Nữ diễn viên 86 tuổi vừa được trao tặng NSƯT: Từng bị đẩy vai phụ vì còn 34kg, phải làm đủ nghề, sống 1 mình

Ngày 6/3 vừa qua, nghệ sĩ Lê Mai đã chính thức được Chủ tịch nước Võ Văn Thưởng trao tặng danh hiệu nghệ sĩ Ưu tú. Bà cũng là một trong những nghệ sĩ lớn tuổi nhất có mặt tại buổi lễ phong tặng danh hiệu.

Bà nội quốc dân quen mặt với khán giả

NSƯT Lê Mai tên thật là Lê Kim Nhung, sinh năm 1938 tại Hải Phòng, trong một gia đình có truyền thống nghệ thuật, nên ngay từ nhỏ bà đã sớm bộc lộ đam mê, năng khiếu và được tạo điều kiện để theo đuổi nghề sân khấu.

Cha của bà là nhà thơ - kịch tác gia Lê Đại Thanh, từng hoạt động trong Đội kịch Trung ương, cùng thời với nhà thơ Thế Lữ và Song Kim. Ngoài sáng tác văn nghệ, ông cũng từng là giáo viên. Học trò của ông sau này có nhiều người nổi tiếng như nhà văn Nguyên Hồng, nhà văn Nam Cao. Nhờ đó, bà sớm được giáo dục về văn thơ, chữ nghĩa, vốn liếng văn hóa, kịch nghệ.

Mẹ của bà tên là Đinh Ngọc Anh, con gái một nhà giàu có học đất Hải Phòng, được giáo dục nề nếp về văn hóa. Bà Đinh Ngọc Anh từng là diễn viên kịch trong đoàn kịch Gió Biển của chồng mình (Lê Đại Thanh). Nghệ sĩ Lê Mai được thừa hưởng năng khiếu diễn xuất và cốt cách văn hóa cao từ chính người mẹ của mình.

Hai người em trai của nghệ sĩ Lê Mai cũng là những nghệ sĩ có tiếng trong lĩnh vực nghệ thuật. Đó là họa sĩ Lê Đại Chúc và đạo diễn, NSƯT Lê Chức.

Như vậy, ngay từ khi sinh ra và trong quá trình lớn lên, nghệ sĩ Lê Mai đã được sống trong môi trường nghệ thuật, gặp gỡ những nhà thơ, nhà văn, nghệ sĩ danh tiếng lúc bấy giờ, lại được cha mẹ rèn giũa đến nơi đến chốn.

Những năm tháng tuổi thơ của Lê Mai gắn với Hải Phòng, nơi cha bà sinh trưởng và hoạt động nghệ thuật gần như cả đời. Đất Hải Phòng ngày ấy cũng là cái nôi của nghệ thuật, nuôi dưỡng nhiều nghệ sĩ tài năng như nhạc sĩ Văn Cao, nhà văn Nguyên Hồng, nhạc sĩ Đoàn Chuẩn… Cũng nhờ đó mà Lê Mai được sống trong không khí văn nghệ.

Lớn lên, nghệ sĩ Lê Mai theo cha lên Hà Nội nhận công tác ở Đoàn kịch Trung ương - do nhà văn, nhà viết kịch Học Phi khi đó làm Trưởng đoàn. Tại đây, bà được lao động, cống hiến hết mình với nghề sân khấu và phát triển tài năng. Một số vở diễn tiêu biểu của bà là Những người ở lại, Cái máy chém, Lam Sơn tụ nghĩa…

Ngoài kịch nói, nghệ sĩ Lê Mai cũng thành công trên lĩnh vực phim ảnh. Bà từng tham gia nhiều phim điện ảnh như Hoa đắng, Hoàng hôn dang dở, Chập cheng... cùng một số phim truyền hình như Vui buồn sau lũy tre, Hoa đắng, Tình yêu không hẹn trước, Bà nội không ăn pizza... Nhờ mảng phim truyền hình, nghệ sĩ Lê Mai để lại ấn tượng sâu đậm trong ký ức nhiều thế hệ khán giả, trở nên quen mặt với công chúng màn ảnh nhỏ.

Trong thời gian làm việc tại Đoàn kịch Trung ương, nghệ sĩ Lê Mai quen và kết hôn với NSND Trần Tiến. Nhưng do những rạn nứt trong quan hệ gia đình, hai người sau này đã ly hôn.

Cả 3 người con gái của nghệ sĩ Lê Mai là Lê Vân, Lê Khanh, Lê Vi đều thành danh trên lĩnh vực nghệ thuật. Trong đó, diễn viên Lê Vân là minh tinh điện ảnh nổi tiếng bậc nhất miền Bắc cuối thập niên 70, NSND Lê Khanh cũng là minh tinh của sân khấu kịch – diễn viên sân khấu trẻ nhất được phong NSND. Ngoài ra, Lê Khanh còn tham gia đóng phim thị trường ở miền Nam.

Tuổi 86 khỏe mạnh, sống một mình trong căn nhà nhỏ

Tuy thành công và danh tiếng trong sự nghiệp diễn xuất, nhưng ít ai biết NSƯT Lê Mai cũng từng trải qua những giai đoạn khó khăn, khi phải gồng gánh kinh tế để nuôi cả gia đình.

Ngày đó, lương nghệ sĩ của Lê Mai rất thấp, trong khi chồng bà cũng không kiếm được bao nhiêu. Bởi vậy, bà lúc nào cũng phải bươn chải, kiếm được đồng nào đều chăm chút hết cho gia đình, chẳng tiêu pha, ăn uống gì vào bản thân.

Con gái bà là NSND Lê Khanh kể lại, bà cứ làm việc quần quật tới một ngày chỉ còn đúng 34kg. Vì quá gầy nên bà không được đóng đào chính, phải đóng đào phụ.

Không mặc được trang phục sân khấu nên nghệ sĩ Lê Mai phải đan những chiếc áo len thật dày để mặc, sau đó mặc thêm cả áo trần bông để người trông to lên. Lớp cuối cùng mới là áo phục trang.

Diễn xong, bà lại cởi thật nhanh phục trang sân khấu ra để về chăm con. Đi trên đường, mọi người cứ nhìn chằm chằm vào bà. Ban đầu, nghệ sĩ Lê Mai tưởng người ta nhận ra mình là nghệ sĩ nhưng hóa ra mọi người nhìn vì thấy bà đang mặc áo độn. NSND Lê Khanh tâm sự, đó là một tình huống bi hài khiến mẹ cô nhớ mãi.

Kể từ đó, nghệ sĩ Lê Mai quyết định không lên sân khấu hay màn ảnh nữa, lùi lại phía sau, làm tất cả các nghề để nuôi sống gia đình.

Hiện tại, nghệ sĩ Lê Mai đã 86 tuổi nhưng vẫn khỏe mạnh và minh mẫn. Bà sống một mình trong một căn nhà nhỏ ở Hà Nội, với nhiều đồ cổ.