Nỗi lo việc làm bủa vây thanh niên Trung Quốc: Chăm chỉ có tiếng, ‘học ngày học đêm’, đến cả tốt nghiệp Thanh Hoa, Phúc Đán,... vẫn chẳng được như ý

Tỷ lệ thất nghiệp của sinh viên tốt nghiệp đại học tại Trung Quốc

Theo South China Morning Post, 11,79 triệu sinh viên dự kiến sẽ tốt nghiệp từ các trường đại học Trung Quốc trong năm nay. Con số này đã trở thành mối lo ngại lớn trong bối cảnh nước này phục hồi có phần chậm lại sau đại dịch và lượng việc làm vẫn khan hiếm.

Tỷ lệ thất nghiệp ở thanh niên tăng lên mức cao mới trong nửa đầu năm 2023. Các cuộc khảo sát chính thức cho thấy hơn 1/5 số người trong độ tuổi 16-24 ở Trung Quốc được coi là thất nghiệp từ tháng 4 đến tháng 6. Tuy nhiên, các nhà chức trách đã quyết định điều chỉnh lại và không công bố tỷ lệ hàng tháng từ tháng 7 đến tháng 11 năm ngoái.

Điều đó đã thay đổi vào thứ tư (18/1) khi Cục Thống kê Quốc gia Trung Quốc (NBS) cho biết tỷ lệ thất nghiệp ở nhóm tuổi từ 16 đến 24 ở mức 14,9% trong tháng 12/2023, ngoại trừ những người đang đi học.

Trong khi đó, các báo cáo cuối năm về điểm đến của sinh viên tốt nghiệp do các tổ chức giáo dục đại học công bố gần đây đã cung cấp một góc nhìn tổng quan về cách mà thế hệ này áp dụng trong bối cảnh lúc này.

The Post đã xem xét các báo cáo từ 24 trường đại học trên cả nước và phát hiện ra một số xu hướng mới. Nhìn chung, tỷ lệ việc làm dường như đã được cải thiện đôi chút so với năm ngoái, nhưng vẫn chậm hơn nhiều so với mức trước đại dịch.

Mặt khác, với một lượng lớn sinh viên đang tìm kiếm các công việc có tính chất học thuật hơn, tỷ lệ những người không có việc làm cũng như không đăng ký dao động từ tỷ lệ phần trăm một chữ số lên khoảng 25%.

Ví dụ, Đại học Wuyi của tỉnh Quảng Đông – được xếp hạng thứ 335 trong số các trường đại học Trung Quốc báo cáo rằng khoảng 27% sinh viên tốt nghiệp năm 2023 của trường chưa có việc làm ổn định cũng như chưa được nhận vào chương trình sau đại học. Đối với hầu hết các trường đại học, năm 2023 tốt hơn một chút so với năm 2022 nhưng tỷ lệ phần trăm sinh viên tốt nghiệp có việc làm vẫn giảm đáng kể so với mức năm 2019.

Đại học Giao thông Thượng Hải, một trong những trường đại học hàng đầu Trung Quốc, tụt lại so với năm 2019 khoảng 3 điểm phần trăm. Đại học Kinh doanh Vũ Hán của tỉnh Hồ Bắc - đứng thứ 453 trong danh sách cũng thấp hơn 10 điểm phần trăm.

Nhiều sinh viên tốt nghiệp ngày càng theo đuổi giáo dục bổ sung và nhiều bằng cấp hơn khi họ trì hoãn việc tìm việc làm, đặc biệt là sinh viên từ các đại học hàng đầu. Cụ thể, thay vì tham gia thị trường việc làm ngay sau khi tốt nghiệp, ngày càng nhiều sinh viên mới có bằng đại học chọn tiếp tục học tập, trong đó có tới 70% từ các trường đại học hàng đầu vào năm 2023.

Điều đó đã đẩy tỷ lệ có việc làm của sinh viên tốt nghiệp một số trường đại học danh tiếng nhất Trung Quốc xuống mức thấp nhất từ trước đến nay. Điều này bao gồm các trường đại học Phúc Đán, Giao thông Thượng Hải, Thanh Hoa hay NYU Thượng Hải.

Theo báo cáo mới nhất, chỉ có 18% sinh viên có bằng đại học tại Đại học Phúc Đán tìm được việc làm. Và tại Đại học Thanh Hoa, con số này là khoảng 15%.

Cách đây vài năm, hầu hết các cơ quan này đều đưa ra tỷ lệ việc làm chỉ phản ánh số lượng người thực sự có việc làm. Nhưng vào năm 2023, gần như tất cả các trường đại học được Post đánh giá đã áp dụng một thuật ngữ mới, “tỷ lệ có việc làm”, để bao gồm những người đã tìm được việc làm và những người đã đăng ký vào một trường sau đại học.

Peng Peng, chủ tịch điều hành của Hiệp hội Cải cách Quảng Đông cho biết: “Triển vọng việc làm của thanh niên năm nay không hứa hẹn trong ngắn hạn”. Ông cũng lưu ý điều này được phản ánh như thế nào trong việc giảm dự đoán về tổng sản phẩm quốc nội (GDP) cho năm 2024, bao gồm cả thành phố lớn phía nam Quảng Châu, nơi dự kiến nền kinh tế sẽ chỉ tăng trưởng 5% trong năm nay – thấp hơn mục tiêu 6% được đặt ra cho năm 2023.

Ông Peng cho biết: “Vì triển vọng kinh tế cũng không lạc quan trong năm nay nên sẽ khó thay đổi những nền tảng cơ bản của triển vọng việc làm”.

Sinh viên đang lựa chọn làm gì?

Mặc dù Trung Quốc mở cửa trở lại một năm trước, số lượng sinh viên tốt nghiệp chọn đi du học vào năm 2023 đã tăng so với năm 2022, nhưng con số này vẫn giảm đáng kể so với mức trước đại dịch.

Tại Đại Học Đồng Tế ở Thượng Hải, 590 sinh viên đại học, tương đương 13,6%, đã chọn theo đuổi việc học thêm bên ngoài Trung Quốc vào năm 2023 - cao hơn so với 547 sinh viên vào năm 2022. Nhưng do đại dịch, con số này đã giảm kể từ năm 2019 - khi có khoảng 778 sinh viên tại trường đại học này ra nước ngoài, khoảng 20%.

Hay ngày càng nhiều sinh viên tốt nghiệp ở Trung Quốc làm công việc bán thời gian, đảm nhận các công việc linh hoạt hoặc bắt đầu kinh doanh riêng thay vì tiến vào lĩnh vực công việc truyền thống.

Hơn 4% sinh viên khóa 2023 tại Đại học Cát Lâm, một trường đại học hàng đầu ở đông bắc Trung Quốc chọn làm việc tự do hoặc bắt đầu kinh doanh riêng, so với mức dưới 0,5% vào năm 2019.

Và ở miền trung Trung Quốc, Đại học Hồ Bắc chứng kiến 21,5% sinh viên đại học trở thành người làm việc tự do hoặc tìm việc làm không ràng buộc thủ tục vào năm ngoái. So sánh, tỷ lệ đó là khoảng 17% vào năm 2019.

Khi nền kinh tế và kỹ thuật số của Trung Quốc phát triển cũng như sinh lợi hơn, nhiều người lao động trẻ đã tìm việc làm trong nhiều lĩnh vực, bao gồm giao đồ ăn, phát trực tiếp hay sáng tạo nội dung trên mạng xã hội.

Tuy nhiên, phát triển công nghệ cũng đang vô hình tạo ra rào cản. “Lĩnh vực thương mại điện tử đang phát triển nhanh chóng của Trung Quốc đang tạo ra những tác động đáng kể đối với nền kinh tế truyền thống. Sự xuất hiện của công nghệ AI có thể làm tăng khả năng các công ty cắt giảm nhân lực. Hay những khó khăn trong hoạt động đầu tư của khu vực tư nhân cũng là một rào cản. Không có yếu tố nào trong số này có lợi cho sự tăng trưởng tạo việc làm”, ông Peng nhấn mạnh.

Tham khảo SCMP