôi cho rằng không có gì là ngược, đây là việc hết sức đồng thuận, chi phí cho doanh nghiệp nhỏ và vừa chính thức hay không chính thức là nhu cầu hết sức cấp bách. Giảm chi phí để tiếp cận vốn có thể bằng nhiều hình thức nhưng có một việc thiết yếu là làm thế nào giảm lãi suất cho vay, tạo điều kiện cho doanh nghiệp nhỏ và vừa. Các ngân hàng thương mại trên cơ sở tiết kiệm chi phí hợp lý. Việc giảm chi phí này của các ngân hàng thương mại nhiều năm qua đã rất tích cực, thực hiện được mục tiêu giảm càng nhiều càng tốt chi phí cũng như lãi suất cho vay, tạo điều kiện cho doanh nghiệp nhỏ và vừa trên cơ sở tiết kiệm chi phí một cách hợp lý. Còn việc giảm chi phí của các ngân hàng thương mại nằm trong chương trình chung của nhiều năm qua và các ngân hàng thương mại cũng đã rất tích cực thực hiện được mục tiêu giảm càng nhiều càng tốt chi phí, đặc biệt là lãi suất cho vay cho doanh nghiệp nhỏ và vừa.

Việc giảm rủi ro cho các ngân hàng thương mại khi phải giảm chi phí cho doanh nghiệp nhỏ và vừa, có rất nhiều biện pháp chứ không phải chỉ là giảm chi phí. Tất nhiên các ngân hàng thương mại tạo được nhiều thuận lợi, tạo được nhiều nguồn thu để giảm nợ xấu cũng như rủi ro của mình. Đó cũng là những yêu cầu đặt ra đối với ngân hàng thương mại. Tuy nhiên, chúng tôi cho rằng các ngân hàng thương mại để thực hiện được mục tiêu giảm rủi ro, phải tăng dự phòng chống rủi ro với nhiều biện pháp, nhiều nội dung.

Thứ trưởng Bộ KH&ĐT Đặng Huy Đông: Về câu hỏi của báo Dân Trí có nhắc đến việc cho vay đối với DNNVV, và dường như có cảm giác rằng mở rộng cho vay đối với DNNVV là nguyên nhân dẫn đến nợ xấu, ở góc độ phát triển DN, đặc biệt là chúng tôi đang trình Luật Hỗ trợ DNNVV, chúng tôi phải làm rõ vấn đề này. Số thống kê trong thời gianvừa qua mà tôi biết được thì nợ xấu nằm ở khu vực DNNVV rất thấp. Ngân hàng NN&PTNT, tỉ lệ nợ xấu cho vay đúng đối tượng DNNVV và những đối tượng nông nghiệp, nông dân và nông thôn là đối tượng theo chức năng, tôn chỉ mục đích của ngân hàng này. Nợ xấu lúc nặng nhất là dưới 2% và sau đó xuống dưới 1,5%, còn phần nợ trên 6, 7% nằm ở thành phố lớn và DN lớn.

Theo số liệu mới nhất, Ngân hàng Chính sách xã hội là nơi cho người nghèo, những người rất khó khăn, các đối tượng khó khăn trong xã hội thì tỉ lệ nợ xấu ở đó đều dưới 1,5%, là tỉ lệ nợ xấu rất thấp.

Nói vậy để chúng ta đừng hiểu lầm cho DNNVV vay nhiều thì dẫn đến nợ xấu. Còn đương nhiên ngân hàng sẽ có những quản lý theo chuẩn mực của ngân hàng. Các DNNVV muốn không phải tiếp cận nguồn vốn của tín dụng đen thì phải vươn lên để đáp ứng một số chuẩn, yêu cầu của ngân hàng, chuẩn tối thiểu về an ninh tài chính, an ninh tín dụng. Ở góc độ đó, theo Luật Hỗ trợ DNNVV, chúng tôi cũng đưa ra các chương trình Nhà nước hỗ trợ doanh nghiệp nâng cao năng lực quản trị, quản lý sổ sách, tài chính… để đạt được chuẩn khi họ đi vay vốn. Bằng cách đấy chúng ta sẽ đáp ứng được yêu cầu an ninh trong hệ thống tín dụng.

PV tạp chí Thương gia Thị trường: Chúng ta đang có một gói tín dụng khoảng 100.000 tỷ để phục vụ phát triển nông nghiệp công nghệ cao. Tuy nhiên, có một vấn đề là chúng ta vừa phải tiến hành giải cứu lợn, trước đó thì chúng giải cứu dưa hấu, vải... Một nền nông nghiệp còn khá manh mún, nhỏ lẻ nhưng hình như có dấu hiệu sản xuất thừa. Khi chúng ta tiếp tục đầu tư cho nông nghiệp công nghệ cao thì bài toán thừa sẽ được giải quyết như thế nào?

Phó Thống đốc NHNN Đào Minh Tú: Trước hết, về việc giải cứu lợn, dưa hấu, chúng ta đã có quá nhiều thông tin. Vấn đề này cũng được làm rất rõ rồi. Chính phủ cũng như các bộ ngành rất quyết liệt xử lý, đã có hiệu quả trong thời gian gần đây rồi.

Nhưng cũng phải hiểu lợn thừa, dưa hấu thừa, không phải chỉ do yếu tố trong nội tại nền kinh tế của chúng ta, tức là do giữa sản xuất và tiêu dùng, giữa cung và cầu mà có thể còn những nguyên nhân khách quan, như vấn đề xuất khẩu hay vấn đề khác, tạo ra sự đột biến tạo ra thừa có tính chất rất cấp bách như vừa qua. Bình thường, những năm trước, câu chuyện nuôi lợn, tiêu dùng nội địa cũng như xuất khẩu không có vấn đề đột xuất như vừa qua.

Đối với gói 100.000 tỷ, lần họp báo thường kỳ Chính phủ tháng 4, sau họp báo có một phóng viên hỏi tôi, gói 100.000 tỷ có thừa không, có nhiều quá hơn hay là ít. Tôi nói rằng bây giờ chưa thể nói ngay được vấn đề gói 100.000 tỷ này nhằm để hỗ trợ ứng dụng công nghệ cao trong nông nghiệp là thừa hay thiếu. Bởi lẽ nếu như nhu cầu của nền kinh tế, nhu cầu của tiêu dùng trong nước cũng như có điều kiện để xuất khẩu những sản phẩm từ công nghệ cao này tích cực thì gói 100.000 tỷ này chưa chắc đã đủ để cho DN, dự án phát triển trong lĩnh vực này.

Ngược lại, nếu tiêu dùng trong nước hay xuất khẩu không bảo đảm đạt mục tiêu hay là vẫn ở mức độ thấp thôi, thì có khi gói 100.000 tỷ này cũng có thể chưa dùng hết. Tuy nhiên, về phía Ngân hàng, theo chỉ đạo của Chính phủ cũng như sự phối hợp rất chặt chẽ với Bộ NN&PTNT thì ngành ngân hàng chủ động dành ra 100.000 tỷ, nhưng không phải cứ để riêng 100.000 tỷ để chờ cho vay. Trong ngân hàng, gói 100.000 tỷ là khi nào dự án cũng như các DN có nhu cầu, và thấy có hiệu quả và có thể giải ngân thì thực hiện giải ngân. Vì vậy, không có sự thừa lãng phí hay là 100.000 tỷ không dùng mà để đấy. Việc sử dụng 100.000 tỷ này cho nhu cầu của các DN ứng dụng công nghệ cao trong nông nghiệp là một định hướng chỉ đạo, xu hướng hết sức cần thiết trong lúc này bởi có thực hiện được mục tiêu này, yêu cầu này thì sản phẩm trong nông nghiệp của chúng ta mới có thể cạnh tranh được không chỉ ở trong nước mà còn trên thế giới.

Thứ trưởng Bộ KH&ĐT Đặng Huy Đông: Về gói 100.000 tỷ, tôi phải nói rằng lợn, dưa hấu, vải không phải là sản xuất nhỏ nữa, mà là sản xuất lớn theo quy mô của tổng sản phẩm, nhưng nhỏ theo khía cạnh là các hộ sản xuất nhỏ lẻ. Trong Luật Hỗ trợ DNNVV chúng tôi có đưa ra 1 trong 3 chương trình quan trọng hỗ trợ cho DN tham gia vào các cụm liên kết ngành. Đấy là bước đi để xử lý tình trạng bất cập, như thừa lợn, dưa hấu, vải… như chúng ta vẫn làm, tình trạng được mùa mất giá.

Chỉ có cách, thứ nhất là phát triển theo tư duy cụm liên kết ngành và chuỗi giá trị, tất cả những người giỏi nhất, DN tốt nhất, công nghệ tốt nhất trong chuỗi giá trị đấy được tham gia vào để nâng cao tính cạnh tranh cả về chất lượng và giá cả.

Thứ hai là phải vào tổ chức với nhau, nếu là DN lớn thì không kể, nhưng nếu là các hộ gia đình thì họ phải vào tổ chức của họ, có thể là hiệp hội nhưng cũng có thể theo chủ trương rất mạnh mẽ mà chưa triển khai được nhiều là mô hình HTX, bước tới là Liên hiệp HTX để họ có những tổ chức pháp nhân chính thức, để bước ra thị trường một cách chững chạc, ngang ngửa về sức mạnh so với các DN ở trên thương trường trong nước cũng như quốc tế. Chỉ có bằng cách đó họ mới có thể ký hợp đồng tiêu thụ sản phẩm theo thương mại chính ngạch thay vì theo thương mại tiểu ngạch, tùy theo quyết định của người mua, dẫn tới thiệt hại.

Bài toán lâu dài để xử lý vấn đề lợn, dưa hấu, vải... và những câu chuyện được mùa mất giá phải đi vào căn cơ như vậy. Chúng ta đi vào kinh tế thị trường, đặc biệt trong bối cảnh hội nhập quốc tế thế này, thì chỉ có sản xuất kinh doanh theo kỷ luật chặt chẽ, đoàn kết thì mới có sức mạnh. Chừng nào chúng ta không thuyết phục được người sản xuất, không thuyết phục được bà con, hộ nông dân tin tưởng vào sức mạnh của tập thể, cách đi theo cụm liên kết ngành như vậy, chừng đó chúng ta phải chấp nhận sự thiệt thòi trên thị trường thôi.